Είσαι λίγο μετά την εμμηνόπαυση και ξαφνικά έρχεται το πρώτο κάταγμα και τότε ανακαλύπτεις ότι όλα οφείλονται στη πτώση των οιστρογόνων και την έναρξη της πάθησης που ακούει στο όνομα οστεοπόρωση. Μπορεί να έχει ξεκινήσει από τα μέσα της τρίτης δεκαετίας αλλά τώρα έγινε απειλητική. Ξεκίνα άσκηση αλλά με μέτρο σωστή διατροφή όχι κάπνισμα λιγότερη έως καθόλου σόδα και τότε ίσως σωθείς όπως τονίζει ο κ. Γιώργος Τριανταφυλλόπουλος ορθοπαιδικός χειρουργός διευθυντής τμήματος ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής σπονδυλικής στήλης του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών- κλινική Περιστερίου, που παραχωρεί αυτή τη συνέντευξη.
Τι ακριβώς είναι η οστεοπόρωση και από τι προκαλείται;
Οστεοπόρωση σημαίνει «πορώδη οστά», είναι μια παθολογική κατάσταση που προκαλεί σταδιακά λέπτυνση και αποδυνάμωση καθώς και διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής των οστών εκθέτοντας τα έτσι σε μεγαλύτερο κίνδυνο κατάγματος.
Αν και όλα τα οστά μπορεί να επηρεαστούν από τη νόσο, τα οστά της σπονδυλικής στήλης, του ισχίου και του καρπού είναι πιο πιθανό να υποστούν κάταγμα. Σε ηλικιωμένους, τα κατάγματα του ισχίου μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα. Το να μείνετε ακίνητος για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας πόρωσης του κατάγματος μπορεί να οδηγήσει σε πιθανές θανατηφόρες επιπλοκές, όπως θρομβώσεις ή πνευμονία.
Η σταδιακή απώλεια της οστικής πυκνότητας συνήθως ξεκινά στα μέσα της τρίτης δεκαετίας. Τα οστά αρχίζουν να χάνουν ασβέστιο – το συστατικό που τα κάνει σκληρά – πιο γρήγορα από ό, τι μπορούν να το αντικαταστήσουν. Στις γυναίκες, η απώλεια οστικής πυκνότητας επιταχύνεται τα πρώτα 5 έως 7 χρόνια μετά την εμμηνόπαυση και στη συνέχεια επιβραδύνεται ξανά. Αν και η απώλεια οστικής πυκνότητας είναι φυσική διαδικασία της γήρανσης, διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο επιδείνωσης της νόσου εάν:
- Είστε λιποβαρής και μικροκαμωμένη
- Καπνίζετε, καταναλώνετε αλκοόλ περισσότερο από μέτρια ή κάνετε καθιστική ζωή
- Έχετε οικογενειακό ιστορικό κατάγματος ισχίου
- Έχετε υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή, ειδικά πριν από την ηλικία των 40 ετών
- Ανήκετε στην Λευκή ή Ασιατική φυλή
- Υποφέρετε από διάφορες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένου παθήσεις του ήπατος, σύνδρομο Cushing, πρωτοπαθή παραθυρεοεισμό, υπερθυρεοειδισμό, χρόνια λήψη κορτιζόνης.
Τι το νεότερο έχουμε γύρω από την οστεοπόρωση;
Ερευνητές βρήκαν ένα γονίδιο που μπορεί να επηρεάζει τις πιθανότητες εμφάνισης οστεοπόρωσης. Το γονίδιο ονομάζεται γονίδιο DARC, το οποίο φτιάχνει μια πρωτεΐνη που χρειάζεται για να αποδομήσει τα οστά. Ορισμένες παραλλαγές στο γονίδιο DARC ενισχύουν την παραγωγή αυτής της πρωτεΐνης, μειώνοντας τελικά την οστική πυκνότητα. Μελέτησαν το γονίδιο DARC σε ποντίκια. Λένε ότι το εύρημά τους μπορεί τελικά να οδηγήσει σε νέες θεραπείες για την οστεοπόρωση.
