Ο αυτισμός είναι μία αναπτυξιακή διαταραχή που μέχρι σήμερα παραμένει ένα αίνιγμα για την επιστημονική κοινότητα. Δεν έχει διαπιστωθεί ο λόγος που τον προκαλεί, ούτε έχει βρεθεί ακόμη κάποια θεραπεία η οποία να μπορεί να προσφέρει πλήρη ίαση.
Το να είναι κάποιος αυτιστικός δεν σημαίνει ότι έχει κάποια ασθένεια. Σημαίνει ότι ο εγκέφαλός του λειτουργεί με έναν τρόπο διαφορετικό από τους υπόλοιπους ανθρώπους, τον οποίο τρόπο εμείς δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να κατανοήσουμε. Ο αυτισμός είναι κάτι με το οποίο ένας άνθρωπος γεννιέται ή εμφανίζει στα πρώτα χρόνια της ζωής του και τον ακολουθεί σε όλη του την ζωή.
Ένα άτομο με αυτισμό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να έχει μια καλή και πλήρη ζωή, να κάνει φίλους, σχέσεις ή να βρει δουλειά. Όπως όλοι οι άνθρωποι έτσι και αυτοί με αυτισμό έχουν τομείς στους οποίους είναι καλοί και άλλους στους οποίους δυσκολεύονται και μπορεί να χρειάζονται κάποια επιπλέον βοήθεια.
Ο αυτισμός είναι ένα τεράστιο φάσμα και ως εκ τούτου είναι διαφορετικός για τον καθένα. Μερικοί άνθρωποι με αυτισμό χρειάζονται ελάχιστη ή και καθόλου υποστήριξη, ενώ άλλοι μπορεί να έχουν μαθησιακές δυσκολίες και να χρειάζονται βοήθεια από τον γονέα ή από κάποιον φροντιστή σε καθημερινή βάση, αφού μπορεί να δυσκολεύονται να φροντίσουν τον εαυτό τους μόνοι τους.
Συνήθως τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν δυσκολία στην επικοινωνία και την αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους, όπως και στο να καταλάβουν πώς σκέφτονται και πώς αισθάνονται οι άλλοι. Χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να κατανοήσουν τις πληροφορίες που δέχονται. Νιώθουν άβολα, αγχώνονται ή αναστατώνονται με έντονες και άγνωστες καταστάσεις. Επαναλαμβάνουν σε μορφή μοτίβου κινήσεις και σκέψεις.
Καθώς ένας από τους κορυφαίους αγώνες που δίνουν τα άτομα με αυτισμό είναι τα προβλήματα επικοινωνίας, η Μουσικοθεραπεία έρχεται να βοηθήσει εφόσον η καλύτερη επικοινωνία είναι ένα από τα κύρια σημεία εστίασης της.
Η Μουσικοθεραπεία πραγματοποιείται συνήθως σε εβδομαδιαία βάση, σε ατομικές η ομαδικές συνεδρίες, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε ατόμου. Το εξατομικευμένο αυτό σχέδιο που χρησιμοποιεί ο μουσικοθεραπευτής μπορεί να περιλαμβάνει: Παίξιμο μουσικής με ένα ευρύ φάσμα μουσικών οργάνων, τραγούδι, ακρόαση μουσικής, χορό, γράψιμο στίχων, σύνθεση μουσικής, παραγωγή ήχων και κινήσεων. Στόχος της θεραπείας είναι η ενίσχυση ορισμένων δεξιοτήτων του δέκτη, πρώτα στο θεραπευτικό πλαίσιο και στην συνέχεια η ενθάρρυνση για τη μεταφορά αυτών στα υπόλοιπα μέρη της ζωής του.
Η Μουσικοθεραπεία είναι μια συμπληρωματική θεραπευτική αγωγή που μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά για τα άτομα με αυτισμό σε συνδυασμό με τις παραδοσιακές θεραπείες. Σύμφωνα με έρευνες είναι εξαιρετικά αποτελεσματική και τα οφέλη της είναι ευρύτατα καθώς μπορεί να βελτιώσει την επικοινωνία, την αυτοέκφραση, την κοινωνική και γνωστική ανάπτυξη, την συναισθηματική ισορροπία και την δημιουργικότητα.
