Οι συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες δείχνουν να συμβάλλουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων από τον καρκίνο, αλλά και στις παρενέργειες που προκύπτουν  από τη βασική ιατρική προσέγγιση.

Στον όρο συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες εντάσσονται οι πνευματικές-σωματικές τεχνικές, οι βιολογικές πρακτικές, ολιστικά ιατρικά συστήματα, ενεργειακές τεχνικές και θεραπείες δια χειρισμών. Η συγκεκριμένη εργασία σκοπό έχει να παρουσιάσει τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα των θεραπειών δια χειρισμών στη διαχείριση του καρκινικού πόνου. Θεραπείες δια χειρισμού εννοούμε τη μάλαξη, τη ρεφλεξολογία και τη χειροπρακτική.

Ο πόνος στον καρκίνο μπορεί να κυμαίνεται από ήπιος έως σοβαρός και από οξύς έως χρόνιος. Η αντιμετώπιση του πόνου μπορεί να είναι δύσκολη υπόθεση. Ο πόνος από τον καρκίνο μπορεί να είναι αυθόρμητος, ξαφνικός όπως συμβαίνει με την εμφάνιση του παροξυσμικού πόνου  (δηλαδή ξαφνική, παροδική επιδείνωση της έντασης του πόνου σε ασθενείς με σταθερό και ελεγχόμενο χρόνιο πόνο) παρά τη συνεχή χορήγηση αναλγητικών. Μπορεί επίσης να επηρεάσει τους ασθενείς σωματικά, συναισθηματικά, κοινωνικά και πνευματικά.

Οι ασθενείς εμφανίζουν συχνά έντονο άγχος και κατάθλιψη, καθώς και αϋπνία, κόπωση, αδυναμία και άλλες επιπλοκές που μπορούν να επιδεινώνονται, να εξασθενίζουν τις καθημερινές δραστηριότητες και να επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής

Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι η σχέση μεταξύ ασθενή και θεραπευτή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς αυτή η σχέση μπορεί να επιτρέψει μεγαλύτερη εμβάθυνση και εντατική θεραπεία, πιο θετικά αποτελέσματα στην ελάττωση της έντασης του πόνου και μπορεί να είναι παρόμοια με τις θεραπευτικές σχέσεις στην ψυχοθεραπεία.

Μέσα σε αυτές τις μελέτες, το «αίσθημα ασφάλειας» αναγνωρίζεται ως αίσθηση οικειότητας και ηρεμίας, ελευθερίας από βλάβη, είτε αυτή είναι φυσική ή ψυχολογική, η οποία αποδεικνύεται από την αίσθηση της εμπιστοσύνης και φροντίζεται από έναν κλινικό γιατρό. Φαίνεται από τη βιβλιογραφία ότι η καθιέρωση θεραπευτικών σχέσεων μπορεί να συμβάλει στην αύξηση των αισθήσεων ασφάλειας των ασθενών / συγγενών.

Η μάλαξη που παρέχεται από πιστοποιημένο θεραπευτή, θεωρείται γενικά ασφαλής. Επιπλέον, προγράμματα κατάρτισης για θεραπευτές μάλαξης ογκολογίας χαρακτηρίζουν ασφαλείς και αποτελεσματικούς τρόπους συνεργασίας με αυτόν τον πληθυσμό. Αυτές περιλαμβάνουν τον καθορισμό της ποσότητας πίεσης που εφαρμόζεται, η οποία μπορεί να κυμαίνεται από εξαιρετικά ελαφρύ έως βαθύ, μετά από προσεκτική αξιολόγηση της κλινικής κατάστασης του ασθενούς.

Είναι σημαντική η προφύλαξη από ευαίσθητες περιοχές του σώματος, συμπεριλαμβανομένων ανοιχτών πληγών, εξανθήματα, μώλωπες, περιοχές με βαθιά φλεβική θρόμβωση ή πνευμονική εμβολή, όγκο ή χειρουργική περιοχή, περιοχές κοντά σε ιατρικές συσκευές (π.χ. ή ευαίσθητο δέρμα μετά από ακτινοθεραπεία.

