Από τις αρχές του 2011 ο ΟΚΑΝΑ, μέσω του καθιερωμένου ιατρικού ελέγχου, που διενεργείται στους ενεργούς χρήστες, τους οποίους καλεί για να ενταχθούν στο πρόγραμμα υποκατάστασης, διαπίστωσε ανησυχητική αύξηση της μόλυνσης HIV/AIDS μεταξύ του πληθυσμού ενεργών χρηστών στην Αττική.
Τα διαθέσιμα στοιχεία επέβαλαν τη λήψη μέτρων, που θα στόχευαν στην ανακοπή της αλματώδους αύξησης, η οποία στο τέλος του 2011 έφτασε περίπου στα 1600% (από 15 περιπτώσεις το 2010, σε 260 περιπτώσεις το 2011 και σε 522 περιπτώσεις το 2012 {ΚΕΕΛΠΝΟ, 2012}). Ο ΟΚΑΝΑ, σε συνεργασία με το ΚΕΕΛΠΝΟ, το Κέντρο Πρόληψης ‘ΑΘΗΝΑ – ΥΓΕΙΑ’ και τις ΜΚΟ ‘Θετική Φωνή’, ‘Κέντρο Ζωής’, ‘PRAKSIS’ και ‘Γιατροί του Κόσμου’ οργάνωσε την υλοποίηση της δράσης ‘ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ’, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Ο άμεσος στόχος της δράσης ήταν και είναι ο περιορισμός της εξάπλωσης της μόλυνσης μεταξύ του πληθυσμού των ενδοφλέβιων χρηστών μέσω της διευκόλυνσης για αποφυγή συμπεριφορών υψηλού κινδύνου. Ο απώτερος στόχος είναι η ευαισθητοποίηση του εν λόγω πληθυσμού ώστε να απευθυνθούν στα θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης και -μέχρι τότε – οι ίδιοι να επιδιώκουν και να εξασφαλίζουν καθαρό υγειονομικό υλικό.
Στο πλαίσιο της δράσης ‘ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ’ εντατικοποιήθηκαν και επεκτάθηκαν οι εξορμήσεις της ομάδας streetwork, ενώ ταυτόχρονα πολλαπλασιάστηκε ο αριθμός καινούργιων συριγγών και προφυλακτικών, που διανέμονταν στους χρήστες. Σταδιακά ο ετήσιος αριθμός συριγγών ανά χρήστη, από 7 που ήταν μέχρι το 2011, δεκαπλασιάστηκε το 2012 και αναμένεται μέχρι το τέλος του έτους να φτάσει τον ιδανικό ετήσιο μέσο όρο διανομής αριθμού συριγγών, που, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, θα πρέπει σε περιπτώσεις επιδημίας να φτάνει τις 200 ανά άτομο, ανά έτος. Παράλληλα, δημιουργήθηκαν 3.000 νέες θέσεις θεραπείας στο πρόγραμμα υποκατάστασης με αποτέλεσμα τη μείωση της λίστας αναμονής από 5.558 σε 2.597 άτομα.
Πρόσφατα, ο ΟΚΑΝΑ ξεκίνησε τη λειτουργία του πρώτου εποπτευόμενου σταθμού χρήσης ουσιών ‘ΟΔΥΣΣΕΑΣ’, μια ιατρική μονάδα πλήρως εξοπλισμένη με προσωπικό διαφόρων ειδικοτήτων για την προστασία της υγείας των ενεργών χρηστών, την προστασία της δημόσιας υγείας και τον περιορισμό της όχλησης της κοινότητας από την ενέσιμη χρήση ουσιών σε δημόσιους χώρους. Τρία χρόνια μετά και σύμφωνα με τα τελευταία επιδημιολογικά στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ (26/11/2013), όπου παρατίθενται συγκριτικά στοιχεία για το πρώτο δεκάμηνο κάθε έτους, το 2013 οι νέες περιπτώσεις HIV λοίμωξης στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών είναι οι μισές από όσες ήταν το 2012 (2012: 506, 2013: 230).
Η αισιοδοξία μας οφείλει να είναι συγκρατημένη και η επαγρύπνησή μας αμείωτη και συνεχής. Ένα όμως συμπέρασμα διαφαίνεται ως απόλυτα ασφαλές: η ρεαλιστική αντίληψη της πραγματικότητας, η συντονισμένη δράση, η πρόσβαση σε θεραπεία, η εστιασμένη αντιμετώπιση των αιτίων της επιδημίας (που στην περίπτωση των χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών είναι κατά κύριο λόγο η χρήση της ίδιας σύριγγας από περισσότερους του ενός χρήστες), οι τολμηρές αποφάσεις για υλοποίηση καινοτόμων υπηρεσιών, που βασίζονται στη διεθνή επιστημονική εμπειρία και η ουσιαστική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού είναι τα μόνα μέσα που διαθέτουμε για να ανακόψουμε επιδημίες.
Ελπίζουμε στη συνέχιση και στην ενίσχυση όλων των προσπαθειών, που αποδίδουν καρπούς. Ελπίζουμε στην υιοθέτηση δοκιμασμένων πρακτικών από εταίρους, που αντιμετωπίζουν με δισταγμό τις προκλήσεις μπροστά στις οποίες βρεθήκαμε, βρισκόμαστε και θα ξαναβρεθούμε. Ελπίζουμε να συνεχίσουμε να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας κοιτώντας την πραγματικότητα χωρίς προκαταλήψεις και ολιγωρία.