Πολλοί ηλικιωμένοι που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο κατάγματος λόγω οστεοπόρωσης, τώρα έχουν ένα νέο φάρμακο αντιμετώπισης της. Ο FDA στις ΗΠΑ έδωσε το OK σε μια ενέσιμη θεραπεία που αναπτύχθηκε και η οποία βρίσκεται ήδη στην Ελλάδα. Το (romosozumab) είναι ένας τύπος θεραπείας γνωστός ως μονοκλωνικό αντίσωμα και βοηθά στη δημιουργία νέου οστού εμποδίζοντας την επίδραση μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται σκληροστίνη.
Έχουμε καταλάβει τι την προκαλεί στη βάση της;
Η απώλεια οστικής πυκνότητας επιταχύνεται μετά την εμμηνόπαυση, όταν οι ηλικιωμένες γυναίκες έχουν γρήγορη πτώση των οιστρογόνων. Με την πάροδο του χρόνου, ο κίνδυνος οστεοπόρωσης και κατάγματος αυξάνεται. Νεότερες γυναίκες με διαταραχές της εμμήνου ρύσεως – όπως αδύνατες αθλήτριες ή κορίτσια με ανορεξία – έχουν επίσης μειωμένη οστική πυκνότητα.
Η πτώση τεστοστερόνης στους άνδρες, που χρειάζονται τόσο όσο και τα οιστρογόνα για την υγεία των οστών. Αυτό συμβαίνει επειδή οι άνδρες μετατρέπουν την τεστοστερόνη σε οιστρογόνο που συντηρεί τα οστά.
Πως είναι η καθημερινότητα ενός ανθρώπου με οστεοπόρωση;
Είναι φυσικό να ανησυχείτε για το πώς η οστεοπόρωση μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή σας ζωή. Αλλά η οστεοπόρωση δεν σημαίνει πάντα αποφυγή δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων που είναι σημαντικά για εσάς και τους αγαπημένους σας. Σε γενικές γραμμές, η ζωή σας θα πρέπει να συνεχίζετε κανονικά – ίσως με λίγες μόνο προσαρμογές.
Υπάρχουν μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να μειώσετε τον κίνδυνο πτώσης ή κατάγματος.
- Αποτροπή πτώσεων
- Υγιεινή διατροφή και άσκηση
- Λήψη ιατρικής και ψυχιατρικής υποστήριξης
- Αποκατάσταση μετά από κάταγμα
- Αντιμετώπιση του πόνου
Πιστεύετε ότι μπορεί να είναι σε λίγα χρόνια παρελθόν μια τέτοια πάθηση;
Όχι, αλλά η θέσπιση ενός κοινού κατευθυντήριου προγράμματος για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης θα συμβάλει στην βελτίωση της λειτουργίας του Συστήματος Υγείας και θα προσβλέπει στην εξασφάλιση της βέλτιστης φροντίδας για τα άτομα υψηλού κινδύνου για οστεοπορωτικά κατάγματα.
Η Ελλάδα είναι ευλογημένη χώρα αφού έχει ήπιο κλίμα αρκετή ηλιοφάνεια και ίσως καλύτερη αντιμετώπιση μιας τέτοιας πάθησης;
Πράγματι ισχύει. Σχεδιάζοντας να τρώτε σωστά για πιο υγιή οστά, το ασβέστιο είναι το θρεπτικό συστατικό που σκέφτεστε πρώτα. Αλλά η βιταμίνη D είναι εξίσου σημαντική για τη διατήρηση των οστών και την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Η βιταμίνη D βοηθά το πεπτικό σύστημα να απορροφήσει ασβέστιο από τα τρόφιμα που τρώτε. Το σώμα μας παράγει βιταμίνη D όταν το φως του ήλιου χτυπά το δέρμα μας. Οι ενεργοί άνθρωποι που ζουν σε ηλιόλουστες περιοχές όπως η πατρίδα μας μπορούν να πάρουν τουλάχιστον μερικά από αυτά που χρειάζονται μόνο με το να περνούν χρόνο σε εξωτερικούς χώρους κάθε μέρα. Θα μπορούσε να είναι περίπου 15 λεπτά για ένα πολύ ανοιχτόχρωμο δέρμα και μία ή δύο ώρες για κάποιον με πιο σκούρο δέρμα.
Τι θα συνιστούσατε στον γενικό πληθυσμό για την αποφυγή της νόσου;
Πολλά από τα πράγματα που αυξάνουν τις πιθανότητές σας για οστεοπόρωση είναι πράγματα που δεν μπορείτε να αλλάξετε, όπως τα γονίδια σας, η ηλικία σας και το φύλο σας. Τα πράγματα που κάνετε κάθε μέρα μπορεί να είναι μέρος του σχεδίου σας για να χτίσετε γερά οστά.
