Ασθενεί ακόμη η Υγεία παρά το… χειρουργείο
Tα μέτρα εξοικονόμησης του 2010 απέδωσαν, όμως παραμένουν υψηλά οι δαπάνες
Της Γαληνης Φουρα
Αλόγιστες δαπάνες υγείας συνεχίζουν να «ροκανίζουν» τις πενιχρές συντάξεις των ασφαλισμένων. Μάλιστα, η εξοικονόμηση που έγινε την τελευταία διετία δεν αρκεί για να ισοσκελίσει τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων από την απώλεια θέσεων εργασίας, τη μείωση των μισθών και κυρίως την εισφοροδιαφυγή.
Μελέτη του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας (υπό την εποπτεία του αν. καθηγητή Γιάννη Τούντα), που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, κατέδειξε ότι το σημαντικότερο μέτρο εξοικονόμησης δαπάνης το 2010 υπήρξε η έστω και ανολοκλήρωτη μεταστροφή των συναλλαγών των ασφαλιστικών ταμείων προς ένα ψηφιακό περιβάλλον: δηλαδή, την ηλεκτρονική «σάρωση» των συνταγών του ΙΚΑ, την ηλεκτρονική συνταγογράφηση του ΟΑΕΕ και την ηλεκτρονική παρακολούθηση των επισκέψεων και των παραπομπών για παρακλινικές εξετάσεις στον Οργανισμό Περίθαλψης Ασφαλισμένων του Δημοσίου (ΟΠΑΔ).
Στο… περίπου
Τονίζεται, μεταξύ άλλων, ότι ένα σοβαρό πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι ότι τα ασφαλιστικά ταμεία δεν διαθέτουν βάσεις δεδομένων για τους ασφαλισμένους τους, ενώ τα οικονομικά στοιχεία συνήθως είναι κατ’ εκτίμηση ή προϋπολογιστικά. Γι’ αυτό και ο αριθμός των δικαιούχων περίθαλψης, σύμφωνα με τον πίνακα του υπουργείου Εργασίας, είναι μεγαλύτερος από τον πληθυσμό της χώρας. Παλιοί ασφαλισμένοι καταχωρίζονται σε δύο ταμεία, άλλοι είναι εγγεγραμμένοι αλλά δεν έχουν δικαίωμα παροχών γιατί χρωστούν, ενώ εργαζόμενοι συνταξιούχοι καταχωρίζονται και ως εργαζόμενοι και ως συνταξιούχοι.
Το σύστημα του ΟΠΑΔ για τον έλεγχο των επισκέψεων και παραπομπών για παρακλινικές εξετάσεις (που αντικατέστησε τα γνωστά «χαρτάκια») ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2010 και έως τον Ιούνιο του 2011 είχαν εγγραφεί οι 3.800 γιατροί του Οργανισμού. Με το ηλεκτρονικό παραπεμπτικό η μέση δαπάνη για εξετάσεις ανά ασφαλισμένο μειώθηκε σε 75,40 ευρώ, όταν το αντίστοιχο μέσο κόστος των χειρόγραφων συνταγών – παραπεμπτικών το 2009 ήταν 131,44 ευρώ. Το δεύτερο εξάμηνο του 2010 η μείωση των δαπανών του ΟΠΑΔ για παρακλινικές εξετάσεις ξεπέρασε το 30%, ποσοστό που σημαίνει όφελος 60-70 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο. Την ίδια περίοδο στο ΙΚΑ, οι αντίστοιχες δαπάνες σε διαγνωστικά κέντρα μειώθηκαν από 166,6 σε 130,7 εκατομμύρια ευρώ (21,7%).
Η μελέτη που έγινε για την αξιολόγηση και των δεσμεύσεων του Μνημονίου έδειξε μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης στα ασφαλιστικά ταμεία 740 εκατομμυρίων ευρώ μέσα στο 2010.
Η εξοικονόμηση αυτή αποδίδεται στη μείωση των τιμών των φαρμάκων, αλλά και στην πιλοτική εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και στην εντατικοποίηση των ελέγχων στους γιατρούς. Για παράδειγμα, οι φαρμακευτικές δαπάνες του ΙΚΑ μειώθηκαν κατά 341,5 εκατομμύρια ευρώ (15,6%). Η εξοικονόμηση ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2010, ταυτόχρονα με την έναρξη λειτουργίας του ειδικού κέντρου (ΚΕΜΕΣ) «σάρωσης» των συνταγών. Το όφελος από τη «σάρωση» ανήλθε σε 156 εκατομμύρια ευρώ.
Από τα συμπεράσματα της μελέτης διαφαίνεται ότι παρά τα μέτρα αυτά, υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος για να κλείσουν οι «μαύρες τρύπες» που «ροκανίζουν» τα θεμέλια της κοινωνικής ασφάλισης. «Με βάση τα στοιχεία του ΕΟΦ», αναφέρει στην «Κ» ο πρόεδρος του Οργανισμού, Γιάννης Τούντας, «η μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης προέρχεται κατά 16% από μείωση των τιμών και μόνο κατά 5% από μείωση του όγκου κατανάλωσης. Υπάρχει πολύ μεγάλο περιθώριο για έλεγχο των δαπανών υγείας των ασφαλιστικών ταμείων σε ό, τι αφορά τον όγκο των παρεχομένων υπηρεσιών και προϊόντων.
Γι’ αυτό η λήψη μέτρων θα πρέπει να επεκταθεί σε όλες τις κατηγορίες φροντίδας υγείας με τη διαμόρφωση συγκεκριμένων οδηγιών – κανόνων και την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να αναζητηθούν τρόποι ενίσχυσης της ρευστότητας των ασφαλιστικών ταμείων ώστε χωρίς να καθυστερούν οι πληρωμές, να μπορούν να διαπραγματεύονται εκπτώσεις τιμών και ευνοϊκότερες συμφωνίες. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ότι το 2011 θα πρέπει να «κλείσει» ως έτος ψηφιοποίησης όλων των συναλλαγών των ασφαλιστικών ταμείων».
Απαιτείται πειθαρχία
Οι εισφορές για τον κλάδο υγείας των ασφαλιστικών ταμείων υπολογίζονται σε 4,78 δισ. ευρώ και οι δαπάνες ασθενείας σε 8,96 δισ. ευρώ. Τα ελλείμματα καλύπτονται από τον κλάδο σύνταξης όπως στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (η θεσμοθετημένη τριμερής χρηματοδότηση ουδέποτε αποδόθηκε από τον κρατικό προϋπολογισμό) με χρέη προς τους προμηθευτές και κρατικές ενισχύσεις.
«Πρέπει να υπάρχει πειθαρχία στους προϋπολογισμούς των ταμείων», λέει στην «Κ» ο αντιπρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), Κυριάκος Σουλιώτης. «Ο ΕΟΠΥΥ επιδιώκει την καλύτερη δυνατή κάλυψη των αναγκών υγείας των πολιτών χωρίς να στέλνει τον λογαριασμό στους φορολογούμενους. Ελπίζουμε ότι αυτό θα επιτευχθεί με διαπραγμάτευση των τιμών με τους φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας, με ελεγκτικούς μηχανισμούς και ενσωμάτωση κριτηρίων ποιότητας. Π. χ. για τον καθορισμό του ύψους της δαπάνης που αποδίδουμε για νοσοκομειακή περίθαλψη, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η στελέχωση και ο εξοπλισμός κάθε τμήματος. Δεν μπορούμε να πληρώνουμε σε όλους τα ίδια».
