Τα περισσότερα παιδιά αρχίζουν να περπατούν στους 12 έως 14 μήνες της ζωής τους με τα πόδια τους επίπεδα στο έδαφος.
Ωστόσο, υπάρχουν μερικά παιδιά που αρχίζουν να περπατούν στις μύτες των άκρων τους. Βέβαια αυτό το πρότυπο σταματά να υπάρχει μέχρι το τέλος του τρίτου έτους.
Η ιδιοπαθής βάδιση στις μύτες είναι όταν ένα παιδί συνεχίζει να περπατάει στις άκρες των ποδιών του πάνω από τα 3 χρόνια.
Στέκεται συχνά με τα πόδια του επίπεδα στο έδαφος, αλλά όταν περπατάει ή τρέχει προτιμά να είναι στα δάχτυλα του. Αν και το περπάτημα των ποδιών παρατηρείται συνήθως κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης σε παιδιά που αρχικά μαθαίνουν να περπατούν, ένα συνεπές μοτίβο βάδισης ,συνήθως αναπτύσσεται περίπου κατά την ηλικία των 22 μηνών. Εάν το βάδισμα των δακτύλων συνεχίζεται πέρα από την ηλικία των 2 ετών, δικαιολογείται περαιτέρω αξιολόγηση.
Λίγα λόγια για τη θεραπεία…
Τα παιδιά που περπατούν στα δάχτυλα των ποδιών τους, μπορούν να αναπτύξουν βραχύνσεις στου μυς και να έχουν μειωμένη κίνηση της ποδοκνημικής άρθρωσης. Επιπλέον, οι μύες στο μπροστινό μέρος των ποδιών τους μπορεί να εμφανίσουν αδυναμία. Εάν υπάρχει βράχυνση και αδυναμία, το παιδί θα δυσκολευτεί να περπατήσει στις φτέρνες των ποδιών. Συνεπώς ένας αρχικός στόχος των θεραπευτικών προγραμμάτων είναι η διάταση των μυών του οπίσθιου μέρους των ποδιών.
1. Παθητική διάταση γαστροκνημίου
2. Ενεργητική διάταση των μυών του οπίσθιου μέρους των κάτω άκρων
Το παιδί στέκεται με βοήθεια ή χωρίς βοήθεια, χωρίς παπούτσια σε μία ασταθή επιφάνεια π.χ. δίσκος ισορροπίας, σφήνες και σανίδες ισορροπίας. Καθώς το παιδί μετατοπίζει το βάρος του προσπαθώντας να ισορροπήσει θα νιώσει ενεργητική διάταση του γαστροκνημίου. Επιπλέον έχοντας το παιδί να περπατάει σε τέτοιου είδους επιφάνεια χωρίς παπούτσια αυτό βοηθά στην εκτέλεση δραστικής διάτασης του μυός καθώς και στην εσωτερική ενεργοποίηση των πελματιαίων μυών, μιας και το παιδί θα ενεργοποιεί και τους μικρότερους μυς προσπαθώντας να ισορροπήσει.
3.Μία άλλη προσέγγιση θα μπορούσε να είναι οι μιμήσεις τύπων βάδισης ζώων όπου βοηθούν στην εκτέλεση ενεργητικής διάτασης διασκεδάζοντας και το παιδί.
- Βάδιση “αρκούδας” όπου με τα χέρια και τα πόδια στο έδαφος περπατά χωρίς να ακουμπούν τα γόνατα στο έδαφος.
· Βάδιση “καβούρι”, από τη θέση γέφυρας κρατώντας τον κορμό μακριά από το πάτωμα, κινείται προς τα εμπρός ή προς τα πίσω χρησιμοποιώντας τα άνω και κάτω άκρα του. Ακόμη μπορεί κατά τη βάδιση αυτή να μετακινείται μόνο ακουμπώντας στο πάτωμα τις φτέρνες του.
- Βάδιση ‘‘βατράχου’’ όπου η αρχική του θέση είναι βαθύ κάθισμα και ξεκινά να χοροπηδά πατώντας με όλη την επιφάνεια του άκρο ποδός στο πάτωμα.
- Βάδιση “πιγκουίνου” περπατάει στις φτέρνες των ποδιών ανασηκώνοντας τις μύτες.
Ο επόμενος βασικός στόχος των θεραπευτικών προγραμμάτων είναι η ενδυνάμωση των μυών του μπροστινού μέρους των ποδιών.
