Προσοχή στα νεφρά σας πίνετε πολύ νερό

Πάνω από 12.500 έλληνες πάσχουν από νεφρική νόσο και δυστυχώς οι 2500 είναι αιμοκαθαρόμενοι. Άλλοι 700 με 800 ασθενείς κάνουν περιτοναικό καθαρισμό στο σπίτι τους. Όμως αυτή η κατάσταση δείχνει ότι τα νεφρά μας έχουν μεγάλη σημασία και πρέπει να τυχαίνουν της ανάλογης προσοχής. Η οικονομική κρίση έχει ωθήσει τους ασθενείς να παραμελούν τη θεραπεία τους ή να αδυνατούν να πάρουν φάρμακα και να κάνουν συχνά εξετάσεις με αποτέλεσμα να φτάνουν συχνά στο τελικό στάδιο ανεπάρκειας.

Στις 12 Μαρτίου εορτάζεται φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού, που έχει ως στόχο την κινητοποίηση της ιατρικής κοινότητας, των αρμόδιων αρχών και του κοινού για την πρόληψη και προαγωγή της υγείας των νεφρών και την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου (ΧΝΝ). Πρόκειται για μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης που εορτάζεται κάθε χρόνο τη δεύτερη Πέμπτη του Μαρτίου, συμπληρώνοντας φέτος 10 χρόνια από την πρώτη παρουσίασή της.  Με σύνθημα τη φράση «Υγιείς νεφροί για όλους», η φετινή καμπάνια αναδεικνύει το γεγονός ότι δεν είμαστε όλοι και όλες ίσοι και ίσες απέναντι στον κίνδυνο εμφάνισης ΧΝΝ, δίνοντας έτσι έμφαση στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Στην Ελλάδα, η εκστρατεία υποστηρίζεται από την Ελληνική Νεφρολογική Εταιρία (ΕΝΕ), η οποία αναλαμβάνει συγκεκριμένες ενέργειες για την ενίσχυση της επιστημονικής ενημέρωσης της ιατρικής κοινότητας, καθώς και την ευαισθητοποίηση του κοινού για τη Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ), μία ασθένεια από την οποία πάσχει το 10% του πληθυσμού, δηλαδή περίπου 1.000.000 άτομα στην Ελλάδα. Μάλιστα, προβλέπεται αύξηση της νόσου κατά 17% μέσα στην επόμενη δεκαετία, ενώ σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η ΧΝΝ αναγνωρίζεται πλέον ως ζήτημα δημόσιας υγείας διεθνώς.

Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ) είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία οι νεφροί έχουν υποστεί βλάβη με αποτέλεσμα τη βαθμιαία μείωση της ικανότητάς τους να λειτουργούν σωστά(να αποβάλλουν τα άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού ) και να μας διατηρούν υγιείς. Το γεγονός ότι οι νεφροί μας δεν λειτουργούν σωστά διαπιστώνεται με εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και ούρων:

– Στα ούρα την πιθανότητα ύπαρξη νεφρικής βλάβης σηματοδοτούν τα ερυθρά αιμοσφαίρια και η ύπαρξη λευκώματος (πρωτεϊνουρία)

– Στο αίμα την ύπαρξη χρόνιας νεφρικής νόσου σηματοδοτεί η αύξηση των τιμών της ουρίας και της κρεατινίνης

Μεγάλη σημασία έχει η πρώιμη διάγνωση της νεφρικής νόσου γιατί έτσι μπορούμε να προλάβουμε ή  να επιβραδύνουμε τη νόσο

Οι δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης έχουν ως στόχο την κινητοποίηση για την πρόληψη και την καλύτερη φροντίδα των νεφρών, ειδικά στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως είναι τα άτομα που πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη, δύο από τις κυριότερες αιτίες εμφάνισης Χρόνιας Νεφρικής Νόσου. Επιπλέον παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση του κινδύνου ανάπτυξης της πάθησης είναι επίσης το κάπνισμα, η ανθυγιεινή διατροφή και η ανεπαρκής ενυδάτωση. Γι’ αυτό το λόγο, η Ελληνική Νεφρολογική Εταιρία μας καλεί να εορτάσουμε μαζί την Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού με μια συμβολική κίνηση: πίνοντας ένα ποτήρι νερό και προσφέροντας άλλο ένα σε κάποιον άλλο. Η ενέργεια αυτή μας υπενθυμίζει πως οι νεφροί είναι ζωτικά όργανα και πως οφείλουμε να τους φροντίζουμε διατηρώντας έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής, και παραμένοντας ενημερωμένοι για τα αίτια και τους κινδύνους της ΧΝΝ, καθώς και για την ανάγκη έγκαιρης διάγνωσης και σωστής αντιμετώπισής της.

