Κώστας Καζάκος. “Η τέχνη έχει προορισμό να μας συγκρατεί από τον κατήφορο”

«Να συντηρήσουμε τις αξίες που χάνονται»

 «Η τέχνη έχει προορισμό να μας συγκρατεί από τον κατήφορο»

 «Η παιδεία μας ηταν παντα στείρα χωρίς ανθρωπιστικό περιεχόμενο . Η νεολαία μας που είναι το πιο ευαίσθητο κομμάτι του λαού, αυτό το ζει, το πιάνει. Η σχολική ζωή δεν δίνει κανένα εξοπλισμό στον ανθρωπο για να αντιμετωπίσει τις παγίδες»

Πόσο απρόβλεπτη ειναι η ζωή! Ενας ακόμη σπουδαίος ανεπανάληπτος καλλιτέχνης, ανθρωπος ,αγωνιστής …μας αποχαιρέτησε! Ειναι δυνατον να ξεχάσουμε ποτέ την επιβλητικότητά του , την ξεχωριστή πυγμή των λόγων του και της ζωής του; Κανείς δεν θα τον ξεχάσει . Τυχεροί οσοι τον έζησαν!
Το 1935 γεννήθηκα στον Πύργο. Ήμουν 5 χρονών μόλις έγινε ο πόλεμος. Μεχρι τα 10 μου χρόνια που ο άνθρωπος διαμορφώνει τον χαρακτήρα του ,πέρασα ολοκληρη κατοχή και μετα πέρασε και η άλλη κατοχή για μια μερίδα των Ελλήνων από το 45 και μετα.

Η οικογένειά μου βρέθηκε σε κείνη τη μεριά που κυνηγήθηκε μετα το 46. Διώχθηκε ο πατέρας μου πήγε εξορίες, η οικογένειά μου έμεινε ακέφαλη. Φύγαμε από τον Πυργο, ήρθαμε στην Αθήνα το 47.

Οι φιλοδοξίες μου πάντα ήταν μόνο…καλλιτεχνικές. Εδώ και τόσα χρόνια που είμαι στο θέατρο  το μόνο που με απασχολεί είναι πως, θα μπορούσε κανείς μέσα σ αυτή τη κατάσταση, μέσα σα αυτή την ελληνική πραγματικότητα να ξεπεράσει την κρίση να μπορέσει να βγει στην επιφάνεια και να αποδώσει καρπούς!

Βρέθηκα στο περιβάλλον του Θεάτρου Τέχνης στον Κουν, εκεί μαθήτευσα και πέρασα τα πρώτα μου χρόνια στο θέατρο και μέχρι την εποχή που συνάντησα την γυναίκα μου πέρασα σχεδόν απ όλους τους θιάσους της Αθήνας .

Γνώρισα στο ελεύθερο θέατρο σε όλες του τις όψεις και από όταν συναντηθήκαμε την Τζένη στις αρχές του 67 άλλαξε όλη η στρατηγική για τη δουλειά μας. Ταυτίστηκε. Προσπαθήσαμε να έχουμε μια κοινή πορεία την οποία ανακαλύψαμε και διαμορφώσαμε μέσα στα χρόνια. Γνωριστήκαμε πολύ καλά και μαθαμε τα στοιχεία ο ένας του άλλου και συντηρήσαμε την καλλιτεχνία ανάμεσά μας σε σχέση με τη δική μας σχέση την ερωτική. Προσπαθήσαμε να βρούμε το δρόμο μας και στο θέατρο.

Είμαστε ευχαριστημένοι από τη ζωή μας, τη δουλειά μας, την απόδοση και από το γεγονός ότι τις επιλογές μας τις στηρίζει ο κόσμος.

Οι φιλοδοξίες μας είναι να παίξουμε μεγάλους ρόλους να ανεβάσουμε μεγάλα έργα που να έχουν ανταπόκριση. Να απηχούν κάποιους προβληματισμούς του σημερινού συμπολίτου μας. Μ αυτό το κριτήριο  πέρα από τη σημαντικότητα της γραφής των έργων , μας ενδιαφέρει αυτά τα έργα να βγαίνουν μέσα από την σημερινή πραγματικότητα, όχι με την έννοια του επίκαιρου αλλά του προβληματισμού.