Θα πρέπει επίσης να αξιολογούνται προσεκτικά οι ασθενείς με αλλοιωμένη ψυχική κατάσταση ή παραλήρημα. Σε ασθενείς με πολύ χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων, πρέπει να παρατηρείται εξαιρετική προσοχή κατά τη διάρκεια της θεραπείας μάλαξης και συνιστάται η συνεννόηση με τους νοσοκόμους των ασθενών πριν από τη θεραπεία. Επίσης, το βαθύ μασάζ μπορεί να μην είναι κατάλληλο για μερικούς ασθενείς με πολλαπλές οστικές μεταστάσεις και οστεοπόρωση λόγω του κινδύνου καταγμάτων.

Η αναζήτηση της βιβλιογραφίας ανέδειξε 27 έρευνες σχετικά με τη μάλαξη, 9 έρευνες σχετικά με τη ρεφλεξολογία και 5 σχετικά με την χειροπρακτική.

Στη μάλαξη όλες οι μελέτες έδειξαν μείωση του καρκινικού πόνου, στη ρεφλεξολογία επτά από αυτές και στην χειροπρακτική όλες αλλά οι περισσότερες ήταν μελέτες περίπτωσης. Οφείλει να τονιστεί ότι αρκετές έρευνες εμφανίζουν χαμηλή ερευνητική αξία για λόγους που αναλύονται παρακάτω.

Οι συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες μπορούν να συμβάλλουν παράλληλα με τη βασική ιατρική φροντίδα στην ανακούφιση του καρκινικού πόνου. Πιο συγκεκριμένα, η μάλαξη εμφανίζει τα πιο πειστικά αποτελέσματα στην ανακούφιση του πόνου, στη συνέχεια η ρεφλεξολογία δείχνει χρήσιμη παρέμβαση και τέλος για την χειροπρακτική προτείνεται περαιτέρω έρευνα για να εξαχθεί συμπέρασμα.

Ο αγώνας των ογκολογικών ασθενών είναι μακρύς, δύσβατος και δεν έχει πάντα ευτυχή κατάληξη όπως οι ασθενείς που θα εμφανιστούν σε ένα χώρο φυσικοθεραπείας και συνήθως γίνονται δέκτες συμπληρωματικών και εναλλακτικών θεραπειών. Ο αγώνας τους δεν είναι αγώνας δρόμου, αλλά ένας μαραθώνιος συνεχούς πάλης και προσπάθειας επιβίωσης. Αυτός είναι και ο λόγος που η παρέμβαση είναι πιο ιδιαίτερη, ο λόγος που χρειάζεται προσπάθεια να εξηγήσει ο φυσικοθεραπευτής ότι μέσω φυσικής παρέμβασης- μη φαρμακολογικής και της θεραπευτικής άσκησης μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο του, να μειώσει τα επίπεδα άγχους και να βοηθήσει στη βελτίωση της κόπωσης και κατ’ επέκταση στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών αυτών.

Χρειάζεται κόπο να κατανοήσει ο ασθενής ότι με τη φυσική παρέμβαση, παράλληλα πάντα με την βασική ιατρική φροντίδα μπορεί να προστεθεί ένα λιθαράκι ακόμα στην προσπάθεια για την ανακούφιση του πόνου και των άλλων συμπτωμάτων του ίδιου του όγκου, αλλά και ως απόρροια της βασικής προσέγγισης που είναι απαραίτητη πολλές φορές και ας προκαλεί δυνατές παρενέργειες. Η προσπάθεια οφείλει να γίνει απ’ όλους στο χώρο της υγείας, απ’ όλους εκείνους που συναναστρέφονται με τον ογκολογικό ασθενή.

Οφείλουν οι επιστήμονες υγείας να είναι ενημερωμένοι, να προτείνουν και να συζητήσουν με τον ασθενή και την οικογένεια του τις συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες που στηρίζονται σε ερευνητικά δεδομένα, είναι ασφαλείς και είναι ικανές να ηρεμήσουν τα συμπτώματα του.

 

Ιωάννης Μαλαμάκης

MSc Φυσικοθεραπευτής ΕΔΟΕΑΠ

 

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2867759https://www.linkedin.com/in/ioannis-malamakis-

#########