Οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου αναφέρονται ως μια ομάδα διαταραχών αγνώστου αιτιολογίας, που χαρακτηρίζονται από χρόνιες ή υποτροπιάζουσες φλεγμονές του εντερικού βλεννογόνου.  Αποτελεί μια ανοσολογική αντίδραση σε κάποιους παράγοντες της εντερικής μικροχλωρίδας  που θεωρείται ότι παίζει ρόλο στην εμφάνιση της ασθένειας ή στη διατήρηση της.  Το κύριο χαρακτηριστικό των ΦΝΕ (περιλαμβανόμενης της ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn), είναι η λανθασμένη ανοσολογική και φλεγμονώδης αντίδραση.  Διάφορες μελέτες έχουν δείξει μια αύξηση στην παραγωγή προ-φλεγμονωδών μεσολαβητών από το βλεννογόνο του εντέρου στα ατόμα που πάσχουν από ΦΝΕ

Επιπρόσθετα η παραγωγή προ-φλεγμονωδών κυτοκίνων όπως IL-1β, IL-6, IL-8 ή TNFa, αυξάνεται δραματικά, σε σύγκριση με την παραγωγή άντι-φλεγμονωδών κυτοκίνων όπως IL-10 ή ΙL-4.  Η εντερική παροχή συγκεκριμένων θρεπτικών στα άτομα με ΦΝΕ  και στους βαριά τραυματιές φαίνεται να συμβάλλει στη ρύθμιση των φλεγμονών του εντέρου, αλλά τα στοιχεία που υπάρχουν είναι ακόμη περιορισμένα και αντικρουόμενα.  

Προβιοτικά.

Είναι ζωντανά μικροβιακά πρόσθετα που δρουν ευεργετικά στον ξενιστή, βελτιώνοντας τη μικροβιακή ισορροπία της εντερικής χλωρίδας. Χαρακτηριστικοί αντιπρόσωποι είναι οι γαλακτοβάκιλλοι, τα bifido-βακτηριοειδή, οι εντερόκοκκοι και οι στρεπτόκοκκοι και ανευρίσκονται στο γιαούρτι και σε άλλα γαλακτοκομικά που υφίστανται ζύμωση.
Tα προβιοτικά  έχουν μελετηθεί μεταξύ άλλων σχετικά με την ικανότητα τους  να βελτιώνουν την συμπτωματολογία χρόνιων ασθενειών όπως των ΦΝΕ.   Οι πληροφορίες σχετικά με τον μηχανισμό δράση των προβιοτικών στην θεραπεία των ΦΝΕ, προέρχονται κυρίως από μελέτες που έχουν γίνει σε ζώα.  
Ο μηχανισμός δράσης περιλαμβάνει την αλληλεπίδραση των προβιοτικών με τα ρυθμιστικά Τ κύτταρα του βλεννογόνου και τη ρύθμιση των παραγόντων μεταγραφής των κυτοκινών μέσω του βλεννογόνου ως απάντηση στη εισβολή των βακτηρίων.   Η παραγωγή των προ-φλεγμονωδών κυτοκινών όπως IL-1b, IL-6, IL-8 και TNFa  αυξάνεται σημαντικά κατά την διάρκεια των ΦΝΕ   Διάφορες θεραπευτικές στρατηγικές έχουν αναπτυχθεί   προκειμένου να αντισταθμίσουν την επιδείνωση της φλεγμονώδους διαδικασίας,  διαμέσου της  ρύθμισης της παραγωγής κυτοκινών ή των βιολογικών τους επιδράσεων.

Πρεβιοτικά

 

Είναι δυσαπορρόφητα στοιχεία της τροφής, που έχουν ως στόχο την εκλεκτική ανάπτυξη, αλλά και την αύξηση της δραστικότητας ενός ή περιορισμένου αριθμού μικροβίων στο παχύ έντερο, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της υγείας του ξενιστή. Κυριότερα πρεβιοτικά είναι η ινουλίνη, οι γαλακτο-ολιγοσακχαρίτες, (G.Ο.S.) και οι φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες (F.O.S.). Αποτελούν στοιχεία φρούτων και λαχανικών (χαρακτηριστικό chicory-ραδίκι). Ενσωματώνονται στα γαλακτοκομικά προϊόντα, ροφήματα και γλυκά.