Ο Πρόεδρος της ΕΝΕ Δημήτριος Σ. Γούμενος, Καθηγητής Νεφρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών, η Αντιπρόεδρος της  ΕΝΕ Αικατερίνη Παπαγιάννη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεφρολογίας Α.Π.Θ., και ο Γενικός Γραμματέας της ΕΝΕ Θεοφάνης Αποστόλου, Νεφρολόγος Διευθυντής ΕΣΥ  Νοσοκομείου Ευαγγελισμός, παρουσίασαν στοιχεία για την ΧΝΝ και τον επιπολασμό της στο γενικό πληθυσμό και τις ομάδες υψηλού κινδύνου, ενώ αναφέρθηκαν και στις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της νόσου. Μεταξύ άλλων τονίστηκε ότι η ΧΝΝ είναι ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας που χαρακτηρίζεται από έλλειψη συμπτωμάτων κατά τα αρχικά στάδια της νόσου. Συγκεκριμένα, είναι δυνατόν, κάποιος να χάσει μέχρι και το 90% της νεφρικής του λειτουργίας και να μην εμφανίζει συμπτώματα!  Η έγκαιρη λοιπόν διάγνωση της νόσου είναι κρίσιμη καθώς η επαρκής θεραπεία μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξή της προλαμβάνοντας την ανάγκη για σοβαρή ιατρική παρέμβαση, αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση ή ακόμη και μεταμόσχευση.  Σε πρώιμο στάδιο η διάγνωση της ΧΝΝ μπορεί να γίνει με τις συνήθεις εξετάσεις ούρων ή αίματος.

Περίπου 67 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν με γλαύκωμα, και δυστυχώς, οι μισοί πάσχοντες δεν γνωρίζουν ότι νοσούν. Με άλλα λόγια, περισσότεροι από 30 εκατομμύρια άνθρωποι – που είναι τρεις φορές ο πληθυσμός της Ελλάδας – χάνουν σιγά σιγά την όρασή τους χωρίς προειδοποίηση. Σήμερα, υπάρχουν 4,5 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι είναι τυφλοί εξαιτίας της νόσου.  Μέχρι το 2020 θα είναι 8,5 εκατομμύρια οι τυφλοί σε όλο τον κόσμο και περίπου ένας στους δύο δεν θα μάθει ποτέ την αιτία της τύφλωσής του παρά μόνο όταν θα είναι πολύ αργά.

Το γλαύκωμα είναι η δεύτερη κύρια αιτία τύφλωσης παγκοσμίως, ωστόσο είναι μια ασθένεια για την οποία το ευρύ κοινό δεν γνωρίζει αρκετά. Η Ελληνική Εταιρεία Γλαυκώματος επισημαίνει με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Γλαυκώματος τους κινδύνους αυτής της ασθένειας και την επιτακτική ανάγκη για όλους να προγραμματίσουν τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις για να προστατεύσουν την όραση τους.

Όλοι μετά τα 40 θα πρέπει να γνωρίζουν και παρακολουθούν τακτικά την ενδοφθάλμια πίεση τους. Μία καλή ευκαιρία για να εξετασθεί για γλαύκωμα δίνεται σε κάθε μεσήλικα κατά την επίσκεψη του στον οφθαλμίατρο λόγω πρεσβυωπίας. Καλό είναι να  ελέγχεται  η ενδοφθάλμια πίεση κάθε δύο χρόνια. Ωστόσο όσοι έχουν συγγενή πρώτου βαθμού που πάσχει από γλαύκωμα, όσοι παίρνουν θεραπεία με κορτιζόνη, όσοι είναι μύωπες, καθώς και όσοι έχουν παλαιότερα τραυματισθεί σοβαρά στο μάτι θα πρέπει να εξετάζονται συχνότερα.

Το γλαύκωμα ανιχνεύεται με απλές οφθαλμολογικές εξετάσεις: τη μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης (τονομετρία), τη βυθοσκόπηση με την οποία γίνεται έλεγχος του οπτικού νεύρου, και την εξέταση του οπτικού πεδίου (περιμετρία). Για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση του χρόνιου γλαυκώματος θα πρέπει να διαπιστωθεί βλάβη του οπτικού νεύρου ή/και διαταραχή του οπτικού πεδίου. Σε αρκετές περιπτώσεις η μελέτη του γλαυκώματος απαιτεί και πιο εξειδικευμένες απεικονιστικές εξετάσεις, οι οποίες μπορούν να καταγράψουν ακόμη και μία πρώιμη βλάβη του οπτικού νεύρου. Είναι σημαντικό να έχετε υπ’ όψη, ότι πολύ συχνά η νόσος μπορεί να διαφύγει της διάγνωσης, αν κατά την οφθαλμολογική εξέταση ρουτίνας η μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης δεν συνδυαστεί με την εξέταση του οπτικού νεύρου.

