Η βαθύτερη κατανόηση της έννοιας της αστικής Ιατρικής ευθύνης, μπορεί να επιτευχθεί μέσα από μία σύντομη εννοιολογική προσέγγιση του εν λόγω όρου. Η προέλευση, η έννοια και η χρήση του όρου «ευθύνη» δεν είναι πρόσφατη κατάκτηση του γλωσσικού πολιτισμού μας, αλλά συναντάται ήδη στην αρχαία ελληνική γραμματεία. Ο σχετικός όρος της αρχαίας ελληνικής γλώσσας είναι «εύθυνα» και σήμαινε το να κάνεις κάτι ευθύ, τη διόρθωση, την τιμωρία. Από τη γενική πτώση της λέξης αυτής (η εύθυνα, της ευθύνης) προέκυψε η μεταγενέστερη και νεοελληνική «ευθύνη». Στην αρχαία Αθήνα μάλιστα, ο όρος είχε την έννοια της λογοδοσίας, στην οποία υποχρεούνταν όποιος αναλάμβανε δημόσιο αξίωμα και ήταν υπεύθυνος, υπόλογος δημοσίου ελέγχου στους ευθύνους, τους δημόσιους ελεγκτές. Στην πραγματικότητα η έννοια της ευθύνης συνδεόταν με την υπεγγυότητα του προσώπου και της περιουσίας του υπεύθυνου (οφειλέτη) έναντι του δανειστή.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι πρόκειται για έναν όρο γλωσσικά δόκιμο που παραδόθηκε επεξεργασμένος από την αρχαία στη νέα ελληνική γραμματεία. Στην καθομιλουμένη ο όρος αυτός χρησιμοποιείται, προκειμένου να συνδεθεί ένα ή περισσότερα πρόσωπα ή αρχές με τις δυσμενείς συνέπειες μίας συμπεριφοράς ή ακριβέστερα, προκειμένου να αναδειχθεί η υποχρέωση των φυσικών και νομικών προσώπων να αποκαταστήσουν τα ζημιογόνα αποτελέσματα της συμπεριφοράς τους. Είτε πρόκειται για πολιτική είτε για ηθική είτε για κοινωνική είτε για επαγγελματική είτε για νομική ευθύνη, ο παρονομαστής είναι κοινός, δηλαδή η υποχρέωση λογοδοσίας και, εφόσον αυτό είναι εφικτό, αποκατάστασης των ζημιογόνων συνεπειών που επέφερε ορισμένη συμπεριφορά.
Αναφορικά με τη νομική ευθύνη αξίζει να σημειωθεί ότι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της είναι η θεσμική κανονιστικότητά της, που σημαίνει ότι αυτή ρυθμίζεται και κατοχυρώνεται δεσμευτικά, δηλαδή με υποχρεωτικούς, αμιγώς νομικούς, κανόνες δικαίου.
Το χαρακτηριστικό αυτό τη διαφοροποιεί από άλλες μορφές ευθύνης, όπως την ηθική ευθύνη που εντοπίζεται σε έναν εξωνομικό χώρο ή την πολιτική και την κοινοβουλευτική ευθύνη. Με άλλα λόγια, οι προϋποθέσεις, το περιεχόμενο και οι συνέπειες της ευθύνης προσδιορίζονται ρητά κάθε φορά από την έννομη τάξη με τους οικείους κανόνες της.
Ειδικότερα, η αστική ευθύνη έχει την έννοια της νομικής υποχρέωσης για αποκατάσταση της ζημίας του προσώπου που επλήγη από μία μη νόμιμη συμπεριφορά (πράξη, παράλειψη ή υλική ενέργεια). Η αποκατάσταση αυτή στο αστικό δίκαιο λαμβάνει τη μορφή της αποζημίωσης.
Η Ιατρική αστική ευθύνη αναφέρεται στην υποχρέωση του παρέχοντος τις υπηρεσίες ιατρού να αποκαταστήσει τυχόν ζημία του ασθενή που προκλήθηκε στον τελευταίο κατά την άσκηση των καθηκόντων του λόγω πρόσκλησης ιατρικού σφάλματος.
Διακρίσεις της Ιατρικής ευθύνης
Η νομική ευθύνη των ιατρών για τις πράξεις ή παραλείψεις που λαμβάνουν χώρα κατά την άσκηση του καθήκοντός τους διακρίνεται σε αστική, ποινική και πειθαρχική. Η κλασική αυτή διάκριση συνδέεται άμεσα με τον κλάδο του δικαίου που ρυθμίζει τις έννομες συνέπειες της ευθύνης τους. Έτσι λοιπόν, όταν μιλούμε για αστική ευθύνη αναφερόμαστε κυρίως στην ευθύνη του ιατρού προς αποζημίωση, όταν ο τελευταίος κατά την άσκηση της δραστηριότητάς του προξένησε κάποια ζημία σε ασθενή. Η ποινική ευθύνη σχετίζεται με τις εκάστοτε ποινικές κυρώσεις που συνεπάγονται οι πράξεις ή οι παραλείψεις του ιατρού, ενώ η πειθαρχική ευθύνη έχει να κάνει με τις δημοσίου (πλην του ποινικού) δικαίου συνέπειες που έχουν σχέση με τα πειθαρχικά παραπτώματα που επιβάλλονται στον ιατρό από πειθαρχικά όργανα.
