Το αδιέξοδο της εφαρμοζόμενης πολιτικής κατέστη σαφές από την έναρξη της συζήτησης στο 4ο πάνελ του 8ου Pharma & Health Conference (#phc17 – http://www.pharma.ethosevents.eu), με τον αντιπρόεδρο του ΕΟΠΥΥ να εκτιμά πως τα ισχύοντα μέτρα απλά «ξυρίζουν την κορυφή του παγόβουνου, που από κάτω παραμένει επικίνδυνο». Σύμφωνα με τον Δρ. Τάκη Γεωργακόπουλο, το claw back δεν μπορεί να καταργηθεί αύριο. Αυτό που επιχειρείται, όμως, είναι μια δικαιότερη κατανομή των εκπτώσεων και των επιστροφών που έχουν θεσπιστεί. Όπως ανέφερε, η υπέρβαση της δαπάνης για το πρώτο 3μηνο του έτους, ανήλθε σε περίπου 110 εκατ. ευρώ. «Η ιστορία έχει αρχίσει να θυμίζει Τιτανικό» συμπλήρωσε, τονίζοντας πως αυτό που απαιτείται είναι ο έλεγχος της συνταγογράφησης και η σύνδεσή της με το φάκελο του ασθενούς.
Στο μεταξύ, ο αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ παρουσίασε ενδιαφέροντα στοιχεία για τη δαπάνη φαρμάκου των ανασφάλιστων: 58,350 εκατ. ευρώ το 2016, από τα οποία περίπου 33,8 εκατ. ευρώ αφορούσαν τα ιδιωτικά φαρμακεία και περισσότερα από 24 εκατ. ευρώ τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Το α΄ τετράμηνο του 2017 η συνολική δαπάνη έφτασε ήδη τα 44, 869 εκατ. ευρώ, με περίπου 17,378 να αφορούν στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ και 27,493 στα ιδιωτικά φαρμακεία.
Για το Δρ. Νίκο Μανιαδάκη, Καθηγητή & Διευθυντή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών & Αναπληρωτή Κοσμήτορα της ΕΣΔΥ, η υπέρβαση σχετίζεται με το στόχο. «Αν οριστεί στο 1 δισ. ευρώ η φαρμακευτική δαπάνη θα υπάρξει υπέρβαση. Αυτό είναι βέβαιο», σημείωσε. Τόνισε, δε, ότι «το σύστημα υγείας, με το υπάρχον μείγμα πολιτικής, υποχρηματοδοτείται. Έχουμε πάει από το ένα άκρο στο άλλο», ενώ εκτίμησε ότι ο στόχος του 1% του ΑΕΠ θα πρέπει κάποια στιγμή να αντικατασταθεί από κάτι άλλο. «Οι πολιτικές δεν πρέπει να είναι οριζόντιες αλλά στοχευμένες» συμπλήρωσε. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε, η συμμετοχή των Ελλήνων προ κρίσης για το φάρμακο ήταν στο 10% και τώρα έχει εκτιναχθεί στο 32%. Συνεπώς, η υποχρηματοδότηση του συστήματος είναι χωρίς τη θέσπιση ασφαλιστικών μηχανισμών για την προστασία των οικονομικά αδύναμων πολιτών, όταν στο εξωτερικό υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια για να προστατεύονται. «Μπορεί η χώρα να μην έχει ΗΤΑ αλλά διαθέτει στοιχεία ΗΤΑ και η αξιολόγηση έχει ήδη ξεκινήσει», εκτίμησε ο κ. Μανιαδάκης.
Σε ό,τι αφορά στα γενόσημα, για τον καθηγητή έχουν γίνει σοβαρά λάθη διαχρονικά. Συνεπώς, τα πρόσφατα μέτρα δεν αναμένεται να βοηθήσουν στη διείσδυση τους. «Η πολιτεία θα έπρεπε να δώσει ισχυρότερα κίνητρα στους φαρμακοποιούς για να τα προάγουν» σημείωσε, ενώ εκτίμησε πως «αν ανεβάζαμε τη χρήση των γενοσήμων στα ευρωπαϊκά επίπεδα και αλλάζαμε το μείγμα της πολιτικής, η δαπάνη θα έφτανε». Όπως εξήγησε, η παρέμβαση στην αγορά είναι μεγάλη (over-regulation) κι αυτό δημιουργεί στρεβλώσεις. «Στα γενόσημα δεν χρειάζεται παρέμβαση και περιορισμοί, αλλά κίνητρα στο γιατρό για τη συνταγογράφηση» κατέληξε. «Καμία επιθυμητή αλλαγή δεν θα φέρουν τα μέτρα της κυβέρνησης αν δεν γίνουν διαρθρωτικές αλλαγές» τόνισε.
