Τα τελευταία χρόνια η νευροενδοκρινολογία έχει εξηγήσει σχεδόν ολοκληρωτικά την ερωτική συμπεριφορά.
Όπως αποδεικνύεται από τις μελέτες και έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί πάνω στο θέμα, η ερωτική αγάπη και οι ερωτικοί δεσμοί είναι προϊόν νευροχημικών διαδικασιών.
Όταν ερωτευόμαστε οι ορμόνες στο σώμα σας παρουσιάζουν αξιοσημείωτες αλλαγές.
Συγκεκριμένα κάθε ερωτική έκφραση έχει και ανάλογο ορμονικό υπόβαθρο.
Η φύση παίζει μαζί μας παράξενα ερωτικά παιχνίδια με όπλο τις ορμόνες που εκκρίνονται, ιδίως από κάποιους νευρώνες του νωτιαίου μυελού.
Η στιγμή της κορύφωσης της ερωτικής πράξης παρομοιάζεται από τους νευροεπιστήμονες με θύελλα που ξεσπά στον εγκέφαλο κάτι σαν έκρηξη πυροτεχνημάτων στο κέντρο του εγκεφάλου , στον υποθάλαμο, που δημιουργείται λόγω της μαζικής παραγωγής ορμονών. Υπάρχουν, επίσης, κάποιες ορμόνες , οι φερορμόνες, από τις οποίες ξεκινά το παιχνίδι της σαγήνης επειδή σχετίζονται με την ερωτική ορμή.
Είτε το θέλουμε είτε όχι, είμαστε δέσμιοι της χημείας και της φύσης.
Γι αυτό, άλλωστε, έχουμε την τάση να φοράμε κολόνιες και αρώματα. Θέλουμε να εκπέμπει το σώμα μας μυρωδιές και αρώματα για να είμαστε πιο ελκυστικοί και αρεστοί στους άλλους. Οι εταιρίες καλλυντικών δημιουργούν αρώματα και κολόνιες που είναι πραγματικά ακαταμάχητα.
Όχι επειδή απλώς μυρίζουν ωραία αλλά επειδή περιέχουν παράγωγα φερομονών όπως η ανδροστενόνη, η γαλακτολίνη και εξαλτονίνη. Αυτού του τύπου οι κολόνιες μας κάνουν να νιώθουμε μια ευχάριστη έλξη για τους ανθρώπους που τα φορούν μόνο και μόνο γιατί μας άγγιξε το άρωμά τους!
Η παραγωγή φερομονών σχετίζεται και με το ανοσοποιητικό σύστημα. Θεωρείται ότι πρόκειται για μια προσπάθεια του οργανισμού να επιλέξει -βάσει της μυρωδιάς- τον ιδανικό σύντροφο, ώστε να υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατή συμβατότητα των ανοσοποιητικών συστημάτων των δύο ατόμων, με απώτερο σκοπό να αποκτήσουν γερά παιδιά.
Όταν κάποιος είναι ερωτευμένος, το σώμα του βιώνει πραγματικές αλλαγές. Από πλευράς νευροχημείας, το ερωτικό φαινόμενο περιγράφεται ως διακρινόμενο σε τρεις φάσεις:
Η φάση της Λαγνείας, τη φάση της Έλξης και τη φάση της Προσκόλλησης. Τα έντονα συναισθήματα που βιώνει ο ερωτευμένος σε κάθε μία από αυτές τις φάσεις οφείλονται σε συγκεκριμένες – ανά φάση – νευροχημικές ουσίες.
Η φάση της Λαγνείας οφείλεται στην παραγωγή τεστοστερόνης στους άντρες και οιστρογόνων στις γυναίκες, γεγονός που τους ωθεί να συνάψουν σεξουαλικές σχέσεις.
Η τεστοστερόνη, πρόκειται για μια ορμόνη που αυξομειώνεται ανεβοκατεβάζοντας έτσι και την επιθυμία στο ερωτικό παιχνίδι.
Η έλλειψή της είναι και καταλυτική για την εμφάνιση της κατάθλιψης.
Πράγμα που συνοδεύεται και από την έλλειψη της επιθυμίας.
Στους άνδρες, η ορμόνη τεστοστερόνη που μεταξύ άλλων αυξάνει την επιθετικότητα και τη σεξουαλική ορμή, μειώνεται.
Αντίθετα στις γυναίκες, η τεστοστερόνη που συνήθως βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα και είναι υπεύθυνη για τη σεξουαλική ορμή των γυναικών, αυξάνεται.
