Τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότεροι ασχολούνται με τη συναισθηματική νοημοσύνη ή αν υστερεί κάποιος σε αυτήν. Είναι φορές που οι γυναίκες παίρνουν τα πρωτεία στην υπόθεση κατακρίνοντας τους άντρες ως συναισθηματικά ανώριμους. Υπάρχει όμως αλήθεια επιστημονική σε αυτό;. Φως στα άδυτα της συναισθηματικής νοημοσύνης ρίχνει η ψυχολόγος κα Νάντια Μάλλιου θέτοντας τα όρια και τα στεγανά του ίδιου του όρου.

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια έκφραση συχνά χρησιμοποιούμενη καταταλαιπωρημένη γιατί συγχέεται με την απλή νοημοσύνη και την ευφυία. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα να χαρακτηρίζει κάποιος τα δικά του συναισθήματα τα συναισθήματα των άλλων, να τα ονοματίζει και να τα διακρίνει. Να να πει «εγώ τώρα είμαι θυμωμένος ή χαρούμενος» και να χρησιμοποιεί αυτά τα συναισθήματα, με τρόπο που να μπορεί να σκεφτεί και να συμπεριφέρεται ανάλογα. Ο γενικός ορισμός της νοημοσύνης είναι η προσαρμοστικότητα, ο τρόπος που κάποιος προσαρμόζεται στο περιβάλλον, για να μπορεί να υπάρχει σε αυτό. Ανάλογα με την συναισθηματική νοημοσύνη κάποιου είναι ο τρόπος του να προσαρμόζεται συναισθηματικά στο περιβάλλον και να υπάρχει μέσα σε αυτό.

Βέβαια θα νόμιζε κανείς να είναι ευκολοπροσάρμοστο ον ο άνθρωπος, αλλά η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία ως ιδιότητα ερχόμενη αυτόματα και εύκολα, στην πράξη δεν είναι και τόσο δεδομένη . Αν ήταν εύκολο και αυτόματο γιατί τότε οι άνθρωποι δυσκολευόμαστε στις κοινωνικές μας συναναστροφές στις σχέσεις μας με τους άλλους στα εργασιακά μας περιβάλλοντα;. Γιατί να ζούμε με τόσες δυσκολίες;

Πολλοί θα αναρωτηθούν είναι όμως σωστό να έχουμε πάνω μας πάντα το ένδυμα του χαμαιλέοντα και να προσαρμοζόμαστε συνέχεια στις νέες καταστάσεις; Μήπως έτσι αυτοπροδίδουμε τον εαυτό μας;

Όπως αναφέρει η κα Μάλλιου το ένδυμα του χαμαιλέοντα δεν έχει να κάνει τόσο με τη συναισθηματική μας νοημοσύνη, όσο με την ανταπόκρισή μας στα περιβάλλοντα που αλλάζουν. Η συναισθηματική νοημοσύνη περισσότερο σχετίζεται με την ενημερότητα το πόσο πολύ εμείς γνωρίζουμε το που βρισκόμαστε την κάθε στιγμή, με την ενσυναίσθηση που έχουμε, γι’ αυτό που συμβαίνει σ εμάς και στους άλλους. Ο χαμαιλέων είναι η προσαρμοστικότητα στο κάθε πλαίσιο και περιβάλλον.

Από την άλλη αν αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας αλλά δεν τα λέμε δεν τα ομολογούμε, προσκρούει σε άλλο φαινόμενο. Άλλες φορές λειτουργεί προφυλακτικά άλλες αποτρεπτικά απ’ το να μοιραστούμε , αλλά προσκρούει στο ότι δεν μπορούμε να έρθουμε σε επαφή με τους διπλανούς μας. Αν έχουμε το σύντροφό μας δίπλα με τον οποίο έχουμε αποφασίσει να μοιραζόμαστε τη ζωή, και αναγνωρίζουμε το συναίσθημα αλλά δεν μπορούμε να το μοιραστούμε, τότε δεν ανοίγουμε δίοδο επικοινωνίας. Αν ο θυμωμένος δεν μπορεί να μιλήσει για το θυμό του, δεν τον αναγνωρίζει πια και δεν τον κοινοποιεί, τότε φανταστείτε πόσο δύσκολη μπορεί να γίνει η συμβίωση μέσα στη σχέση  και γι’ αυτό αντιδρούμε θυμώνουμε προβαίνουμε σε μη λειτουργικές συμπεριφορές. Καταλαβαίνετε τι δυσκολίες μπορεί να φέρει αυτό.

