Η οστεοπόρωση είναι μία ύπουλα εξελισσόμενη πάθηση του σκελετού και με αυτή την προϋπόθεση πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα πριν εκδηλώσει συμπτώματα. Για την κατανόηση του προβλήματος πρέπει να αναφέρουμε ότι το νόσημα αυτό οφείλεται στην προοδευτική απώλεια του οστίτη ιστού, τη διατάραξη της αρχιτεκτονικής του, τη μείωση της αντοχής ακόμα και στις συνήθεις λειτουργίες του σκελετού και επομένως στην εμφάνιση παθολογικών καταγμάτων. Η εμφάνιση των παθολογικών αυτών καταγμάτων, δηλαδή της θραύσης των οστών με ασήμαντες πτώσεις ή και ακόμα χωρίς κανένα τραυματισμό, γίνεται σε προχωρημένο στάδιο του νοσήματος. Επομένως είναι πολύ πιθανό μία γυναίκα να πάσχει από οστεοπόρωση από πολλά χρόνια και να το αγνοεί, εφ όσον ακόμα δεν έχει σπάσει κάνενα οστούν.


Από πλευράς συμπτωματολογίας η μετεμμηνοπαυσικακή οστεοπόρωση διακρίνεται σε δύο τύπους. Η οστεοπόρωση τύπου Ι παρουσιάζεται σε σχετικά νέες γυναίκες, δηλαδή στα πρώτα 15 χρόνια μετά την εμμηνόπαυση. Προσβάλλει κυρίως τα σπογγώδη οστά, σπουδαιότερα από τα οποία είναι τα σπονδυλικά σώματα και το περιφερικό άκρο της κερκίδας. Αποτέλεσμα της οστικής απώλειας των σπονδύλων είναι η εμφάνιση των σπονδυλικών καταγμάτων, η έντονη ραχιαλγία και η προοδευτική απώλεια του αναστήματος, που συνήθως συνοδεύεται από κύφωση. Η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης των γυναικών με οστεοπόρωση τύπου Ι μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια αναστήματος
.

Η απώλεια του αναστήματος αποτελεί ένα σύνηθες φαινόμενο στα οστεοπορωτικά άτομα. Επίσης η κύφωση της θωρακικής μοίρας συνοδεύεται από αντισταθμιστική λόρδωση της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, με χαρακτηριστική προβολή και ανύψωση της κοιλιάς. Η παραμόρφωση αυτή εκτός από τη δυσμορφία, προκαλεί καρδιακή και αναπνευστική δυσλειτουργία. Όταν η απώλεια του αναστήματος και η κύφωση είναι έντονες δημιουργούνται επίσης σοβαρές κινησιολογικές διαταραχές του οστεοορωτικού ατόμου. Ο αυχένας βρίσκεται σε υποχρεωτική υπερλόρδωση ή σε ακραίες περιπτώσεις δενείναι δυνατόν η κεφαλή να σταθεί όρθια. Τα ισχία και τα γόνατα παραμένουν σε σύγκαμψη, ενώ τα άκρα φαίνονται αφύσικα μακρυά. Οι παραμορφώσεις αυτές δίνουν την εντύπωση πιθηκοπειδούς στάσης .

Τα κατάγματα του περιφερικού άκρου της κερκίδας, δηλαδή του καρπού, είναι επίσης συνηθισμένα στις νεώτερες οστεοπορωτικές γυναίκες, σε περίπτωση δε που παρουσιασθούν επιβάλλεται η έγκαιρη διάγνση και θεραπεία της γυναίκας.

Η οστεοπόρωση τύπου ΙΙ παρουσιάζεται σε ηλικιωμένους (μετά το 70ό έτος) και των δύο φύλλων, με υπεροχή όμως των γυναικών 3 προς 1 σε σχέση με τους άνδρες. Προσβάλλει κυρίως τα φλοιώδη οστά και χαρακτηρίζεται από κατάγματα των χεριών και ποδιών, συχνότερα όμως του ανώτερου τμήμηατος του μηριαίου οστού. Τα κατάγματα αυτά αποτελούν μία από τις βασικές αιτίες νοσηρότητας και αυξημένης θνητότητας της τρίτης ηλικίας.