Το γεγονός ότι η τεστοστερόνη μειώνεται στους άνδρες ενώ αυξάνεται στις γυναίκες, ερμηνεύεται ως μια προσπάθεια της φύσης να μειώσει τις διαφορές μεταξύ των δύο.
Η μείωση των διαφορών συμβάλλει στη σύναψη στενών και ισχυρών σχέσεων μεταξύ των ερωτευμένων. Ερευνητές μέτρησαν τα επίπεδα τεστοστερόνης στα ερωτευμένα ζευγάρια από ένα μέχρι δύο χρόνια μετά την έναρξη του έρωτά τους και βρήκαν ότι η τεστοστερόνη επέστρεψε στα φυσιολογικά της επίπεδα.
Η ερωτική έλξη είναι καθαρά θέμα βιοχημικών μεταβολών στο σώμα μας.
Η φάση της Έλξης χαρακτηρίζεται από παραγωγή φαινυλεθυλαμίνης που απελευθερώνει ντοπαμίνη και σεροτονίνη, νευροδιαβιβαστές που ευθύνονται για τη ρύθμιση συναισθημάτων χαράς, ευτυχίας και ενθουσιασμού.
Το αποτέλεσμα είναι ένα αίσθημα ευδαιμονίας. Τα προβλήματα προσωρινά εξαφανίζονται, το ίδιο και αισθήματα άγχους ή στρες, και κάποιες φορές παρατηρείται και αναλγητική δράση.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί εδώ πως, χημικά, τα αποτελέσματά της σεροτονίνης στην ερωτική τρέλα, είναι παρόμοια με τα συμπτώματα ανθρώπων με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, πράγμα που μπορεί να εξηγήσει γιατί οι ερωτευμένοι δεν μπορούν να σκεφτούν τίποτε άλλο.
Το ερωτικό πάθος, το «κουμαντάρει» η ορμόνη ντοπαμίνη.
Είναι ο νευροδιαβιβαστής που έχει άμεση πρόσβαση στο κέντρο «επιβράβευσης – ικανοποίησης» του εγκεφάλου. Ανάλογα με την ποσότητα της ντοπαμίνης έχουμε και την μεγαλύτερη ή μικρότερη αίσθηση της ηδονής.
Στο στάδιο της καταπληκτικής εκείνης περίοδου που αισθανόμαστε πραγματικά ερωτοχτυπημένοι και δεν μπορούμε να σκεφτούμε τίποτα άλλο τρεις βασικοί νευροδιαβιβαστές, η αδρεναλίνη, η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη, αποτελούν τους κύριους υπαίτιους για τα ακραία, αλλά υπέροχα αισθήματά μας.
Η αρχική κατάσταση κατά την οποία κάποιος αισθάνεται ότι ερωτεύεται συνδέεται με το άγχος που προκαλεί η επικείμενη συνάντηση με το αγαπημένο του πρόσωπο, που επιφέρει αύξηση των επιπέδων αδρεναλίνης και κορτιζόλης στο αίμα του.
Αυτός είναι και ο λόγος που αισθανόμαστε την καρδιά μας να χτυπάει δυνατά, να ιδρώνουμε και να στεγνώνει το στόμα μας, όταν συναντηθούμε αναπάντεχα με το πρόσωπο που μας ενδιαφέρει.
Η ντοπαμίνη προκαλεί μία έντονη ορμή προς ευχαρίστηση, η οποία διεγείρει την επιθυμία και την ανάγκη ανταμοιβής, προκαλώντας στον εγκέφαλο τα ίδια αποτελέσματα που έχει η κοκαΐνη.
Η αυξημένη έκκριση ντοπαμίνης ευθύνεται για το γεγονός ότι οι ερωτευμένοι νιώθουν μικρότερη ανάγκη για ύπνο και φαγητό, καθώς η προσοχή τους εστιάζεται και αντλεί ευχαρίστηση από τις πιο μικρές λεπτομέρειες της νέας σχέσης.
Ο τρίτος νευροδιαβιβαστής που συνθέτει την εικόνα του ερωτευμένου ατόμου, η σεροτονίνη, είναι μία από τις πιο σημαντικές χημικές ουσίες του έρωτα που μπορεί να εξηγήσει το γεγονός ότι το πρόσωπο με το οποίο είμαστε ερωτευμένοι εμφανίζεται συνεχώς στις σκέψεις μας.
Επίσης, με τη βοήθεια πλέον και μηχανημάτων, όπως ο μαγνητικός τομογράφος, οι επιστήμονες μπορούν να αντλήσουν στοιχεία για τη λειτουργία του εγκεφάλου την ώρα της διέγερσης τους.