Όπως αναφέρει η κα Μάλλιου η συναισθηματική νοημοσύνη δεν έχει ηλικία. Η ενημερότητα ξεκινάει σαν διαδικασία αναγνώρισης των συναισθημάτων από τα πρώτα πρώτα βήματα της ζωής του ανθρώπου παράλληλα με τη γενική νοημοσύνη. Αναπτύσσεται και συντηρείται, μας συνοδεύει δε, σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Η ενσυναίσθηση οι κοινωνικές μας δεξιότητες, είναι κομμάτια αναπόσπαστα της ζωής μας.

Είναι αλήθεια ότι παλαιότερα τουλάχιστον οι γυναίκες χαρακτήριζαν τους άντρες ως συναισθηματικά ανώριμους. Είναι απορίας άξιον αν και στο σήμερα ελλοχεύει η ίδια αντίληψη. Η συναισθηματική νοημοσύνη έχει επιχειρηθεί να μετρηθεί και να συσχετιστεί και με τα δύο φύλα. Πόσο δηλαδή οι άντρες ή οι γυναίκες μπορούν να υπερέχουν συναισθηματικά το ένα φύλο έναντι του άλλου. Είναι δηλαδή οι άντρες συναισθηματικά ανώριμοι και οι γυναίκες περισσότερο ώριμες; Έχουν υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης από τους άντρες;. Όμως η επιστήμη δεν έχει αποδείξει τη σχέση ανάμεσα στο φύλο και τη συναισθηματική νοημοσύνη. Ούτε ότι υπάρχει υπεροχή ανδρών και γυναικών. Η ανωριμότητα οφείλεται στο κομμάτι του δεν αναγνωρίζω το συναίσθημα. Η έλλειψη ενσυναίσθησης πολύ πιθανόν να λέγεται απλοϊκά στην καθημερινότητα και προσπαθούμε να περιγράψουμε έναν άνθρωπο που δεν κάνει επαφή. Δεν ανταποκρίνεται σε αυτό που συμβαίνει συναισθηματικά γύρω του ή δεν ταιριάζει σε αυτό.

Από την άλλη έχει ερευνητικά αποδειχθεί, ότι όσο υψηλότερος είναι ο δείκτης της συναισθηματικής νοημοσύνης, τόσο καλύτερη ψυχική ευημερία υπάρχει για κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Αν έχουμε αυτό ως βάση μπορούμε να θεωρήσουμε ότι αν ένα ζευγάρι έχει αυτό τον υψηλό δείκτη άρα πιο εύκολη προσαρμοστικότητα άρα πιο εύκολα επιλύουν διαφορές με υψηλότερη και καλύτερη ενσυναίσθηση με δυο λόγια βιώνουν μια καλύτερη συναισθηματική σχέση μεταξύ τους.

Είναι όμως γνωστό ότι μπορούμε να εκπαιδευτούμε στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης να την βελτιώσουμε να κάνουμε τα πάντα με πιο λειτουργικό τρόπο, έτσι ώστε να βελτιωθεί αυτός ο δείκτης. Έτσι είμαστε σε καλύτερη ευημερία και επίπεδο.

Θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί μήπως η ανωριμότητα κάποιων οφείλεται και στο λαό στον  οποίο ανήκει ή και στο κράτος που διαβιώνει;

Η κα Μάλλιου αναγάγει την συναισθηματική νοημοσύνη στο πολιτιστικό υπόβαθρο και τις επιδράσεις του περιβάλλοντος.

Δεν έχουν βρεθεί αιτιακές σχέσεις, όμως σαφώς το πολιτιστικό υπόβαθρο μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο. Σκεφτείτε αν ένας άνθρωπος μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον μια κουλτούρα όπου δεν υπάρχει αυτή η διαδικασία της συναισθηματικής νοημοσύνης, ούτε προάγεται η ενασυναίσθηση, ούτε αναγνωρίζει τις κοινωνικές δεξιότητες. Πολλοί δεν είναι τόσο εύκολοι στο να μοιράζονται συναίσθημα. Ο Έλληνας είναι δομικά πιο ανοικτός λαός σε σχέση πχ με τους Λάπωνες που δεν έχουν αυτή την ανοιχτοσιά.

Το γονιδίωμα το αν κάποιος δηλαδή έχει κληρονομήσει την υψηλή του συναισθηματική νοημοσύνη, έχει υποστηριχθεί από κάποιους επιστήμονες. Όμως το γονεικό πρότυπο και το σχολείο επηρεάζουν τη συναισθηματική νοημοσύνη σίγουρα. Το γονίδιο παίζει το ρόλο του, αλλά δεν έχουν οριστεί ποσοστά σε αυτό. Τίποτα δεν είναι απόλυτο. Είναι αλήθεια ότι δεν μετριέται μόνο με αυτοαναφορές ορίζεται.

 

#########