Γυμνάστε τα οστά σας
Ακριβώς όπως οι μύες σας, τα οστά σας δυναμώνουν αν τους κάνετε προπόνηση. Οι ασκήσεις με βάρη είναι οι καλύτερες για τα οστά σας
Το ασβέστιο και η βιταμίνη D χτίζουν οστά
Οι περισσότεροι ενήλικες πρέπει να λαμβάνουν περίπου 1.000-1200 mg ασβεστίου και 600-800 IU την ημέρα.
Μην πίνετε πολύ αλκοόλ
Κόψτε το κάπνισμα
Πίνετε λιγότερη σόδα
Τακτικό έλεγχο μέτρησης οστικής πυκνότητας μετά την εμμηνόπαυση με την μέθοδο DEXA
Πόσο σοβαρό θέμα είναι η άσκηση στην τρίτη ηλικία ώστε να αποφευχθεί η πάθηση αυτή;
Ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα άσκησης για υγιή οστά, ακόμα κι αν έχετε ήδη οστεοπόρωση. Μπορεί να ανησυχείτε ότι με το να είστε ενεργός σημαίνει ότι έχετε περισσότερες πιθανότητες να πέσετε και να σπάσετε ένα κόκκαλο. Όμως ισχύει το αντίθετο. Πριν ξεκινήσετε πρόγραμμα προπόνησης, συμβουλευτείτε τον γιατρό και τον φυσικοθεραπευτή σας. Μπορούν να σας πουν τι είναι ασφαλές για το στάδιο της οστεοπόρωσης, το επίπεδο φυσικής κατάστασης και τη γενική υγεία σας. Δεν υπάρχει ένα ενιαίο πρόγραμμα άσκησης που είναι το καλύτερο για όλους με οστεοπόρωση. Το πρόγραμμα είναι ατομικό και πρέπει να βασίζεται στα εξής:
Κίνδυνος κατάγματος
Μυϊκή δύναμη
Εύρος κίνησης
Επίπεδο φυσικής δραστηριότητας
Βάδισμα
Ισορροπία
Ο γιατρός σας θα εξετάσει επίσης τυχόν άλλα προβλήματα υγείας που επηρεάζουν την ικανότητά σας να ασκείστε, όπως παχυσαρκία, υψηλή αρτηριακή πίεση και καρδιακές παθήσεις.
Η οστεοπόρωση επιδεινώθηκε με τον covid-19;
Η παγκόσμια πανδημία Covid-19 έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την πρόληψη και τη φροντίδα χρόνιων ασθενειών όπως η οστεοπόρωση. Το IOF( Διεθνές Ίδρυμα Οστεοπόρωσης ) έχει αναπτύξει διάφορους εκπαιδευτικούς πόρους πληροφοριών για να βοηθήσει τους επαγγελματίες υγείας και τους ασθενείς να προσαρμοστούν στις προκλήσεις που σχετίζονται με την αξιολόγηση, τη θεραπεία και την πρόληψη του τρόπου ζωής για την οστεοπόρωση εν μέσω της πανδημίας. https://www.osteoporosis.foundation/osteoporosis-and-covid19
Ναι ή όχι στον εμβολιασμό ατόμων με οστεοπόρωση; πέραν του ότι όλοι έχουν λόγο να εμβολιαστούν προκειμένου να προφυλάξουν τον εαυτό τους;
Φυσικά και ΝΑΙ με μεγάλα γράμματα.
Η οστεοπόρωση αυτή καθαυτή δεν φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης ή επιπλοκών από τον COVID-19. Τα γενικά μέτρα υγείας των οστών (δηλ. Συμπλήρωμα ασβεστίου και βιταμίνης D, ασκήσεις με βάρη και διατήρηση ισορροπημένης διατροφής) δεν πρέπει να διακόπτονται κατά τον εμβολιασμό ή στη συνέχεια. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οποιαδήποτε θεραπεία οστεοπόρωσης είτε αυξάνει τον κίνδυνο ή τη σοβαρότητα της μόλυνσης από COVID-19, αλλάζει την πορεία της νόσου ή παρεμβαίνει στο προφίλ αποτελεσματικότητας ή παρενεργειών του εμβολιασμού COVID-19.