1)Το παιδί μπορεί να ενδυναμώσει του πελματιαίους καμπτήρες γραπώνοντας μικρά αντικείμενα με τα δάχτυλα των ποδιών του.
2)Επιπλέον με τη χρήση π.χ. μαλακών σακουλών που περιέχουν άμμο, τοποθετημένα στην άνω επιφάνεια του άκρου ποδός το παιδί κάμπτει τον αστράγαλο προς τα πάνω ενισχύοντας τους μυς του πρόσθιου διαμερίσματος του ποδιού καθώς ακόμη βελτιώνει ενεργητικά το εύρος κίνησης της ποδοκνημικής και των μυών του ποδιού.
3)Η βάδιση με μαλακές σακούλες που περιέχουν άμμο προωθούν την παρατεταμένη ραχιαία κάμψη του αστραγάλου και ενθαρρύνουν την ενεργή επαφή με το πάτωμα.
4)Η χρήση ενός Scooter συμβάλλει στην ενδυνάμωση των μυών του πρόσθιου διαμερίσματος και παρέχει πρόσθετο βάρος, βοηθητικό στοιχείο για την φτέρνα καθώς το παιδί ωθεί προς τα εμπρός.
5)Η βάδιση ή το άλμα πάνω από εμπόδια ή κώνους προσφέρουν επιπλέον τρόπους για να ενεργοποιήσει το παιδί τον κορμό και τους μυς των κάτω άκρων.
6)Δραστηριότητες που προκαλούν επίσης ενδυνάμωση περιλαμβάνουν ισορροπία στην καθιστή ή ορθοστάτηση πάνω σε δίσκο ισορροπίας ή σε πλατφόρμα κλίσης.
7)Καθισμένος σε μπάλα θεραπείας ή μπάλα φυστίκι μετατοπίζει το βάρος πίσω και μπροστά, από τη μία πλευρά στην άλλη πλευρά όπου θα βοηθήσει να ενεργοποιήσει τους κοιλιακούς και τους μυς των κάτω άκρων.
8)Οι ασκήσεις όπου κάνει γέφυρα είναι πολύ σημαντικές όχι μόνο για την ενίσχυση του κορμού, αλλά ενεργοποιεί και τα δύο κάτω άκρα.
Τέλος οι δραστηριότητες χρησιμοποιώντας βάρη ή τη βαρύτητα επιτυγχάνουν την ενδυνάμωση των μυών των κάτω άκρων. · Μία πολύ καλή δραστηριότητα είναι να στέκεται το παιδί χωρίς παπούτσια πάνω σε δίσκο ισορροπίας όπου θα έρχεται από τη θέση καθίσματος στην όρθια. ·
Το βαθύ κάθισμα σε μαξιλάρια ισορροπίας είναι ιδανικά για την ενδυνάμωση των κάτω άκρων και τη σταθερότητα όπου επιτυγχάνεται η πλήρης πελματιαία επιφάνεια του ποδιού. ·
Χρησιμοποιώντας τα αποτυπώματα πατούσας προωθούμε την ευθυγράμμιση κατά τη διάρκεια της πορείας ή την ανάβαση στα σκαλοπάτια. Τα αποτυπώματα είναι πολύ χρήσιμα μιας και έχουν τόσο ομαλές όσο και απτικές πλευρές όταν χρειάζονται επιπλέον ερεθίσματα. ·
Sit to stand από χαμηλό σκαμνί με οπτικές ενδείξεις για την άκρα πόδα για να προωθήσουμε την ευθυγράμμιση και τη φυσική μετατόπιση βάρους στην πλήρη επιφάνεια του ποδιού. ·
Η αναρρίχηση σε τσουλήθρα είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να βελτιωθεί το εύρος της κίνησης και η δύναμη. ·
Το κουτσό σε μία ανεμόσκαλα είναι ιδανική δραστηριότητα για την ενδυνάμωση του οπίσθιου διαμερίσματος των κάτω άκρων και στη βελτίωση του κινητικού σχεδιασμού. ·
Το κουτσό πάνω στην επιφάνεια με εστίαση στην πλήρη επαφή του πέλματος στο έδαφος βοηθά εξίσου.
Στρατή Καλαμβόκη Φυσικοθεραπεύτρια Επιστημονικά υπεύθυνη “ΠαιδοΚίνηση”.Μέλος του Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών σε Ελλάδα και Αυστραλία.