Πολύ συχνά παρατηρείται κάποιο άτομο να εμφανίζει οριακά αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση χωρίς όμως το οπτικό νεύρο και το οπτικό πεδίο του να εμφανίζουν  σημεία βλάβης.  Στην περίπτωση αυτή το άτομο χαρακτηρίζεται  ως υπερτονικό, αλλά όχι πάσχον από γλαύκωμα. Η οφθαλμική υπερτονία παρατηρείται σε σημαντικό τμήμα του πληθυσμού (υπερδιπλάσιο των γλαυκωματικών, δηλ 4-6%), το οποίο στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ανέρχεται περίπου στα 400.000 άτομα.  Όσοι είναι υπερτονικοί, δηλαδή όσοι έχουν απλά αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση στα ανώτερα όρια, θα πρέπει να παρακολουθούνται πιο στενά και τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο να υποβάλλονται σε έλεγχο του οπτικού πεδίου και του οπτικού νεύρου, έτσι ώστε αν παρουσιαστεί κάποια μεταβολή να ξεκινήσουν αμέσως αντιγλαυκωματική αγωγή.

Πράγματι ορισμένα άτομα μπορεί να έχουν ενδοφθάλμια πίεση στα φυσιολογικά όρια αλλά το οπτικό νεύρο και το οπτικό πεδίο τους να εμφανίζουν σημεία τυπικά γλαυκωματικής βλάβης. Στη διάγνωση αυτών των ασθενών, οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως πάσχοντες από γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης, έχει ιδιαίτερη σημασία η λεπτομερής εκτίμηση των οπτικών νεύρων και ο έλεγχος των οπτικών πεδίων. Η παθογένεια στις περιπτώσεις αυτές αποδίδεται σε κακή αιμάτωση ή άλλους ενδογενείς παράγοντες οι οποίοι καθιστούν το οπτικό νεύρο ευάλωτο ακόμη και σε μικρές αυξήσεις της ενδοφθάλμιας πίεσης. Οι ασθενείς αυτοί αντιμετωπίζονται με ανάλογη αντιγλαυκωματική αγωγή.

Με αφορμή λοιπόν την παγκόσμια εβδομάδα γλαυκώματος 2015, ας κρατήσουμε ως μήνυμα,  ότι μετά την ηλικία των 40 ετών ο καθένας μας πρέπει να γνωρίζει την ενδοφθάλμια πίεση του, όπως και την αρτηριακή πίεση του, και να τη μετρά τουλάχιστον κάθε δύο χρόνια.

Προστατεύουμε έτσι την όραση μας από τον «αθόρυβο» κλέφτη της.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου που οργανώθηκε υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρεία Γλαυκώματος και με χορηγό επικοινωνίας την εταιρεία Alcon, το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας Γλαυκώματος αποτελούμενο από τους:

·      Γιώργο Μαγκουρίτσα, Δ/ντη στην Οφθαλμολογική Κλινική του Νοσοκομείου «Ερυθρός Σταυρός»

·      Αναστάσιο Κώνστα, Καθηγητή Οφθαλμολογίας Α.Π.Θ και Δ/ντη στην Γ’ Οφθ/κή Κλινική Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ

·      Φώτη Τοπούζη Καθηγητή Οφθαλμολογίας Α.Π.Θ, Πανεπιστημιακή Κλινική Νοσ/μείου ΑΧΕΠΑ

·      Δημήτρη Παπακωνσταντίνου Αναπληρωτή Καθηγητή Οφθαλμολογίας ΕΚΠ Αθηνών, Πανεπιστημιακή Οφθ/κη Κλινική ΠΓΝΑ «Γ.Γεννηματάς»

·      Ανδρέα Διαγουρτά Επιμελητή στην Πανεπιστημιακή Οφθ/κη Κλινική ΠΓΝΑ «Γ.Γεννηματάς»

·      Θέμη Καρμίρη  Επιμελητή στην Οφθ/κη Κλινική 251 Γεν. Νοσ/μείου Αεροπορίας

·      Ιωάννη Χαλκιαδάκη  Επιμελητή στην Β’ Οφθ/κή κλινική Οφθαλμιατρείου Αθηνών

τόνισε ότι στην Ελλάδα τουλάχιστον 200 χιλιάδες άτομα πάσχουν από γλαύκωμα και οι μισοί εξ αυτών δεν έχουν διαγνωστεί, χάνοντας έτσι σιγά-σιγά, αλλά οριστικά την όρασή τους. Παράλληλα, τουλάχιστον 40 χιλιάδες άτομα θα εμφανίσουν γλαύκωμα μέσα στην επόμενη πενταετία.

