Ο Δημήτρης Κοντοπίδης, εκπροσωπώντας τους ασθενείς, ως Αντιπρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος και Επίτιμος Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Κυστικής Ίνωσης, συμμετείχε στο 4th Health Innovation Conference που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά την Τρίτη 16 Ιουνίου 2020, με συντονιστή τον δημοσιογράφο Αιμίλιο Νεγκή.
Στο πρώτο πάνελ του Συνεδρίου που αφορούσε τα θέματα καινοτομίας και αξιολόγησης των φαρμάκων, ο Yφυπουργός Υγείας, κ. Βασίλης Κοντοζαμάνης τόνισε τη σημασία δημιουργίας ενός Οργανισμού Αξιολόγησης HTA, καθώς παραδέχθηκε ότι οι επιτροπές Αξιολόγησης και Διαπραγμάτευσης υποφέρουν από υποστελέχωση. Ταυτόχρονα, υπενθύμισε ότι τον προηγούμενο Σεπτέμβρη έγιναν διορθώσεις σε στρεβλώσεις της Επιτροπής Αξιολόγησης της Τεχνολογίας της Υγείας και της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης. Ο Υφυπουργός σημείωσε ότι σε περιπτώσεις ανάγκης ξεπεράστηκε το θέμα του κόστους και οι ασθενείς είχαν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες που μπορεί να τινάξουν έναν προϋπολογισμό στον αέρα. Τέλος, υποστήριξε ότι θα υπάρξουν διαρθρωτικά μέτρα σχετικά με το clawback για τον εξορθολογισμό του συστήματος, για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ΕΟΠΥΥ και των φαρμακευτικών εταιριών
O Δημήτρης Κοντοπίδης από πλευράς των ασθενών,
έθεσε ως προτεραιότητα την συμμετοχή των ασθενών στις διαδικασίες που θα συμβάλλουν στην ανάδειξη του πραγματικού κόστους των υπαρχουσών θεραπειών και τα οφέλη από τις καινοτόμες και θεωρητικά ακριβές θεραπείες. Ταυτόχρονα έθεσε τα θέματα χρονοδιαγράμματος και διαφάνειας των διαδικασιών, καθώς και το θέμα ισότητας των Ελλήνων με τους άλλους Ευρωπαίους ασθενείς ως προς την πρόσβαση στις θεραπείες. Στο κλείσιμο της συζήτησης του πάνελ κατέληξε «..Πλέον με το νέο θεσμικό όργανο της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος εκφράζουμε την διαθεσιμότητα μας ως πολύτιμοι σύμμαχοι και το αίτημά μας για την εκπροσώπησή μας και στις επιτροπές Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας αλλά και στα Μητρώα Ασθενών. Θεωρούμε ότι η κυβέρνηση προάγει το ασθενοκεντρικό σύστημα και την δημοκρατία στην Υγεία, ενώ η ταχύτητα έγκρισης καινοτόμων θεραπειών αφορά όλους μας, αφορά κόστη και ζωές».
Καθ’όλη την διάρκεια της συζήτησης, αναφέρθηκε εκτενώς στην επίκαιρη διαπραγμάτευση της επαναστατικής θεραπείας «Trikafta», ως case study διαδικασίας αξιολόγησης ενός καινοτόμου φαρμάκου.
Ξεκίνησε αναζητώντας τον ορισμό του τί είναι ένα καινοτόμο φάρμακο, τί πραγματικά μπορεί να προσφέρει στους ασθενείς, ποιά η σημασία της ταχύτητας της έγκρισης αποζημίωσής του και ποιά η σημασία των ασθενών στην διαδικασία αξιολόγησής του.
Τα στάδια καινοτομίας στην Κυστική Ίνωση
Στη συνέχεια ο Δημήτρης Κοντοπίδης δήλωσε ότι “Οι ασθενείς με Κυστική Ίνωση, κάποτε – όχι πολύ μακριά – αλλά στην δική μου εφηβεία, χάνονταν σε ηλικίες 20-25 ετών μέχρι πρόσφατα. Πλέον, για τα παιδιά που γεννιούνται σήμερα, μπορούμε και συζητάμε για προσδόκιμο επιβίωσης 60 έτη με τις μέχρι τώρα καινοτόμες θεραπείες. Η διαδρομή της καινοτομίας στο φάρμακο πέρασε διάφορα στάδια στην Κυστική Ίνωση.
Στην αρχή, περάσαμε από τα ελάχιστα ενδοφλέβια αντιβιοτικά, σε μια ποικιλία εισπνεόμενων αντιβιοτικών. Σε επόμενο στάδιο περάσαμε σε εισπνεόμενα αντιβιοτικά «τσέπης». Αντί να χάνουν οι ασθενείς 20 λεπτά για το κάθε εισπνεόμενο αντιβιοτικό μέσω ειδικού νεφελοποιητή, μπορούσαν πλέον να το κουβαλούν μαζί τους και να το κάνουν με ένα ψεκασμό, εξοικονομώντας χρόνο αλλά και βελτιώνοντας την συμμόρφωση τους στη θεραπεία.