Τα προβλήματα έχουν διεθνοποιηθεί πια δεν είναι τοπικά . Μπορεί εμείς σαν κοινωνία να έχουμε αυτή τη χρόνια υπανάπτυξη που μας βαραίνει αλλά τα βασικά προβλήματα νομίζω ότι έρχονται από το διεθνή χώρο και είναι η καταστροφή και γκρέμισμα όλων των αξιών. Αξίες που έχει φέρει στον άνθρωπο η ανθρωπιστική φιλοσοφία που έρχεται από την Αρχαία Ελλάδα και που ενεργοποίησε στους τελευταίους αιώνες όλο το ιδεολογικό οικοδόμημα και στήριξε τα κινήματα και τις επαναστάσεις.

Αυτές οι αξίες φαινομενικά εχουν αποδυναμωθεί. Κατακλύζει τον κόσμο μια βαρβαρότητα μια τάση εκχυδαϊσμού χυδαιοποίησης της ζωής. Μέσα σ αυτό το κλίμα που μετέχει και η χώρα μας το βλέπουμε από τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας, ο ρόλος του καλλιτέχνη εμφανίζεται με διαφορετικά χαρακτηριστικά . Γίνεται πιο επίκαιρος.

Με την έννοια ότι πέφτει στην πλάτη των καλλιτεχνών η ευθύνη συντήρησης αυτών των αξιών που χάνονται. Νομίζω πως η τέχνη δεν έχει άλλο ρόλο να παίξει σαν κοινωνική διαδικασία παρά μόνο να συντηρήσει μέσα στο σημερινό άνθρωπο προοπτικές και κουράγιο δεν θέλω να το πω με καμιά μεταφυσική …εννοώ στήριγμα.

Μέσα σ αυτόν τον τρομερό και άκριτο καταναλωτισμό που βαράει τη σύγχρονη κοινωνία και χάνουμε τα αυγά και τα πασχάλια, χάνει ο άνθρωπος τη φυσιογνωμία του, υποχρεώνεται να συντονίζει όλες του τις δυνάμεις  για να ανταπεξέλθει σ αυτόν τον καταναλωτισμό για να αποκτάει όλο και μεγαλύτερη καταναλωτική ικανότητα, αυτό του καταστρέφει τις δημιουργικές του δυνάμεις

Η Τέχνη έχει προορισμό να τον συγκρατεί σ αυτόν τον κατήφορο Αυτό είναι ο,τι περισσότερο μπορεί να κάνει ένας καλλιτέχνης σήμερα .

Εχω μεγαλώσει ένα παιδί . Και είναι ο καημός μας και μένα και της Τζένης που λόγω της δουλειάς μας δεν καταφέραμε να κάνουμε κι άλλο παιδί. Ο γιος μας έχει περάσει καλά με την έννοια ότι είχε περιεκτική και γεμάτη ζωή. Είναι ένα «πλούσιο» πλάσμα με δυνατό ψυχισμό και με καλή καρδιά, με σοβαρότητα , με καλά στοιχεία μέσα του και χειρίζεται τη ζωή του υπεύθυνα. Δεν νομίζω ότι εξαρτάται από εμάς.

Πέρσι ξαφνικά ενώ έδειχνε άλλα πράγματα ,μας έβγαλε το «φασούλι» να ασχοληθεί με το θέατρο.

Η μάνα του ήταν πάντα σίγουρη ότι δεν θα ξεφύγει από αυτή την δουλειά. Εγώ δεν το πίστευα. Πέρυσι αποφάσισε να πάει στη σχολή και τώρα είναι δευτεροετής στη σχολή του Θεάτρου Τέχνης. Είμαστε πανευτυχείς για την επιλογή του αλλά έχουμε την αγωνία να δούμε τι θα αποδώσει.

Παρακολουθώ τις αντιδράσεις του κόσμου που βλέπει τις παραστάσεις μας και παρατηρώ ότι δεν περνάει καλά στη ζωή του . Ότι καταστρέφονται οι σχέσεις και παγιδεύονται σε συνθήκες που δεν τους επιτρέπουν να φτιάξουν τις σχέσεις τους. Και οι οικογένειες επίσης , δεν περνάνε καλά .