«Το γλαύκωμα μπορεί να παραμείνει χωρίς συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα, έως και χρόνια, με συνέπεια να χάνεται ένα σημαντικό μέρος της όρασης, μέχρις ότου ο ασθενής να οδηγηθεί στον οφθαλμίατρο και να διαγνωστεί. Ο τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχοι είναι ο μόνος τρόπος για να ανιχνευτεί το γλαύκωμα νωρίς, ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί κατάλληλα», δήλωσε ο κ. Μαγκουρίτσας, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Γλαυκώματος. Συνεχίζοντας τόνισε: «Δυστυχώς μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για το γλαύκωμα, ωστόσο αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με καινοτόμες φαρμακευτικές ή επεμβατικές επιλογές, οι οποίες μπορεί να σταματήσουν ή  να επιβραδύνουν την εξέλιξή του.

Η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για το γλαύκωμα, άρα το κλειδί για να διατηρηθεί η όρασή στους ασθενείς με γλαύκωμα είναι η κατάλληλη ρύθμιση της ενδοφθάλμιας πίεσης».

Το γλαύκωμα είναι μια ομάδα οφθαλμικών παθήσεων, που οδηγούν σε προοδευτική βλάβη του οπτικού νεύρου.

Το οπτικό νεύρο είναι το αρμόδιο όργανο για τη διαβίβαση των πληροφοριών από το μάτι στον εγκέφαλο. Έτσι  το γλαύκωμα μπορεί να οδηγήσει σε μια σταδιακή, μη αναστρέψιμη απώλεια της όρασης, και τελικά σε τύφλωση, αν δεν αντιμετωπισθεί κατάλληλα. Στο γλαύκωμα αρχικά φθείρονται οι νευρικές ίνες που είναι υπεύθυνες για την περιφερική όραση. Αντίθετα με τον καταρράκτη, όπου μειώνεται η κεντρική όραση (η οπτική οξύτητα), το γλαύκωμα χαρακτηρίζεται στα πρώτα στάδια από διαταραχές της περιφερικού οπτικού πεδίου, που ονομάζονται σκοτώματα. Οι κεντρικές νευρικές ίνες, που είναι υπεύθυνες για την κεντρική όραση,  προσβάλλονται στο προχωρημένο στάδιο της νόσου.

Ο βασικότερος παράγοντας που τραυματίζει τις νευρικές ίνες του οπτικού νεύρου είναι η αυξημένη  ενδοφθάλμια  πίεση.

Στο πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας για άγνωστους ακόμη λόγους παρεμποδίζεται η αποχέτευση του υγρού που διακινείται στο εσωτερικό του ματιού, του υδατοειδούς υγρού, και είναι υπεύθυνο για να τη φυσιολογική ενδοφθάλμια πίεση.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι γλαυκώματος: το πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας, που είναι χρόνιο, και το οξύ, ή γλαύκωμα κλειστής γωνίας.

Το γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας αντιπροσωπεύει πάνω από το 80% του συνόλου των περιστατικών με γλαύκωμα και είναι συνήθως ασυμπτωματικό στα αρχικά στάδια, γι ‘αυτό συχνά παραμένει αδιάγνωστο μέχρι να φτάσει σε προχωρημένο στάδιο.

Το γλαύκωμα κλειστής γωνίας, από την άλλη πλευρά, έχει έντονα συμπτώματα, είναι λιγότερο συχνό, και απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση. Τα συμπτώματα του γλαυκώματος κλειστής γωνίας μπορεί να περιλαμβάνουν έντονο πόνο, ναυτία, κοκκίνισμα των ματιών και θολή όραση.

Το γλαύκωμα δεν θεραπεύεται αλλά αντιμετωπίζεται. Η απώλεια της όρασης δεν μπορεί να αποκατασταθεί, παρόλα αυτά, η υπολειπόμενη όραση μπορεί να διατηρηθεί μέσω αγωγής. Το γλαύκωμα μπορεί να αντιμετωπιστεί με οφθαλμικές σταγόνες, με χρήση ακτινών λέιζερ, με χειρουργική επέμβαση, ή με έναν συνδυασμό αυτών των μεθόδων.

Εκτός από την υψηλή ενδοφθάλμια πίεση, ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης γλαυκώματος, συμπεριλαμβανομένων:

• Οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος

• Ηλικία άνω των 60 ετών

• Προγενέστεροι τραυματισμοί – κακώσεις οφθαλμού

• Χρήση στεροειδών για μεγάλο χρονικό διάστημα

• και λιγότερο συχνά διαβήτης, υψηλή αρτηριακή πίεση και καρδιακή νόσος