Τίποτα τελικά δεν είναι αθώο πολύ περισσότερο δε το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Ένα είναι σίγουρο ότι μπορεί πιο εύκολα να εθίσει τον καταναλωτή και ειδικά τα νέα παιδιά να το ξεκινήσουν, λόγω των πολλαπλών και διαφορετικών γεύσεων του. Παράλληλα το 30% των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα εξακολουθούν να καπνίζουν.
Η Ελλάδα πρωτοπορεί στον τομέα της νομοθεσίας για τον έλεγχο του καπνίσματος και στο πλαίσιο αυτό ο Ιωάννης Φαρόπουλος, επιστημονικός σύμβουλος στη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας του Υπ. Υγείας, παρουσίασε τη Νέα νομοθεσία για τον έλεγχο του καπνίσματος στην Ελλάδα που εν δυνάμει αποτελεί πρότυπο για τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον έλεγχο του καπνίσματος του 2019 περιλαμβάνει 4 άξονες δράσεων:
- Την πρόληψη του καπνίσματος με μείωση των ποσοστών καπνίσματος και ατμίσματος,
- Την προστασία του πληθυσμού από το παθητικό κάπνισμα με εντατικότερη εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου
- Τα προγράμματα Διακοπής Καπνίσματος με ενίσχυση των εξειδικευμένων Κέντρων Διακοπής Καπνίσματος,
- Την αξιολόγηση των νέων προϊόντων καπνού λαμβάνοντας υπ’ όψιν την αρχή της μείωσης της βλάβης.
Η τρίτη επιστημονική συνάντηση όλων των παραγόντων που αφορούν αυτή την υπόθεση η οποία σημειωτέων διεξήχθη με μεγάλη επιτυχία διαδικτυακά, φιλοξένησε 50 ομιλητές την παρακολούθησαν 300 άτομα από 38 χώρες.
Το πιο σημαντικό απ όλα τα ερωτήματα που γίνεται και αντικείμενο έριδας αλλά και προκαλεί προβληματισμό στην επιστημονική κοινότητα είναι αν με αυτή τη στρατηγική μειώνεται η βλάβη του καπνίσματος κάτι που αποτελεί την αιχμή του δόρατος της καμπάνιας όλων των εταιρειών.
Στο πλαίσιο της συζήτησης και στην ερώτηση του καθηγητή κ. Βάρδα κατά πόσον η βιομηχανία θα πρέπει να χρησιμοποιεί γεύσεις στο ηλεκτρονικό τσιγάρο, ο ομότιμος καθηγητής Fagerstrom και Πρόεδρος της Fagerstrom Consulting, παρατήρησε ότι για να γίνει αποδεκτό το ηλεκτρονικό τσιγάρο από τους χρήστες είναι απαραίτητο να διατίθενται διάφορες γεύσεις.
Ωστόσο, αυτές ενισχύουν τη χρήση από νεαρά άτομα, γι’ αυτό, πρότεινε, θα πρέπει να επιτρέπονται λίγες γεύσεις στο ηλεκτρονικό τσιγάρο ώστε να μην επηρεάζονται από αυτές οι νέοι. Ο καθηγητής Andrzej M. Fal MD, πρόεδρος της Πολωνικής Εταιρείας Δημόσιας Υγείας, συμφώνησε και πρόσθεσε ότι τα πιο επικίνδυνα προϊόντα είναι τα ερασιτεχνικά υγρά για το ηλεκτρονικό τσιγάρο που φτιάχνονται στο σπίτι και δεν μπορούν να ελεγχθούν.
Τόνισε ότι θα πρέπει να κυκλοφορούν μόνο προϊόντα αποδεδειγμένης ασφάλειας, και έδωσε το παράδειγμα των προϊόντων θέρμανσης του καπνού τα οποία έχει αποδειχθεί από έρευνες ότι έχουν 95% λιγότερο κίνδυνο συγκριτικά με τα συμβατικά τσιγάρα και είναι κατά 85% λιγότερο μεταλλαξιογόνα. Η μείωση της βλάβης είναι ένα μέτρο «τριτοβάθμιας πρόληψης» στη δημόσια υγεία και τα αποτελέσματα θα φανούν στις μελλοντικές γενιές.
Ο κ. Βάρδας συνοψίζοντας, διατύπωσε τα διλήμματα που παρουσιάζονται σχετικά με τον έλεγχο του καπνίσματος: μπορούμε να καθοδηγήσουμε τις νέες γενιές να αποφύγουν το κάπνισμα και τις θανατηφόρες επιπτώσεις του; Η «σκληρή γραμμή» συνίσταται στην πλήρη αποχή από τη συνήθεια, ωστόσο αυτό έχει αποδειχθεί αναποτελεσματικό σε άλλες περιπτώσεις, όπως σε αυτή της κάνναβης, είπε.
Ένα άλλο δίλημμα είναι κατά πόσον η στρατηγική μείωσης της βλάβης βοηθά τους νέους ή αποτελεί Δούρειο Ίππο για άλλες συνήθειες. Χρειάζεται να πείσουμε τις αρχές, τον ΠΟΥ, να γίνουν περισσότερο ρεαλιστές, κατέληξε. Δεν είναι σωστό να έχουμε κακές συνήθειες, είπε, αλλά στην πραγματικότητα η φύση των ανθρώπων είναι ηδονιστική και θα έχουν πάντα καταστροφικές συνήθειες. Ας αξιοποιήσουμε τις πολλαπλές επιλογές και τις νέες τεχνολογίες που έχουμε στα χέρια μας.
