Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 είναι μια χρόνια πάθηση, που χαρακτηρίζεται από ολική έλλειψη ινσουλίνης, λόγω αυτοάνοσης καταστροφής των β-νησιδίων του Langerhans, στο πάγκρεας. Η συχνότητα του τύπου 1 διαβήτη αυξάνεται συνεχώς, χωρίς να μπορούμε να το αιτιολογήσουμε. Καθώς είναι μια αυτοάνοση νόσος, φαίνεται ότι ακολουθεί τον αυξημένο επιπολασμό που φαίνεται να έχουν αυτές οι νόσοι. Επιπλέον, φαίνεται να εμφανίζεται και σε νεαρότερες ηλικίες (κάτω από την ηλικία των 6 ετών), όλο και περισσότερο.
Κάποιος θα σκεφτόταν ότι η αντιμετώπιση του θα ήταν εύκολη, με τη χορήγηση ινσουλίνης, αλλά η πρακτική θα τον είχε διαψεύσει. Οι προκλήσεις και οι παγίδες για τον ιατρό αλλά και για τον ασθενή εμφανίζονται ακόμη και από τη διάγνωση και σίγουρα επιτείνονται από την μικρή ηλικία των ασθενών. Η εκπαίδευση της διαβητικής οικογένειας έχει αρκετά σημεία που πρέπει να καλυφθούν: διάφορες ινσουλίνες που κυκλοφορούν, νέου τύπου ινσουλίνες, υπογλυκαιμίες, υπεργλυκαιμίες, άσκηση, ασθένειες, διατροφή, τρόπος χορήγησης ινσουλίνης, μέτρηση σακχάρου αίματος, ψυχολογία του διαβητικού, στόχοι για τον διαβήτη και τον ασθενή. Οι στόχοι αυτοί πρέπει να είναι ρεαλιστικοί, ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς και το επίπεδο της οικογένειας, χωρίς να παραβλέπουμε έναν καλό έλεγχο. Η ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη, ανεξάρτητα ηλικίας, είναι μια ισορροπία ανάμεσα σε ινσουλίνη, διατροφή και φυσική δραστηριότητα. Αυτό ακριβώς φοβίζει τους γονείς παιδιών με διαβήτη: θα δεχθούν εύκολα να κάνουν μετρήσεις και ενέσεις; Θα μπορούν να ελέγξουν την διατροφή τους και τη δραστηριότητα τους; Θα μπορούν να αντιληφθούν τις υπογλυκαιμίες; Εδώ κομβικό ρόλο στη διδαχή παίζουν οι γονείς και η ομάδα του διαβήτη. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα συστήματα χορήγησης ινσουλίνης (στυλό ή αντλίες) καθώς και οι τεχνολογίες ελέγχου σακχάρου με πολλά χρώματα, σχήματα και ελάχιστη ποσότητα αίματος (0,6 μl) είναι εξαιρετικά φιλικά σε παιδιά και εφήβους και η εξοικείωση τους με αυτά είναι θαυμαστή. Οι στερητικές δίαιτες του διαβήτη είναι πλέον παρελθόν. Σε συνδυασμό με τις νέες ινσουλίνες, μπορούμε να είμαστε πιο ευέλικτοι στο διατροφικό πρόγραμμα των ατόμων με διαβήτη, σχετικά με τις ποσότητες φαγητού και την ώρα του γεύματος. Πολλοί γονείς με παιδιά με διαβήτη, ανησυχούν ότι θα εμφανίσουν επιπλοκές από αυτόν, καθώς θα έχουν περισσότερο καιρό τη νόσο, σε σχέση με έναν μεγαλύτερο. Οι επιπλοκές αυτές είναι αγγειακές: μάτια, νεφρά, νεύρα, καρδιά. Μελέτες που έχουν γίνει, έχουν δείξει ότι η ηλικία εμφάνισης διαβήτη δεν παίζει ρόλο στην εμφάνιση επιπλοκών. Αυτό που παίζει σίγουρα ρόλο είναι ο έλεγχος του διαβήτη. Μεγάλες πολυκεντρικές μελέτες, που έχουν γίνει στις ΗΠΑ (DCCT) και Μεγάλη Βρετανία (UKDS), έχουν δείξει ότι εντατικοποιημένο σχήμα θεραπείας στο σακχαρώδη διαβήτη έχει ως αποτέλεσμα καλύτερο έλεγχο με λιγότερες επιπλοκές. Ένα τέτοιο σχήμα, σε ινσουλινοθεραπεία, αποτελείται από μια ινσουλίνη μακράς διαρκείας και προγευματικές