Η ασφάλιση αστικής Ιατρικής ευθύνης
Στις μέρες μας όλο και περισσότεροι ιατροί συνάπτουν συμβάσεις ασφάλισης της αστικής ιατρικής ευθύνης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο αυξανόμενος αριθμός των ιατρών που εμπλέκονταν σε δίκες ενώπιον των δικαστηρίων αλλά και η καταδίκη αυτών σε υψηλά χρηματικά ποσά αποζημιώσεων υπήρξαν μερικοί από τους παράγοντες που οδήγησαν τους ιατρούς σε αυτή την επιλογή.
Συνέπεια της ασφάλισης της επαγγελματικής ευθύνης των ιατρών είναι η μετακύλιση του κόστους της ασφάλισης στους ασθενείς, γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της αμοιβής των ασκούντων το ιατρικό επάγγελμα. Επομένως, κατά τον τρόπο αυτό, έστω και έμμεσα παρατηρείται μια μορφή επίρριψης του κινδύνου που καλύπτεται από την ασφάλιση στους ασθενείς.
Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ο ιατρός που θα προβεί σε ασφάλιση της αστικής του ευθύνης δεν θα κληθεί να καταβάλει κάποιο ποσό ως αποζημίωση στον ασθενή που υπέστη τη ζημία, εύλογα θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς αν αυτή η ελάφρυνση της θέσης του ιατρού θα μπορούσε να μειώσει την επιμέλεια που οφείλει να επιδεικνύει κατά τη διενέργεια των ιατρικών πράξεων ή να επηρεάσει την ευσυνειδησία του. Υποστηρίζεται ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο να συμβεί, διότι ναι μεν ο ιατρός δεν είναι αυτός που θα αποζημιώσει τον ασθενή, οι πράξεις του όμως δεν παύουν να επισύρουν ποινική αλλά και πειθαρχική ευθύνη. Περαιτέρω, ενδέχεται οι όροι της ασφαλιστικής σύμβασης να μεταβληθούν προς το δυσμενέστερο, κάτι που επίσης επιδεινώνει τη θέση του ιατρού και τον αναγκάζει να επιδεικνύει πάντοτε τη δέουσα επιμέλεια και προσοχή κατά την άσκηση του επαγγέλματός του.
Η ασφάλιση της αστικής ευθύνης του ιατρού, εκτός από τα οφέλη που συνεπάγεται για τον ιατρό, δεδομένου ότι η ασφαλιστική εταιρία καταβάλλει αντ’ αυτού το ποσό της αποζημίωσης, μπορεί να θεωρηθεί ότι λειτουργεί εξασφαλιστικά και για τον ασθενή, καθώς ο τελευταίος μπορεί να στρέψει τις αστικές του αξιώσεις και κατά ενός ακόμα προσώπου, με αποτέλεσμα να έχει περισσότερες πιθανότητες να ικανοποιηθεί.
Ένα από τα ζητήματα που έχει απασχολήσει τα πολιτικά δικαστήρια κατά την εκδίκαση αγωγών αποζημίωσης από ιατρικά λάθη είναι και το θέμα της ευθύνης των ασφαλιστικών εταιριών, οι οποίες έχουν υπογράψει είτε ασφαλιστική σύμβαση αστικής επαγγελματικής ευθύνης ατομικά με τον ιατρό είτε ασφάλιση αστικής ευθύνης της κλινικής. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι με τις υπ’ αριθμ. 6285/2011 και 24772/2010 αποφάσεις του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών και Θεσσαλονίκης αντίστοιχα έγιναν δεκτές η προσεπίκληση και η σωρευόμενη παρεμπίπτουσα αγωγή τις οποίες άσκησαν οι εναγόμενοι ιατροί για αποζημίωση λόγω αμέλειας κατά της ασφαλιστικής εταιρείας με την οποία είχαν συνάψει ατομική σύμβαση ασφάλισης για την επαγγελματική αστική ευθύνη τους προς αποζημίωση που θα προέκυπτε συνεπεία σωματικών βλαβών που τυχόν θα προκαλούνταν σε τρίτους στο πλαίσιο της άσκησης του ιατρικού τους επαγγέλματος.
Έτσι, γίνεται κατανοητό ότι εκτός από τις ασφαλιστικές συμβάσεις αστικής ευθύνης που συνάπτουν οι κλινικές και οι ιατροί καταρτίζουν πλέον ατομικές ασφαλιστικές συμβάσεις αστικής επαγγελματικής ευθύνης.
ΣΚΛΗΡΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΘΗΣΕΩΣ 214 & ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ 2 ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΤΗΛ +306936534955