Περίπου 15000 ηλικιωμένα άτομα σπάνε κάθε χρόνο το μηριαίο οστούν τους στην Ελλάδα. Όλα τα άτομα αυτά πρέπει να υποβληθούν (παρά το προχωρημένο της ηλικίας τους) σε χειρουργική επέμβαση. Η θνητότητα των ηλικιωμένων αυτών ατόμων τα 2 πρώτα μετά την εγχείρηση χρόνια φθάνει το 30% .

Η οστεοπόρωση είναι ένα από τα σημαντικότερα νοσήματα που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής της ηλικιωμένης γυναίκας. Ο συνδυασμός του παραμορφωμένου σώματος και του συνεχούς και επίμονου πόνου επιδρούν στην κακή ποιότητα της ζωής. Το ‘γεροντολογικό παράδοξο’ είναι ότι οι γυναίκες ζούν δέκα περίπου χρόνια περισσότερο από τις γυναίκες αλλά με πολύ κακή ποιότητα ζωής.

Στόχος της σημερινής ιατρικής δεν είναι μόνο η παράταση της ζωής, αλλά και η προσφορά στην Τρίτη ηλικία μίας ανεκτής και αξιοπρεπούς ζωής. Αυτό απαιτεί την δυνατότητα της αυτοεξυπηρέτησης σε όλες τις ηλικίες και την δυνατότητα συμμετοχής στην κοινωνική ζωή, στοιχείο τελείως συνηφασμένο με την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση.


Από ποιά ηλικία μπορεί να παρουσιασθεί η οστεοπόρωση;


Η οστεοπόρωση παρουσιάζεται στις γυναίκες κυρίως μετά την εμμηνόπαυση. Παρ όλα αυτά υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που διαπιστώνουμε οστεοπόρωση σε νεώτερα άτομα, ακόμα και παιδιά.

Eχει βρεθεί ότι το 30% των κοριτσιών ηλικίας 20 ετών έχει οστική πυκνότητα στα κατώτερα φυσιολογικά όρια μέχρι παθολογικά. Ο λόγος που η οστεοπόρωση προσβάλλει και νέα άτομα είναι εκτός από την ύπαρξη συγκεκριμένων νοσήματων (βασικά των ενδοκρινών αδένων) στο γεγονός ότι σε πολλά άτομα δεν κατορθώνεται να επιτευχθεί υψηλή ή έστω και φυσιολογική οστική πυκνότητα.

Είναι σημαντικό για την πρόληψη της οστικής πυκνότητας να γίνει κατανοητή η έννοια της κορυφαίας οστικής πυκνότητας. Με τον όρο αυτό εννοούμε τη μεγίστη ποσότητα οστίτη ιστού που αποκτά ο σκελετός μας την περίοδο της ωρίμανσής του. Χρονικά αυτό επιτυγχάνεται στο μεν άνδρα σε ηλικία 30 ετών ενώ στη γυναίκα 5-10 χρόνια νωρίτερα. Όσο λοιπόν λιγότερο οστούν καταφέρει να αποκτήσει ο αναπτυσσόμενος σκελετός τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα έχει να πάθει οστεοπόρωση, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση.

Αιτίες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη υψηλής κορυφαίας οστικής πυκνότητας είναι η κληρονομικότητα, η πλούσια διατροφή με ασβέστιο (βασικά με γαλακτοκομικά προϊόντα), η έντονη σωματική άσκηση και η αποφυγή ασθενειών που επηρεάζουν τα οστά.

Τέλος δεν πρέπει να αγνοούμε ότι κίνδυνο ανάπτυξης οστεοπόρωσης έχουν και οι άνδρες, βασικά λόγω της ύπαρξης επιβαρυμένου οικογενειακού ιστορικού οστεοπόρωσης.

#########