Η Μουσικοθεραπεία, όπως πολλά άλλα θεραπευτικά συστήματα, φαίνεται να λειτουργεί καλύτερα ως πρώιμη παρέμβαση, βοηθώντας τον εγκέφαλο να ‘’ξανασυνδεθεί’’, αλλάζοντας την εγγενή εγκεφαλική συνδεσιμότητα και έτσι να μειωθούν οι δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές των παιδιών με αυτισμό.
Σχετικές μελέτες σε παιδιά με αυτισμό που είχαν λάβει Μουσικοθεραπεία, μετρώντας τις εγκεφαλικές συνδέσεις με τη μέθοδο fMRI (Λειτουργική Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού) η οποία μπορεί να εξετάσει πολλά συγκεκριμένα μέρη των εγκεφαλικών αντιδράσεων, κατέγραψαν εξαιρετικά αποτελέσματα!
Υπήρξαν αυξημένες συνδέσεις μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για ορισμένες κινητικές δεξιότητες, καθώς και συνδέσεις μεταξύ των περιοχών οπτικής και ακουστικής επεξεργασίας που σχετίζονται με την βελτίωση της επικοινωνίας και την επεξεργασία πολλών ερεθισμάτων ταυτόχρονα. Επίσης παρατηρήθηκαν θετικές αλλαγές στο συμπεριφοριστικό κομμάτι των παιδιών αλλά και στο κομμάτι της αισθητηριακής ολοκλήρωσης.
Η Μουσικοθεραπεία μπορεί να έχει πολλά οφέλη στα άτομα με αυτισμό και μπορεί να βελτιώσει βασικές λειτουργίες και συνδέσεις του εγκεφάλου. Ανοίγει μια καινούργια γέφυρα έκφρασης στα μη λεκτικά άτομα δίνοντας τους τη δυνατότητα να εκφραστούν μέσα απ’ τη μουσική και σε ορισμένες περιπτώσεις να αναπτύξουν κάποιες λεκτικές δεξιότητες. Ενσωματώνει και καλλιεργεί την δεκτικότητα πολλαπλών αισθήσεων ταυτόχρονα όπως τον ήχο, την αφή και την όραση, μια κατάσταση που συνήθως δυσκολεύει τα άτομα με αυτισμό. Βελτιώνει τις αδρές και λεπτές κινητικές δεξιότητες μέσω του χορού ή του παιξίματος ενός οργάνου και βοηθάει στην διατήρηση της προσοχής, η οποία μπορεί να μειώσει το άγχος και να βελτιώσει την γνωστική λειτουργία. Βοηθάει στον εντοπισμό αλλά και στην κατάλληλη έκφραση των συναισθημάτων, αποφορτίζοντας το άτομο. Αναπτύσσει την συμμετοχή και την κοινωνικοποίηση μέσω θετικών συμπεριφορών καθώς και την επικοινωνία με τους άλλους μέσω της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης.
Το βασικότερο όλων είναι ότι η Μουσικοθεραπεία προσφέρει χαρά και ικανοποίηση στα άτομα που συμμετέχουν, αφού τους δίνει τη δυνατότητα να εκφραστούν και να είναι δημιουργικοί με τον δικό τους τρόπο, ενώ παράλληλα τους εντάσσει σε μια κοινωνική δραστηριότητα όπου δεν υπάρχει η ανάγκη της λεκτικής επικοινωνίας, που πιθανόν να τους δυσκολεύει.
Μέσα σε όλο αυτό το σκληρό και κουραστικό πρόγραμμα θεραπειών που ακολουθούν τα άτομα με αυτισμό, η Μουσικοθεραπεία είναι ένα ευχάριστο διάλειμμα, το οποίο έχει να προσφέρει πολλά θετικά αποτελέσματα, χωρίς όμως την πίεση και την αυστηρότητα των άλλων μεθόδων θεραπείας.
Αναπτύσσει την επικοινωνία και τις ικανότητες του ωφελούμενου και βελτιώνει την ποιότητα ζωής του αλλά και την σχέση του με την οικογένεια του, τους θεραπευτές του και τους φίλους του.
Και όλα αυτά μέσα από το παιχνίδι, την δημιουργικότητα αλλά και αυτή την πανίσχυρη δύναμη, την οποία τελικά το παιδί ερωτεύεται……τη Μουσική!
Samasta Ιωάννης Ντζουμάνης
Θεραπευτής Reiki – Εκπαιδευόμενος Μουσικοθεραπευτής
https://www.facebook.com/Reiki-Team-Athens-102579035743881/