δόσεις ινσουλίνης ταχείας δράσης, ανάλογα με το επικείμενο γεύμα και την τιμή του σακχάρου αίματος. Αυτό το σχήμα, πέρα από τον καλό έλεγχο δίνει μεγάλη ευελιξία, με δυνατότητα τροποποίησης της δόσης της ινσουλίνης, ανάλογα με το σάκχαρο αίματος και το επικείμενο γεύμα. Απαιτεί όμως έλεγχο του σακχάρου αρκετά συχνά: προ- και ματαγευματικά καθώς και ίσως και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Δεν μπορούμε να βασιστούμε σε προηγούμενα στοιχεία, από άλλες ημέρες, για να προβλέψουμε την τιμή του σακχάρου αίματος, ούτε στο πώς νιώθει ο διαβητικός. Ο μετρητής της Bayer Contour USB είναι ένας μετρητής καινούριας τεχνολογίας που συνδέεται απευθείας σε υπολογιστή, παρέχοντας στους χρήστες άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες σημαντικές για την καλύτερη διαχείριση του διαβήτη. Επιπλέον, έχει ενσωματωμένο λογισμικό διαχείρισης διαβήτη που βοηθάει στη μακροχρόνια παρακολούθηση και ανάλυση των αποτελεσμάτων των μετρήσεων γλυκόζης αίματος (έως 2000 μετρήσεις) και βοηθάει στην καλύτερη επικοινωνία του ασθενή με την ομάδα θεραπείας. Έχει φιλικό σχήμα, δεν χρειάζεται κωδικοποίηση ταινιών, δίνει αποτέλεσμα σε 5 sec και παίρνει μικρό δείγμα αίματος (0,6 μl). Επιπλέον κατά τη διενέργεια των μετρήσεων, τις καταχωρεί σαν προγευματικές ή μεταγευματικές, με το πάτημα ενός κουμπιού, με παράλληλη απεικόνιση στο λογισμικό του υπολογιστή. Έτσι η παραμετροποίηση της θεραπείας είναι ευκολότερη για τη ομάδα του διαβητολογικού ιατρείου και για τον ασθενή.
Συμπερασματικά, η ρύθμιση του τύπου 1 σακχαρώδη διαβήτη, στην εποχή μας, πηγαίνει προς εντατικοποιημένα σχήματα θεραπείας, με χρήση καινούριων τεχνολογιών: στυλό, αντλίες ινσουλίνης, μετρητές σακχάρου. Η χρήση όλων αυτών των συστημάτων έχει ως στόχο τη καλυτέρευση του ελέγχου του διαβήτη, χωρίς επιπλοκές και τη βελτίωση του επιπέδου ζωής του διαβητικού, σε συνεργασία με την ομάδα θεραπείας του διαβήτη, με όλους τους ειδικούς.
Νικόλαος Κεφαλάς
Παιδίατρος – Ενδοκρινολόγος
Ο Νικόλαος Κεφαλάς τελείωσε την Ιατρική Αθηνών το 1995. Αφού ολοκλήρωσε την υπηρεσία υπαίθρου στο περιφερικό ιατρείο της νήσου Σερίφου συνέχισε τις σπουδές του στις Η.Π.Α.: Παιδιατρική στο Monmouth Medical Center, NJ, USA, από το 1998 έως το 2001 και μετά παιδιατρική ενδοκρινολογία και μεταβολικά νοσήματα στο Rhode Island Hospital – Brown University, RI, USA, από το 2001 έως το 2004. Κατείχε θέση research fellow στο Brown University κατά το ίδιο διάστημα. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα (2004), είναι μέλος του εξωτερικού διαβητολογικού και ενδοκρινολογικού ιατρείου παίδων στο νοσοκομείο ΜΗΤΕΡΑ. Είναι μέλος της Αμερικάνικης Διαβητολογικής Εταιρείας (ADA), της Διεθνούς Κοινότητας για τον Παιδικό και Εφηβικό Διαβήτη (ISPAD), της Ελληνικής Εταιρείας Παιδιάτρων – Ενδοκρινολόγων, της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ). Είναι μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Ομοσπονδίας για τον Διαβήτη από το 2005. Συμμετέχει στην εκδοτική επιτροπή διαφόρων περιοδικών για το σακχαρώδη διαβήτη