«Τα τελευταία χρόνια έγινε μονομερής εστίαση στη μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης» επισήμανε από την πλευρά της η Φαίη Κοσμοπούλου, Γενική Διευθύντρια της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), υπογραμμίζοντας πως τα εξαντλητικά και βίαια μέτρα μείωσης τιμών που έχουν ληφθεί έχουν πλήξει ιδιαιτέρως τα γενόσημα. Υποστήριξε, δε, πως είναι επί της αρχής λανθασμένη προσέγγιση αυτή που θέλει τα ελληνικά γενόσημα να είναι ακριβότερα, καθώς τα στοιχεία που συγκρίνονται είναι διαφορετικά. «Διαφορετικές λιανικές τιμές, συστημάτων υγείας και αποζημίωσης, πρόσθετων επιβαρύνσεων, κουλτούρας γενοσήμων κ.λπ. Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τις τιμές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό έτσι» σημείωσε.
«Ο Έλληνας καρδιολόγος έχει εμπιστοσύνη στα γενόσημα», δήλωσε από την πλευρά του ο Δημήτρης Ρίχτερ, Διευθυντής Β’ καρδιολογικής Κλινικής της Ευρωκλινικής Αθηνών & Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λιπιδιολογίας. Όπως εξήγησε η δισλιπιδαιμία είναι από τις κατηγορίες με το μεγαλύτερο κομμάτι γενοσήμων, ενώ το πρωτόκολλο είναι εξαιρετικά γενναιόδωρο. Την ίδια ώρα, ακόμα και ασθενείς που πάνε στον ιδιωτικό τομέα ρωτάνε για το κόστος των φαρμάκων. Όπως ανέφερε ο κ. Ρίχτερ, σε έρευνα προκύπτει ότι οι Έλληνες κόβανε, λόγω κρίσης, όλα τα ακριβά φάρμακα, εκτός από τους β-αναστολείς και την ασπιρίνη που κάνουν μαζί 3 με 4 ευρώ.
Οι δυσκολίες του 2016 για τις επιχειρήσεις του κλάδου, με τις υποχρεωτικές εκπτώσεις και επιστροφές να ανέρχονται στο 1 δις ευρώ, αναμένεται να ξεπεράσουν αυτές που θα συνοδεύσουν το 2017, με δυσμενέστερες επιπτώσεις στους ασθενείς, τις φαρμακευτικές εταιρείες αλλά και το σύστημα υγείας, σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), Μιχάλη Χειμώνα. «Οι εταιρίες σιγά-σιγά μικραίνουν, υπάρχει μια διολίσθηση στα έξοδα που κανείς δεν θα το διαφημίσει γιατί δεν τον συμφέρει και το απαγορεύει και η εταιρία» σημείωσε, προσθέτοντας ότι το φθινόπωρο θα υπάρξει μια συνάντηση με τον Καρόνε για το θέμα της εμπορικής ονομασίας. «Θα θέλαμε μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά την παροχή στοιχείων ως ΣΦΕΕ και διαβούλευση με τον Υπουργό» κατέληξε μεταφέροντας την ενόχληση του κλάδου, ο οποίος περίμενε μια άλλη στάση από την Πολιτεία.
Η διείσδυση των γενοσήμων απασχόλησε το 5ο και τελευταίο πάνελ του 8ου Pharma & Health Conference. Οριζόντιες και βίαιες περικοπές στις τιμές των καθιερωμένων και οικονομικότερων φαρμάκων, ένα προβληματικό σύστημα επιβαρύνσεων στα φάρμακα και ιδίως στα αντίγραφα, που δεν αποκλείεται να καταπέσει στο ΣτΕ, καθυστέρηση στην επικοινωνιακή αντιμετώπιση της κακής νοοτροπίας που έχει διαμορφωθεί γύρω από τα γενόσημα, ευρεία υποκατάσταση οικονομικών θεραπειών συνιστούν μερικά από τα συστατικά που καθιστούν την εφαρμοζόμενη πολιτική διείσδυσης των γενοσήμων αναποτελεσματική.