Ούτε  τα παιδιά ούτε τα ζευγάρια δεν έχουν βάθος και περιεχόμενο  στις σχέσεις τους και φαίνεται αυτό πάρα πολύ έντονα. Αυτά όλα ακριβώς ερευνά και το έργο Λουλας Αναγνωστάκη που παίζουμε φέτος, το «Διαμάντια και Μπλουζ». Εχει βάλει νυστέρι στην πραγματικότητα και συμπυκνώνει όλες τις ανησυχίες του σημερινού ανθρώπου και το όνειρο των ανεκπλήρωτων επιθυμιών. Γιατί τίποτα σήμερα στη ζωή μας δεν ολοκληρώνεται.. Και μένουν τα πράγματα μισά και δεν βρίσκει ο άνθρωπος την ολοκλήρωση.Μια σύγχρονη τραγωδία που έχει καταγραφεί νομίζω εκπληκτικά από την Αναγνωστάκη.

Βλέπει ο καθένας αυτό που καταστρέφεται και δεν μπορεί να διασώσει αυτό που ονειρεύεται και δεν μπορεί να ολοκληρώσει.Νομίζω ότι μ αυτά τα γεγονότα βγήκε στη φόρα όλη η φτώχεια της παιδείας μας.

Όλη αυτή η κατάρα της υπανάπτυξης και οι λάθος τακτικές που ακολουθούμε για να ξεφύγουμε και να φτάσουμε σε κάποιον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας μας. Αλλά αυτό δεν γίνεται με μεθόδους αναχρονιστικούς και αυταρχικούς . Μεθόδους που έρχονται από μια κοτσαμπασίδικη παράδοση…της δουλείας!

Η παιδεία μας ήταν πάντα στείρα χωρίς ανθρωπιστικό περιεχόμενο. Η νεολαία μας που είναι το πιο ευαίσθητο κομμάτι του λαού, αυτό , το ζει το πιάνει. Η σχολική ζωή δεν δίνει κανέναν εξοπλισμό  στον άνθρωπο για να αντιμετωπίσει τις παγίδες..

Και οι δάσκαλοι το ζουν που υποχρεώνονται σε ένα στείρο πρόγραμμα και καταστρέφεται και το κουράγιο τους και κάθε καλό στοιχείο να βοηθήσουν τα παιδιά καταστρέφεται η αγάπη στη διδασκαλία μέσα από τη ρουτίνα, το γραφειοκρατισμό , το στείρο εθνικισμό ,και όλα αυτά τα γελοία πράγματα που καθορίζουν την Παιδεία μας .

Δεν εχω μπει βαθιά στις αφορμές , αλλά ξέρω πως από κάτω είναι η ανάγκη που ξέσπασε και που απαιτεί ένα άλλο περιεχόμενο μια άλλη ποιότητα.

Μπορεί να εκφράζεται άτσαλα αλλά είναι τεράστιο το πρόβλημα και οι ευθύνες της πολιτικής ηγεσίας και του πνευματικού κόσμου που αμελεί…

Τα κατασταλτικά μέτρα δεν ωφελούν. Η νεολαία θέλει να δράσει, α δημιουργήσει . Όλος ο κόσμος μιλά για μια γεροντοκρατία  για αυταρχισμό που θυμίζει παλιες πατριαρχικές κοινωνίες.

Καλύτερά να ακολουθήσουμε τους νέους βλέποντας τι απαιτήσεις έχουν παρα να μας πιάνει το γινάτι που βγάζει  μάτι.

Το …εμείς θα σας πούμε παλιόπαιδα τι θα κάνετε… δεν περνάει πια .Πρέπει να σταματήσει, γιατί θα φέρει καταστροφές μεγάλες

Η συνέντευξη εχει ημερομηνία 12 Ιανουαρίου 1991 στην εφημερίδα ΝΙΚΗ και στην προσωπική μου σελίδα “Εκτός Γραμμής” εξομολόγηση στην Εύα Ντελιδάκη