Πλέον βρισκόμαστε στην εποχή που περάσαμε από τα αντιβιοτικά που στοχεύουν στα συμπτώματα της νόσου, σε εξατομικευμένες καινοτόμες θεραπείες ανά μετάλλαξη του ασθενούς, που στοχεύουν στα αίτια της νόσου. Μια τέτοια επαναστατική θεραπεία είναι και το «Trikafta», του οποίου εγκρίθηκε η κυκλοφορία στην Αμερική τον περασμένο Νοέμβριο και αναμένεται η έγκριση κυκλοφορίας του τους επόμενους μήνες από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκου. Το μέγεθος της επανάστασης στην αποτελεσματικότητα του φαρμάκου μπορεί να αποτυπωθεί με το εξής παράδειγμα. Βλέπουμε στην Αμερική ασθενείς που βρίσκονταν σε αναπνευστική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, με μόνιμη παροχή οξυγόνου και σε λίστα μεταμόσχευσης πνεύμονα, να βγαίνουν από την λίστα και να μην έχουν ανάγκη παροχής οξυγόνου μέσα σε μερικές εβδομάδες από την λήψη του θαυματουργού αυτού χαπιού, μιας και πρόκειται για χάπι.
Η πρόσβαση σε μια καινοτόμα θεραπεία
Σημασία όμως έχει η έγκαιρη αποζημίωση ενός τέτοιου καινοτόμου φαρμάκου όπως το «Trikafta». Όταν λοιπόν ανακοινώθηκε τιμή καταλόγου – αν μπορούσαμε να το πούμε έτσι – της τάξεως των 300.000 δολαρίων ετησίως ανά ασθενή στην Αμερική – τίθενται τα ερωτήματα αν ένα τέτοιο κόστος θεωρείται ακριβό και κυρίως αν αξίζει να αποζημιωθεί από το ελληνικό κράτος. Εκεί καλείται να δώσει απαντήσεις η Επιτροπή Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας, με δείκτες αποτελεσματικότητας σε σχέση με το κόστος και φυσικά με τη συμμετοχή των ασθενών.”
Η Αξία της συμμετοχής των ασθενών στην Αξιολόγηση
Σε απάντηση της αναφοράς του Yφυπουργού Υγείας, κ. Κοντοζαμάνη ότι κάποιες θεραπείες μπορεί να τινάξουν τον προϋπολογισμό του κράτους στον αέρα, ο Δημήτρης Κοντοπίδης ανέφερε ότι μετρώντας προσωπικά το πόσο «κοστίζει» ο ίδιος ως ασθενής στο κράτος, συμπέρανε ότι κοστίζουν αρκετές χιλιάδες ευρώ οι μηνιαίες θεραπείες του σε φαρμακευτική δαπάνη. Αν συνυπολογίζει κανείς το κόστος των νοσηλίων, των εξετάσεων που χρειάζονται επιπρόσθετα σε τακτική βάση, μαζί με την αδυναμία πλήρους εργασίας τόσο του ίδιου του ασθενούς όσο και των φροντιστών του, καταλαβαίνει κανείς ότι τα κόστη αυτά μπορεί να είναι πολύ κοντά στο κόστος ενός φαινομενικά ακριβού φαρμάκου. Αυτή είναι και η αξία της συμμετοχής των ασθενών στην αξιολόγηση ενός πραγματικά καινοτόμου φαρμάκου και όχι απλά ενός νέου φαρμάκου μιας και πολλά οφέλη δεν καταγράφονται μόνο από τα κλινικά στοιχεία.
Ταυτόχρονα στα πλαίσια της έρευνας και ανάπτυξης ορφανών φαρμάκων θα πρέπει να συνεχίσουν να δίνονται κίνητρα στις φαρμακευτικές εταιρείες, ώστε να φτάνουμε στο ευχάριστο γεγονός, όπως στην Κυστική Ίνωση, να ανακαλύπτουμε τέτοιες θεραπείες. Η ταχύτητα της έγκρισης και αποζημίωσης τέτοιων φαρμάκων αποτελούν και το απαραίτητο κίνητρο για την συνεχή έρευνα σε θεραπείες που σώζουν στην κυριολεξία ζωές με στόχο να φτάνουν έγκαιρα στα χέρια του κάθε ασθενή χωρίς ανισότητες.
Από την πλευρά της φαρμακοβιομηχανίας
η κ. Χουλιάρα, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της AstraZeneca Ελλάδος & Κύπρου και Πρόεδρος του PhRMA Innovation Forum, καταρχήν συνεχάρη τον Δημήτρη Κοντοπίδη για την συγκινητική ανάδειξη της αξίας της καινοτομίας. Στην συνέχεια αναφέρθηκε στα καλά νέα για τη συνεργασία της εταιρείας με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, τονίζοντας ότι έχουν εξασφαλιστεί 2 δις δόσεις εμβολίου κατά του COVID-19, ενώ οι 400 εκατ. εξ αυτών θα είναι για την Ευρώπη. Επίσης, υπενθύμισε ότι από τον ευρωπαϊκό οργανισμό έχουν δοθεί 172 εγκρίσεις και μόνο 69 φάρμακα εξ αυτών αποζημιώνονται στη χώρα μας, τονίζοντας ότι τα δύο τελευταία χρόνια από την έναρξη λειτουργίας της αρμόδιας επιτροπής τα νέα φάρμακα που πήραν το πράσινο φως μετριούνται στα δάχτυλα ενός χεριού.