Το παραδέχθηκε και ο Αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, εκτιμώντας πως η αναποτελεσματικότητα θα συνεχίσει αν δεν χτυπηθεί το κακό στη ρίζα του. «Ο όγκος συνταγογράφησης παράγεται από τα κάτω. Άρα χρειάζονται πολιτικές ελέγχου της καταχρηστικής συνταγογράφησης» είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι ο στόχος της αύξησης της διείσδυσης των γενοσήμων πρέπει να επιτευχθεί, γιατί το οικονομικό όφελος μπορεί να αξιοποιηθεί σε άλλα πεδία.
Αμφιβολίες για τη δυνατότητα ανάκαμψης της κατάστασης εξέφρασε από την πλευρά του ο Θεόδωρος Τρύφων, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) & Αντιπρόεδρος Δ.Σ. της ΕΛΠΕΝ. «Δυστυχώς πλέον το πράγμα έχει χαλάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό και δεν είμαι σίγουρος αν μπορεί να επανέλθει στα χρονικά περιθώρια που όλοι θέλουμε ή τελικά θα χρειαστεί πολύ περισσότερος χρόνος, όπως έγινε και σε άλλες χώρες» ανέφερε, προβλέποντας πως η Επιτροπή Παρακολούθησης της Φαρμακευτικής Δαπάνης δεν θα φέρει αποτελέσματα στη φαρμακευτική πολιτική αλλά «φέρνει αποτελέσματα σε σχέση με πρόσβαση σε κεφάλαια, με συνεργασία σε ερευνητικά προγράμματα, σε θέματα που έχουν σχέση με εξαγωγικές πιστώσεις. Ένα πολύ μεγάλο κομμάτι το οποίο έχει σχέση με την ελληνική παραγωγή, τις εξαγωγές και τη χρηματοδότηση».
Σε ό, τι αφορά την καμπάνια προβολής του γενόσημου φαρμάκου, ο κ. Τρύφων επεσήμανε πως η προσπάθεια έχει καθυστερήσει κι ότι τώρα πρέπει να γίνει κάτι πολύ συστηματικά. Εκτίμησε, παράλληλα, ότι το σύστημα των επιβαρύνσεων στα φάρμακα και κυρίως στα γενόσημα, κάποια στιγμή θα καταπέσει στο ΣτΕ, ενώ εξέφρασε την ελπίδα ότι θα έρθουν κυβερνήσεις και σύντομα που θα κάνουν συνολικές πολιτικές. «Δεν μπορεί να ασχολούμαστε με αυτά και όχι με τις αναπτυξιακές δράσεις» πρόσθεσε, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα πως η φαρμακευτική πολιτική πρέπει να είναι καινοτόμα και παλιά φάρμακα.
Για τον κ. Τρύφων πρέπει να εφαρμοστεί μια πολιτική κατώτατης τιμής, η οποία θα στηρίζεται σε price volume agreement και η οποία θα εξασφαλίζει ένα σημαντικό ποσό για τα καινούργια φάρμακα. «Μετά, με προσπάθεια εμπορικής συνεργασίας με τους φαρμακοποιούς, θα δώσουμε και εκεί κάποια δυνατότητα διείσδυσης. Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσαν να γράφουν brand για τις χρόνιες παθήσεις και μετά η ΗΔΙΚΑ θα βάζει κόφτες» σημείωσε και εξήγησε πως αυτοί οι κόφτες δεν θα αφορούν στη συνταγογράφηση γενοσήμων, αλλά στη συνταγογράφηση on patent φαρμάκων σε νέα θεραπευτική κατηγορία. Μάλιστα, εκτίμησε πως αυτό το μέτρο θα μπορούσε να αποδώσει μεγάλες εξοικονομήσεις σε 2 χρόνια χωρίς μεγάλες ελλείψεις. Το θέμα του claw back και του rebate θα έπρεπε να έχει μία έννοια εγχώριας προστιθέμενης αξίας για όλες τις εταιρείες, ελληνικές και ξένες, κατέληξε.
