Γράφει ο Παντελής Κωνσταντουλάκης, PhD Μοριακός Βιολόγος – Γενετιστής
Επιστημονικός Διευθυντής Genotypos Science Labs ΙΑΕ.

Τι γίνεται με την ανοσία έναντι του Νέου Κορωνοϊού;
Μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού του 2020, οι επιστημονικές αναφορές σχετικά με την ανοσία έναντι του Νέου Κορωνοϊού ήταν αποθαρρυντικές, καθώς επισήμαιναν ότι τα αντισώματα εξαφανίζονται από τον οργανισμό πάρα πολύ γρήγορα, ενώ φαινόταν ότι οι τίτλοι αυτών δεν συμφωνούσαν με τη σοβαρότητα της νόσου και παρατηρήθηκαν και περιπτώσεις ασυμπτωματικής λοίμωξης χωρίς καθόλου παρουσία αντισωμάτων.
Επίσης, σε μελέτη διάρκειας ενός μήνα σε ασθενείς με μέτρια αλλά και με σοβαρή λοίμωξη, τα αντισώματα φάνηκε ότι ελαττώνονταν, γεγονός που δίνει την εντύπωση ότι η χημική ανοσία (μέσω αντισωμάτων) στο Νέο Κορωνοϊό μπορεί να είναι πολύ προσωρινή.
Αντίθετα με αυτά όμως, έρχεται μια πρόσφατη δημοσίευση στο New England Journal of Medicine στην οποία παρουσιάζονται δεδομένα από περίπου 30.000 άτομα από την Ισλανδία, τα οποία εξετάστηκαν με μοριακή τεχνική (RT-PCR) αλλά και με επικυρωμένες μεθόδους ανίχνευσης αντισωμάτων για μεγαλύτερα διαστήματα που έφτασαν και τους 4 μήνες,σε αντίθεση με τις
παλαιότερες μελέτες που σταματούσαν τη μέτρηση των αντισωμάτων στον ένα μήνα.
Ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα αυτής της μελέτης είναι ότι περίπου 1/3 των λοιμώξεων, όπως αυτές πιστοποιήθηκαν με παρουσία αντισωμάτων, εμφανίζονταν σε ασυμπτωματικά άτομα, γεγονός που επέτρεψε τον υπολογισμό της θνησιμότητας σε επίπεδο 0,3% για την Ισλανδία. Επίσης βρήκαν υψηλότερους τίτλους αντισωμάτων σε πιο ηλικιωμένα άτομα και σε άτομα που νοσηλεύτηκαν, ενώ χαμηλότερα επίπεδα βρέθηκαν σε καπνιστές και σε γυναίκες με πιο ήπια συμπτώματα της νόσου.
Η σημαντικότερη παρατήρηση όμως ήταν ότι τα αντισώματα παρέμεναν σταθερά (ο τίτλος τους) για περισσότερο από 4 μήνες μετά από τη διάγνωση, γεγονός που αντικρούει τις προηγούμενες μελέτες.
Βέβαια η μελέτη αυτή αφορά έναν ομοιογενή πληθυσμό κυρίως μίας εθνικής προέλευσης και γεωγραφικής περιοχής και άρα θα χρειαστούν περισσότερες μελέτες για να επιβεβαιωθεί το εύρημα και να γενικευτεί.
Αποτελεί βέβαια ιδιαίτερα καλό νέο, ότι δηλαδή και αυτός ο ιός τυγχάνει της ίδιας αντιμετώπισης από το αμυντικό μας σύστημα όπως και όλες οι άλλες ιογενείς λοιμώξεις.
Όμως, ακόμα δεν μπορούμε να απαντήσουμε στην ερώτηση του αν η επαφή μας με τον ιό και η παραγωγή αντισωμάτων από το αμυντικό μας σύστημα αρκεί για να μας προφυλάξει στο μέλλον,όσο και να είναι αυτό, από μια επαναλοίμωξη με άγνωστες συνέπειες.
Έχουμε όλοι μας ακούσει φυσικά τελευταία και διαβάσει στη βιβλιογραφία για περιπτώσεις επαναλοίμωξης από τον ιό, που όμως τις περισσότερες φορές αποτελούσαν ψευδώς θετικά ευρήματα λόγω χαμηλών ιικών φορτίων στη μοριακή εξέταση με RT-PCR.
Όμως πρόσφατα, μάθαμε για δύο επιβεβαιωμένα περιστατικά επαναλοίμωξης, τα οποία κυριολεκτικά ‘ταράζουν’ τα νερά και μας κάνουν να αναρωτιόμαστε πόσο καλά ξέρουμε όλα τα μυστήρια του αμυντικού μας συστήματος.
Το πρώτο έρχεται από την Κίνα και αφορά άντρα 33 ετών, ο οποίος εμφάνισε και πάλι τον ιό 142 μέρες μετά την πρώτη συμπτωματική του επαφή με αυτόν. Τη δεύτερη φορά ήταν ασυμπτωματικός και θετικός τόσο στη μοριακή μέθοδο (RT-PCR) όσο και στην εμφάνιση αντισωμάτων, κάτι που δεν είχε εμφανίσει κατά την πρώτη, συμπτωματική του επαφή με τον ιό.