Ένα εξίσου σημαντικό θέμα που επιχείρησε να καλύψει το summit είναι το δίλημμα που πολύ συχνά αντιμετωπίζουν οι γιατροί εάν πρέπει ή όχι να προτείνουν τα νέα εναλλακτικά προϊόντα μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα στους καπνιστές .
Ο Δρ. Δημήτρης Ρίχτερ, και οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ομόφωνα ότι η διακοπή αποτελεί ασφαλώς τη βέλτιστη λύση, αλλά στους καπνιστές στους οποίους αποτυγχάνει, οι γιατροί οφείλουν να προτείνουν και άλλες εναλλακτικές επιλογές προκειμένου να μειωθούν οι συνέπειες του καπνίσματος για την υγεία τους.
Ο έλεγχος του καπνίσματος είναι ζήτημα πολιτικό και επιστημονικό, ανέφερε ο ογκολόγος Dr Peter Harper από το Ηνωμένο Βασίλειο. Παρά τα επιστημονικά δεδομένα που δείχνουν ότι τα προϊόντα μη καιόμενου καπνού απελευθερώνουν πολύ χαμηλότερα επίπεδα χημικών ουσιών σε σύγκριση με τα συμβατικά τσιγάρα, σε πολλές χώρες αντιμετωπίζονται με τους ίδιους περιορισμούς που εφαρμόζονται και για τα συμβατικά τσιγάρα.
Σαφώς, η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί τη βέλτιστη απόφαση για κάθε καπνιστή, έλαβε το λόγο ο Dr Efrain Cambronero, Διευθυντής Χειρουργικής Ογκολογίας στην Κόστα Ρίκα, αλλά δεν μπορούμε να αγνοούμε το γεγονός ότι 30% των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα εξακολουθούν να καπνίζουν.
Ασφαλώς προτεραιότητά μας είναι να αποτρέψουμε την έναρξη του καπνίσματος στις νέες ηλικίες και να βοηθήσουμε τους καπνιστές να κόψουν το κάπνισμα, δήλωσε, υπάρχει ωστόσο και μία ομάδα “σκληρών” καπνιστών που δεν μπορούν να κόψουν το κάπνισμα παρά τους κινδύνους που συνεπάγεται για την υγεία τους. Για την ομάδα αυτή, δεν τίθεται δίλημμα, επεσήμανε ο Dr. Cambronero, οι γιατροί θα πρέπει να τους βοηθήσουν τουλάχιστον να μειώσουν τον κίνδυνο και τις συνέπειες για την υγεία τους.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 5 δεκαετιών, δήλωσε ο πορτογάλος καθηγητής Manuel Pais Clemente, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ιατρικής Εταιρείας, όλες οι κατευθυντήριες οδηγίες, οι πολιτικές και οι ρυθμίσεις για τον έλεγχο του καπνίσματος βασίζονταν στην πρόληψη και τη διακοπή του καπνίσματος.
Σήμερα ωστόσο, διαθέτουμε κλινικά στοιχεία ότι υπάρχουν κι άλλα εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν τους καπνιστές να μειώσουν τον κίνδυνο που διατρέχει η υγεία τους από το κάπνισμα.
Στη συνέχεια, ο Dr Piotr Kuna, Πρόεδρος του Τμήματος Εσωτερικής Παθολογίας, Άσθματος και Αλλεργιολογίας του Πανεπιστημίου του Lodz στην Πολωνία, αναφέρθηκε στα νοσήματα του αναπνευστικού που συνδέονται με το κάπνισμα και στη σχετιζόμενη με αυτό έκπτωση της λειτουργίας των πνευμόνων, επισημαίνοντας πως ακόμη και η βραχυχρόνια διακοπή του καπνίσματος οδηγεί σε βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας.
Στην Ουγγαρία, τα προϊόντα μείωσης της βλάβης είναι κάτι εντελώς καινούργιο, σημείωσε ο Dr Emil Toldy–Schedel, Γενικός Διευθυντής στο Νοσοκομείο St Francis της Βουδαπέστης, και επομένως η ιατρική κοινότητα χρειάζεται ακόμη να διασαφηνίσει αρκετά ζητήματα, όπως ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να χρησιμοποιούνται. Δεδομένου ότι οι αριθμοί πασχόντων από καρκίνο του πνεύμονα και ΧΑΠ της χώρας είναι οι μεγαλύτεροι στην Ευρώπη, πρόσθεσε, είναι επιτακτική ανάγκη να συλλεχθούν απόψεις και να συζητηθούν προγράμματα ενημέρωσης τόσο του ιατρικού σώματος όσο και του γενικού πληθυσμού σχετικά με τα προϊόντα μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα.
Εφόσον κάποιος δεν μπορεί να διακόψει πλήρως το κάπνισμα, θα πρέπει να ενθαρρύνεται να χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε διαθέσιμο εργαλείο για τη μείωση του κινδύνου που διατρέχει η υγεία του, δήλωσε ο Δρ Μιχάλης Τουμπής, πνευμονολόγος και Πρόεδρος του Κυπριακού Ινστιτούτου Αναπνευστικών Νοσημάτων. Μπορεί τα προϊόντα μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα να είναι καινούργια και η μακροχρόνια ασφάλειά τους να μην είναι ακόμη γνωστή, συμπλήρωσε, αλλά είναι γεγονός πως απελευθερώνουν χαμηλότερα επίπεδα χημικών ουσιών σε σύγκριση με τα συμβατικά τσιγάρα.