Το άλας του βουτυρικού  μπορεί να διατηρήσει την ύφεση των συμπτωμάτων που προκαλούν οι Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου, διεγείροντας την αναπαραγωγή των κυττάρων του βλεννογόνου και επιταχύνοντας την θεραπευτική διαδικασία σε μελέτες που έγιναν  τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους.  Επομένως η χρησιμοποίηση διαιτητικών ινών και πρεβιοτικών έχουν μελετηθεί ως μέσο που διεγείρει την παραγωγή βουτυρικού στο παχύ έντερο των ατόμων που πάσχουν από ελκώδη κολίτιδα.   

Τα παραγόμενα από το κριθάρι τρόφιμα που περιέχουν πρωτεΐνη πλούσια σε γλουταμίνη και φυτικές ίνες  πλούσιες σε ημικυτταρίμνη έχουν μειώσει την συμπτωματολογία τόσο στα ζώα που έπασχαν από ελκώδη κολίτιδα όσο και στους ανθρώπους.

Ο τρόπος δράσης τους πιστεύεται ότι είναι τριπλός: α) Μειώνουν την συχνότητα των κενώσεων,  β) αυξάνουν την συγκέντρωση του βουτυρικού (άλας) μέσα στο έντερο, γ) αυξάνουν τον αριθμό των bifidobacteri & eubacteria

Οι ίνες κριθαριού έχουν επιδείξει αποτελεσματικότητα όσον αφορά  στην μεταφορά του άλατος του βουτυρικού στο βλεννογόνο του παχέος  εντέρου, μια διαδικασία που είναι δύσκολο να επιτευχθεί με την άμεση χορήγηση του βουτυρικού από το στόμα.  

Γλουταμίνη

Η γλουταμίνη – το κυριότερο  υπόστρωμα τόσο για τα εντεροκύτταρα όσο και για άλλα κύτταρα,  ταχείας διαίρεσης όπως τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος – έχει περιγραφή ως προστατευτικός παράγοντας του εντερικού βλεννογόνου στα ζώα.  Η επίδραση αυτή  μπορεί να εξηγηθεί από την βελτίωση του μεταβολισμού των πρωτεϊνών του εντέρου καθώς επίσης και από την ρύθμιση της φλεγμονώδους αντίδρασης. Επιπρόσθετα η γλουταμίνη επιδρά στην παραγωγή των κυτοκινών από διάφορους τύπους κυττάρων in vitro.

Διάφορες μελέτες έχουν περιγράψει τον προστατευτικό ρόλο της γλουταμίνης στις βλάβες τους εντέρου.  Εντούτοις, τα δεδομένα για τα άτομα που πάσχουν από ΦΝΕ , είναι ακόμη περιορισμένα και αντικρουόμενα καθώς δεν έχει τεκμηριωθεί η δράση της γλουταμίνης στη παραγωγή κυτοκινών από το φλεγμένο βλεννογόνο του εντέρου.

Ενώ  η γλουταμίνη έχει περιγράφει ως παράγοντας ρύθμισης  της παραγωγής των κυτοκινών στο βλεννογόνο υγιών υποκειμένων, εντούτοις μελέτες σε φλεγμονώδεις καταστάσεις είναι ακόμη περιορισμένες.

Σε μελέτη των M. Coeffier & al  έχει φανεί ότι η γλουταμίνη μείωσε την παραγωγή προ-φλεγμονωδών κυτοκίνων IL-6 και ΙL-8 και βελτίωσε την παραγωγή των αντι-φλεγμονωδών κυτοκίνων IL-10.

 

 

 

 

Κρήνη Κωνσταντίνου

Σπούδασε Διαιτολόγος – Διατροφολόγος στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών Απόκτηση τίτλου Επιστήμης Διαιτολογίας και Διατροφής με μεταπτυχιακές σπουδές στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων.Είναι μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων – Διατροφολόγων και του Ελληνικού Ιδρύματος Γαστρεντερολογίας και Διατροφής. Από το 2002 μέχρι και σήμερα εργάζεται ως εκπαιδευτικός σε ιδιωτικά και δημόσια ΙΕΚ υπό την ιδιότητα του εκπαιδευτικού.Έχει κλινική εμπειρία (2005-2006) στα ακόλουθα Νοσηλευτικά ιδρύματα:

Τζάνειο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά  στο Διαβητολογικό τμήμα και στο Ιατρείο Παχυσαρκίας.

Σισμανόγλειο Γενικό Νοσοκομείο Αττικής  στην Πνευμονολογική κλινική και ΜΕΘ.Γεώργιος

Γεννηματάς Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών  στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας & ΜΕΘ Εγκαυμάτων.

Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών, Τμήμα Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού.

#########