Μάλιστα, ανάγνωση της νουκλεοτιδικής αλληλουχίας του ιού και από τις δύο επαφές αποκάλυψε ότι επρόκειτο για επαναλοίμωξη και όχι για υποτροπή της πρώτης νόσου. Η δεύτερη περίπτωση αφορά άντρα 25 ετών από την Αμερική, ο οποίος παρουσίασε αρχικά συμπτώματα της νόσου, που επιβεβαιώθηκαν με θετικό αποτέλεσμα στη μοριακή RT-PCR μέθοδο, ενώ 2 μήνες μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων, ήταν κλινικά υγιής και εργαστηριακά αρνητικός (με μοριακή μέθοδο).
Λίγες μέρες αργότερα όμως, εμφάνισε και πάλι συμπτώματα και νοσηλεύτηκε με κλινικά,απεικονιστικά και εργαστηριακά θετικά ευρήματα (RT-PCR και αντισώματα). Και πάλι ανάγνωση της νουκλεοτιδικής αλληλουχίας του ιού και από τις δύο επαφές αποκάλυψε ότι επρόκειτο για επαναλοίμωξη και όχι για υποτροπή της πρώτης νόσου
Αυτές και άλλες πολλές ανέκδοτες, αλλά και δημοσιευμένες αναφορές εγείρουν ερωτήματα που δεν είμαστε σε θέση προς το παρόν να απαντήσουμε, όπως:
  • Πόσο συχνά συμβαίνει επαναλοίμωξη και γιατί;
Δεν φαίνεται να είναι πολύ συχνό φαινόμενο, αλλά σίγουρα συμβαίνει. Πιθανά σε παρόμοια συχνότητα με άλλες λοιμώξεις από κορωνοϊούς ή γενικότερα άλλους ιούς.
  • Η επαναλοίμωξη θα είναι τόσο σοβαρή όσο η πρώτη λοίμωξη;
Πιθανά η σοβαρότητα της λοίμωξης να σχετίζεται με το βαθμό έκθεσης στον ιό. Υπάρχουν αναφορές ότι το ιικό φορτίο με το οποίο έρχεται κανείς σε επαφή σχετίζεται άμεσα με τη σοβαρότητα των κλινικών συμπτωμάτων.
  • Κατά τη διάρκεια της επαναλοίμωξης υπάρχει ο ίδιος κίνδυνος μετάδοσης της νόσου;
Είμαστε υποχρεωμένοι να υποθέσουμε κάτι τέτοιο, αν και είναι πιθανό μια καλή ανοσιακή απόκριση με παραγωγή αντισωμάτων να κάνει τον άνθρωπο λιγότερο μεταδοτικό στους δίπλα του.
  • Αυτές οι νέες γνώσεις αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο σήμερα αντιμετωπίζουμε τα άτομα που έχουν περάσει τη νόσο;
Μέχρι τώρα θεωρούσαμε ότι όταν κάποιος έχει αναρρώσει και η μοριακή μέθοδος (RT-PCR) είναι αρνητική και δεν παρουσιάζει πλέον συμπτώματα, ότι δεν χρειάζεται επανέλεγχος. Αυτό ίσως πρέπει να το επανεξετάσουμε τώρα.
  • Ποιες είναι οι συνέπειες αυτών των νέων γνώσεων για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων;
Μπαίνουν νέα ερωτήματα τώρα, όπως: Θα λειτουργήσουν τα εμβόλια; Εάν ναι,για πόσο χρονικό διάστημα; Οι περιπτώσεις αυτές προτείνουν ότι θα πρέπει μάλλον να γίνεται επαναλαμβανόμενος εμβολιασμός ανά κάποια συγκεκριμένα διαστήματα, αν και άλλες παρόμοιες εμπειρίες με εμβόλια έναντι άλλων ιών (πχ HPV) αποκαλύπτουν ότι η ανοσία από εμβολιασμό μπορεί να είναι πιο ισχυρή και με μεγαλύτερη διάρκεια από τη φυσική ανοσία. Παραμένει να αποδειχτεί βέβαια.
Άρα, αντιλαμβανόμαστε ότι είναι πολλά εκείνα που δεν γνωρίζουμε σχετικά με το αμυντικό μας σύστημα και τον τρόπο που λειτουργεί, γεγονός που είναι ακόμα πιο αληθινό για μια νέα λοίμωξη όπως αυτή και έτσι δεν πιστεύω ότι μπορεί, προς το παρόν τουλάχιστον, να υπάρξουν «Διαβατήρια Ανοσίας»!
  Παντελής Κωνσταντουλάκης
Παντελής Κωνσταντουλάκης, PhD Μοριακός Βιολόγος – Γενετιστής
Επιστημονικός Διευθυντής Genotypos Science Labs ΙΑΕ.

 

#########