Τί ακριβώς είναι η αλλεργία και ποιές ουσίες ονομάζονται αλλεργιογόνα;

Αλλεργία είναι μια αντίδραση υπερβολικής ευαισθησίας, σε ουσίες από εξωτερικό μας περιβάλλον, που, συνήθως που αναπνέουμε, καταπίνουμε ή ενίοτε έρχονται σε επαφή με το δέρμα μας. Αυτές οι ουσίες ονομάζονται αλλεργιογόνα και μπορεί να είναι η γύρη φυτών, η σκόνη του σπιτιού ή τα σπόρια μυκήτων (μούχλας), διάφορα τρόφιμα, ακόμη και φάρμακα ή χημικές ουσίες.

Ποιες εποχές είναι πιο αλλεργιογόνες;

Πολλές φορές, αλλά όχι πάντα, οι αναπνευστικές αλλεργίες (αλλεργική ρινίτιδα με ή χωρίς επιπεφυκίτιδα και άσθμα) είναι εποχικές, δηλαδή παρουσιάζουν έντονα συμπτώματα σε συγκεκριμένες εποχές, όπως την άνοιξη και το φθινόπωρο. Την εποχή αυτή, της κατ‘ εξοχήν ανθοφορίας, ευαίσθητα άτομα μπορεί να εμφανίσουν ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα και άσθμα αφού η Παριετάρια (γνωστή ως ελξίνη, αγριοβασιλικός, παρθενούλι, κολλητσάνι, περδικάκι) έχει ήδη ανθίσει, ενώ είναι έτοιμα για γυρεοφορία και τα Αγρωστώδη (αγριοσιτηρά και καλλιεργημένα δημητριακά), καθώς και διάφορα δέντρα και αγριόχορτα να ανθίζουν και τα προαναφερθέντα αγριόχορτα. Επίσης αυτή την εποχή – λόγω των ήπιων θερμοκρασιών και αυξημένης σχετικής υγρασίας – αυξάνονται στον ατμοσφαιρικό αέρα οι συγκεντρώσεις των σπορίων μούχλας και τέλος πολλαπλασιάζονται στο ενδοικιακό περιβάλλον τα ακάρεα, που μολύνουν με τα αλλεργιογόνα τους την οικιακή σκόνη .

Εκτός από την φύση και οσα μας αναφέρατε, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που ερεθίζουν ;

Εκτός από τα αλλεργιογόνα, πολλοί ερεθιστικοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι απότομες μεταβολές θερμοκρασίας ο) ή υγρασίας, η εισπνοή έντονων οσμών (απορρυπαντικά, αποσμητικά, λαδομπογιές, κολώνιες κλπ), καπνός τσιγάρου, εκπομπές αυτοκινήτων, πιο πρόσφατα και η σκόνη από την Αφρική, κ.α.. Ακόμη και η ψυχοσυναισθηματική φόρτιση μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εκλυτικό παράγοντα.

Τά συμπτώματα της ρινίτιδας μπορεί να τα μπερδέψουμε με μια ίωση του αναπνευστικού ;

Τα συμπτώματα της ρινίτιδας είναι: καταρροή, κνησμός στη μύτη, ρινική συμφόρηση (μπούκωμα), πταρμοί. Συνήθως συνυπάρχουν συμπτώματα από τα μάτια (επιπεφυκίτιδα) ή/και από τους πνεύμονες (άσθμα), κνησμός στην υπερώα (ουρανίσκο), φάρυγγα ή/και τα αυτιά. Εάν η ρινική απόφραξη είναι έντονη ή συνυπάρχουν ρινικοί πολύποδες, τότε επηρεάζεται και η όσφρηση (σημαντική μείωση έως πλήρη απώλεια) καθώς και η γεύση.

Είναι δυνατόν να προκληθεί σύγχυση μεταξύ αλλεργίας και ίωσης του αναπνευστικού, αφού τα συμπτώματα μπορεί να μοιάζουν. Όμως, η ίωση κρατά όμως 3 ή το πολύ 7 ημέρες, ενώ η αλλεργική ρινίτιδα περισσότερο, ενώ ο κνησμός (φαγούρα) χαρακτηρίζει την αλλεργική ρινίτιδα. Πολύ σημαντική για την διάγνωση της αλλεργίας είναι η επαναληψιμότητα των συμπτωμάτων πάντοτε την ίδια περίπου εποχή.

Τι θα μας συστήσει να κάνουμε ο γιατρός ώστε να απαλλαγούμε από την αλλεργική ρινίτιδα;

Στην αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας πρώτο μέλημα του θεράποντος ιατρού είναι η ανακούφιση των οξέων συμπτωμάτων. Χορηγούνται αντιισταμινικά και επίσης τοπικά αντιφλεγμονώδη. Ακολουθεί η αιτιολογική διερεύνηση του προβλήματος, εντοπίζεται το(α) υπεύθυνο(α) αλλεργιογόνο(α)με σκοπό την εφαρμογή ανοσοθεραπείας ή απευαισθητοποίησης, όπου ενδείκνυται.

Η θεραπεία αυτή βασίζεται στη χορήγηση της ουσίας που προκαλεί το πρόβλημα με σκοπό την ανάπτυξη ανοχής. Πρόκειται για διαδικασία που θα διαρκέσει περί τα πέντε χρόνια.
Η ανοσοθεραπεία γίνεται με εκχυλίσματα που περιέχουν τα αλλεργιογόνα στα οποία είναι ευαίσθητος ο κάθε ασθενής με σκοπό να προκαλέσουνανοσιακή ανοχή.

Η θεραπεία γίνεται με ενέσεις (υποδόρια) ή με υπογλώσσιες σταγόνες και δισκία. Η βελτίωση δεν είναι άμεση, αλλά απαιτεί χρόνο και υπομονή καθώς και μακροχρόνια συμμόρφωση του πάσχοντος.

Η ανοσοθεραπεία είναι η μόνη, που μειώνει σημαντικά την πιθανότητα άτομα με ρινίτιδα να αναπτύξουν άσθμα και επίσης την ευαισθητοποίηση σε περισσότερα αλλεργιογόνα. Τέλος, πρέπει να εφαρμόζεται ενωρίς πριν επέλθουν χρόνιες, μη αναστρέψιμες βλάβες.

Καλλιόπη Κόντου-Φίλη, M.S., M.D., Ph.D