«Στην κρίση επέλεξαν μια μέθοδο γραμμικών μειώσεων. Το 1 δισ. πήγε στις τσέπες των ασθενών, κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια πήγαν claw back στη βιομηχανία χωρίς μείωση των τεμαχίων» ανέφερε από την πλευρά του ο Ανδρέας Γαλανόπουλος, Πρόεδρος του Προμηθευτικού Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Αττικής (ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε.) & Αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος (Ο.Σ.Φ.Ε.). «Πώς γίνεται οι παρεμβάσεις του κάθε κ. Καρόνε να είναι πάνω στο αντίγραφο, όταν στους πρώτους 100 από τους 6.900 ενεργούς κωδικούς, το top 100 της αγοράς έχουν το 36% των τμχ και το 45% της δαπάνης, με μέση τιμή 9 (σε χονδρικές), όταν η μέση τιμής της συνολικής αγοράς έχει πέσει στο 6,23;», διερωτήθηκε ο κ. Γαλανόπουλος. Μάλιστα, σε αυτά τα 100 φάρμακα μόλις 3 είναι αντίγραφα, όπως ανέφερε. «Μας απασχόλησε το γιατί; Και πόσο να μειώσεις τα αντίγραφα που έχουν μόλις το 21%, αφού το 80% της δαπάνης τους συνεχίζει, σε όγκο, να αυξάνεται;», πρόσθεσε. Έθεσε, δε, το ερώτημα πού είναι η αξιολόγηση της υγείας, όταν κινδυνεύει να μείνει χωρίς πραγματικά καινοτόμα φάρμακα ο Έλληνας ασθενής. «Όπου υπάρχει καινοτομία ο ασθενής πρέπει να έχει πρόσβαση και κανένας κρατικός φορέας δεν μπορεί να αρνηθεί την πρόσβαση. Αλλά στοιχεία μάρκετινγκ δεν μπορούν να θεωρηθούν καινοτομία» ξεκαθάρισε. «Αν δεν υπάρξουν win–win συνεργασίες δεν θα επιτύχει κανένα μέτρο» υποστήριξε ο κ. Γαλανόπουλος, χαρακτηρίζοντας «ηλίθιες» τις πολιτικές που υποστηρίζουν πως θα επιτευχθεί αύξηση της διείσδυσης των γενοσήμων στο 60%, μέσα σε 2 – 3 χρόνια, όταν στη Σουηδία χρειάστηκαν 25 χρόνια.
Την αναποτελεσματικότητα των κινήτρων για τα φαρμακεία ανέδειξε ο Ιωάννης Μακρυγιάννης, Μέλος ΔΣ του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου & Πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Λάρισας. «Ζητάμε αυτό που έχουν υιοθετήσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ιταλία για παράδειγμα η διείσδυση επιτυγχάνεται με αύξηση της κερδοφορίας του φαρμακείου είτε ως σταθερό ποσοστό κέρδους είτε ως έκπτωση επί του φαρμάκου που πωλείται. Καθαρά εμπορική διαδικασία» σημείωσε.
Αποδομώντας την Υπουργική Απόφαση, ο κ. Μακρυγιάννης σημείωσε ότι αν ένα φαρμακείο, που κάνει 10 – 12 χιλιάδες ευρώ τζίρο στον ΕΟΠΥΥ και στο οποίο επιβάλλεται rebate 130-150 ευρώ, αυξήσει τη διείσδυση από το 23% που είναι τώρα στο 35%, θα πάρει 3% έκπτωση, που θα αφαιρεθεί από το rebate. «Στα 140 είναι 5 ευρώ. Αν ο ΕΟΠΥΥ μου πάρει 140 ευρώ και μου δώσει πίσω 10 ευρώ, αυτό δεν αποτελεί σοβαρό κίνητρο, για να αυξήσω τη διείσδυση των γενοσήμων», σημείωσε. Μάλιστα, αν ο φαρμακοποιός δεν καταφέρει αύξηση και είναι κάτω του 25% θα υποστεί έλεγχο και ποινές. «Θα φταίει ο φαρμακοποιός αν δεν μπορεί να το επιτύχει; Όχι», σημείωσε.
Βασικό κριτήριο της δυσκολίας αύξησης της διείσδυσης αποτελεί και η νοοτροπία των ασθενών. Χαρακτηριστικό είναι το φαινόμενο που περιέγραψε ο κ. Μακρυγιάννης, μετά τη θεσμοθέτηση της υψηλότερης συμμετοχής στο πρωτότυπο. «Ορισμένοι αναγκάστηκαν να πάνε στο αντίγραφο. Η πλειονότητα όμως λειτούργησε ανάποδα και σκέφθηκε ότι για να χρηματοδοτεί το κράτος θα πάρω το φθηνότερο σημαίνει ότι το πρωτότυπο είναι καλύτερο!», σημείωσε και πρόσθεσε, όμως, πως η κρίση έχει επιπτώσεις στη συμπεριφορά στο φάρμακο. «Μέχρι τώρα επέμεινε στο πρωτότυπο τώρα φαίνεται να έχει αρχίσει να αναθεωρεί και να στρέφεται στο γενόσημο» κατέληξε.
