Η αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με το κλίμα και το περιβάλλον έχει καταστεί κορυφαία προτεραιότητα της ΕΕ. Από την κλιματική αλλαγή έως την κλιματική έκτακτη ανάγκη, η ΕΕ πρέπει να προβεί σε ουσιαστικές αλλαγές για την προώθηση μιας οικονομίας εύρωστης και ενός μέλλοντος που θα είναι βιώσιμο, καθαρότερο, ασφαλέστερο και πιο υγιεινό.
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι εν λόγω προκλήσεις και να επέλθουν οι αλλαγές αυτές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (EGD) και ξεκίνησε διαβούλευση για τη συγκέντρωση απόψεων σχετικά με τους τρόπους ενθάρρυνσης της συμμετοχής του κοινού σε ένα «Σύμφωνο για το Κλίμα», το οποίο αναμένεται να δρομολογηθεί κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2020.
Στόχος του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα (ECP) είναι να δώσει στον καθένα τη δυνατότητα να συμμετέχει στον σχεδιασμό νέων δράσεων για το κλίμα, μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών, της δρομολόγησης δραστηριοτήτων από τη βάση και της παρουσίασης λύσεων που μπορούν να ακολουθήσουν και άλλοι.
Η Επιτροπή προτείνει επίσης να τεθεί ο νέος στόχος στο δίκαιο της ΕΕ μέσω του προσφάτως προταθέντος Ευρωπαϊκού Νόμου για το Κλίμα (ECL), με τον οποίο καθορίζεται νομικά δεσμευτικός στόχος μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050.
«Δεν μπορεί να υπάρξει πιο καίρια στιγμή για τις συντονισμένες δυνάμεις της κοινωνίας των πολιτών και των κυβερνήσεων να δεσμευτούν για την εφαρμογή του νόμου για το κλίμα, καθώς μεταβαίνουμε στη μετά-COVID ανάκαμψη. Αν και θα υπάρξει μεγάλη πίεση για την άμβλυνση της προσέγγισής μας, η πανδημία μάς έχει βοηθήσει όλους να συνειδητοποιήσουμε ότι, με προσπάθεια, μπορούμε πραγματικά να κάνουμε τα πράγματα πολύ διαφορετικά», τόνισε ο Jan Dirx, εισηγητής της γνωμοδότησης με θέμα τον Ευρωπαϊκό Νόμο για το Κλίμα.
Η ΕΟΚΕ, ως εκπρόσωπος της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών της ΕΕ, κλήθηκε να παράσχει καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο αξιοποίησης των υφιστάμενων δομών, όπως οι διάλογοι και οι συνελεύσεις των πολιτών και οι επιτροπές κοινωνικού διαλόγου, ώστε να επιτευχθεί η επιθυμητή κοινωνιακή δέσμευση με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ), καθώς η επιτυχία όλων των μέτρων δράσης για το κλίμα θα εξαρτηθεί από αυτό.
Η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη να ενδυναμωθούν οι πολίτες με πολλούς τρόπους, προτείνοντας τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής πλατφόρμας ενδιαφερόμενων μερών του συμφώνου για το κλίμα, η οποία θα διοργανώνει και θα διευκολύνει την ενεργό συμμετοχή «όλων των μερών της κοινωνίας», με βάση τις αρχές της συμμετοχικότητας, της διαφάνειας και της ανάληψης ευθύνης από τους φορείς για το κλίμα, μεταβαίνοντας από τη διαβούλευση και τη συμμετοχή, σύμφωνα με μια προσέγγιση από την κορυφή προς τη βάση, στον συσχεδιασμό, στη συνδημιουργία και στην ανάληψη ευθυνών.
Ο Δημήτρης Δημητριάδης, εισηγητής της γνωμοδότησης με θέμα το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Κλίμα, τόνισε τα εξής: «Η Ευρώπη πρέπει να λειτουργήσει ως καταλύτης για μια συστημική αλλαγή της δράσης για το κλίμα μέσω της καινοτομίας. Απαιτείται μια στροφή προς ένα συμμετοχικό μοντέλο σε όλα τα επίπεδα κλίμακας και, κατά την εφαρμογή του συμφώνου για το κλίμα, η Επιτροπή έχει τη σημαντική ευκαιρία και υποχρέωση να διαμορφώσει μια καινοτόμο προσέγγιση που θα αντικατοπτρίζει, θα υποστηρίζει και θα εμπνέει τη δράση που ήδη υλοποιείται στην κοινωνία των πολιτών, εντός των κοινοτήτων, των δήμων και των περιφερειών.
Στον απόηχο της κρίσης της νόσου COVID-19, η δράση για το κλίμα και οι δεσμεύσεις για τη βιωσιμότητα πρέπει να τεθούν στην πρώτη γραμμή της πολιτικής για ανάκαμψη και ανασυγκρότηση, καθώς και των αντίστοιχων προϋπολογισμών, ώστε η ΕΕ να μην καταδικαστεί περαιτέρω σε ένα μέλλον με υψηλές ανθρακούχες εκπομπές. Η οικονομική ανασυγκρότηση και ανάκαμψη από την κρίση του κορονοϊού πρέπει να συμβαδίζουν.
Τα μετά την κρίση μέτρα πρέπει να σχεδιαστούν κατά τρόπο που να δημιουργούν ανθεκτικότητα στο σύστημα, να προστατεύουν και να αποκαθιστούν τη βιοποικιλότητα, να δίνουν προτεραιότητα στη δημόσια υγεία και να δημιουργούν ποιοτικές θέσεις εργασίας χωρίς να αφήνουν κανέναν στο περιθώριο, καθώς και να ανοίγουν τον δρόμο προς μια εύρωστη οικονομία», υπογράμμισε ο Peter Schmidt, συνεισηγητής της γνωμοδότησης με θέμα το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Κλίμα.
Συνεπώς, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την έκκληση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση να δεσμευτεί για την επίτευξη ουδέτερου ισοζυγίου διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050 και, ως εκ τούτου, να προσαρμόσει τον στόχο της για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030, αλλά υποστηρίζει ότι υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα υπέρ του στόχου ελάχιστης μείωσης κατά 55 % έως το 2030, αντί του 50 % που προτείνει η Επιτροπή.
Η επίτευξη των στόχων της ΕΕ και των διεθνών στόχων για το κλίμα θα απαιτήσει αυστηρό χρονοδιάγραμμα ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι για το 2030 και το 2050. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ θεωρεί επίσης την πρόταση για έναν ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα ως ένα σημαντικό μέσο συμβολής στην επίτευξη μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για την ΕΕ στο σύνολό της, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία της προώθησης της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών.
Με τον εν λόγω νόμο, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη δεσμεύονται να λάβουν τα αναγκαία μέτρα σε ενωσιακή και εθνική κλίμακα για την επίτευξη των στόχων, κυρίως μέσω της μείωσης των εκπομπών, των επενδύσεων σε πράσινες τεχνολογίες και της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.
Η επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (EGD) θα απαιτήσει επίσης σημαντικούς οικονομικούς πόρους. Ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια), τα 750 δισεκατομμύρια ευρώ του ταμείου ανάκαμψης, συμπεριλαμβανομένης της διάθεσης πόρων για τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, θα πρέπει συνεπώς να επικεντρωθούν στη βιώσιμη ανάκαμψη και στη δράση για το κλίμα.
Η Tellervo Kylä-Harakka-Ruonala, συνεισηγήτρια της γνωμοδότησης με θέμα τον Ευρωπαϊκό Νόμο για το Κλίμα, επεσήμανε ότι: «Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι δράσεις της ΕΕ για το κλίμα είναι τόσο σημαντικές είναι το γεγονός ότι ως ομάδα 27 κρατών μελών ανοίγουμε τον δρόμο για κάθε άλλο έθνος στον πλανήτη. Το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη και οι δυνάμεις της κοινωνίας των πολιτών που εκπροσωπούνται από την ΕΟΚΕ μπορούν να υιοθετήσουν μια κοινή προσέγγιση αποτελεί θαυμάσιο παράδειγμα για όλο τον υπόλοιπο κόσμο».
Παρά τους δύσκολους καιρούς που ζούμε, η Ευρώπη και ο κόσμος βρέθηκαν μπροστά σε μια ευκαιρία ζωής: την ευκαιρία να κάνουν μια παύση, να αναστοχαστούν και να πάρουν τους πολίτες με το μέρος τους. Τώρα είναι η ώρα να δράσουμε, πριν είναι πολύ αργά.