Έρευνες σε ερωτευμένα ζευγάρια έδειξαν ότι υπάρχει ενεργοποίηση ενός πολύπλοκου συστήματος στον εγκέφαλο, που προσομοιάζει με αυτό που συμβαίνει όταν γίνεται λήψη κοκαΐνης.
Η φάση της Προσκόλλησης έρχεται συνήθως ως μοιραία κατάληξη των δύο προηγούμενων σταδίων.
Κατά την φάση αυτή, δημιουργούνται συναισθηματικοί δεσμοί ανάμεσα στο ζευγάρι ενώ οι συσχετιζόμενες χημικές ουσίες εκκρίνονται σε περίοδο από 90 μέρες έως και 3 χρόνια μετά τη φάση της Έλξης. Τα χημικά αυτά συνιστούν η ορμόνες Ωκυτοκίνη και βασοπρεσσίνη.
Μια ηδονή που γίνεται σιγά – σιγά συναίσθημα όταν ενεργοποιείται η ορμόνη του έρωτα που είναι η Ωκυτοκίνη.
Η οξυτοκίνη εκκρίνεται από τον υποθάλαμο στο κεντρικό νευρικό σύστημα και αποθηκεύεται στην υπόφυση. Είναι η ορμόνη της αφής και της αγάπης. Διεγείρει τα άτομα στο να είναι μαζί και να συνυπάρχουν αγαπημένα. Από αυτή την ορμόνη δημιουργείται και η αίσθηση της στοργής.

Η οκυτοκίνη είναι μία ισχυρή ορμόνη που παράγεται στους άντρες και τις γυναίκες κατά τη διάρκεια του οργασμού και ενισχύει το αίσθημα της σύνδεσης, της εγγύτητας και της οικειότητας που δημιουργείται ανάμεσα στο ζευγάρι. Συμβάλλει αποφασιστικά στη δημιουργία των συσπάσεων της μήτρας (οργασμό), την αγγειοδιαστολή , και στο θηλασμό (στοργική μητέρα).
Θεωρείται πάντως ως η ορμόνη της προσκόλλησης και της δέσμευσης, δημιουργεί αισθήματα ικανοποίησης, ασφάλειας και ηρεμίας και είναι επίσης εκείνη η οποία βοηθά, μέσω της έκκριση της κατά το θηλασμό, στο να δημιουργηθούν και να εδραιωθούν δεσμοί αγάπης μεταξύ μητέρας και παιδιού.
Με παρόμοιο και ανάλογο τρόπο ενεργεί και μεταξύ των ερωτευμένων.
Η βασοπρεσσίνη ενισχύει τη μακροπρόθεσμη δέσμευση του ζευγαριού και επίσης εκλύεται μετά την ερωτική συνεύρεση. Πρόκειται για την ορμόνη που σχετίζεται με τα νεφρά και ελέγχει το αίσθημα της δίψας. Η ίδια αυτή ορμόνη αυξάνει την αφοσίωση του ενός ατόμου στο άλλο και ενισχύει την τάση τους να προστατεύουν το σύντροφό τους από άλλους επίδοξους διεκδικητές.

Σύμφωνα με έρευνα που έγινε το 2004, φέρεται να είναι υπεύθυνη για τη θεμελίωση της πίστης ανάμεσα σε ένα ζευγάρι που έχει εισέλθει στη φάση Προσκόλλησης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης συμβαίνει στη γυναίκα έκλυση βασοπρεσσίνης, η οποία κατόπιν συλλαμβάνεται από τον άνδρα μέσω ειδικών υποδοχέων, δίνοντας του αίσθημα πληρότητας και ικανοποίησης, και άρα την επιθυμία να παραμείνει με τη σύντροφο που έχει.
Εντυπωσιακό εύρημα αποτελεί το ότι μια γενετική διαφοροποίηση σε έναν από αυτούς τους υποδοχείς βασοπρεσσίνης συνδέεται με το φόβο της δέσμευσης και κατά συνέπεια την απιστία. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι η βασοπρεσσίνη σχετίζεται με το συναισθηματικό δέσιμο και την ερωτική πίστη στους άντρες.
O συντονισμός όλων αυτών των ορμονών γίνεται από τον εγκέφαλο με βάση την μνήμη και καθοδήγηση από διάφορα γονίδια.
Όπως αποδεικνύεται, η ερωτική αγάπη και οι ερωτικοί δεσμοί είναι προϊόν νευροχημικών διαδικασιών.
Αντίθετα με ό,τι πιστεύουμε και μας κάνει πολύ συχνά να απογοητευόμαστε και να εγκαταλείπουμε, φαίνεται πως η αντίληψη ότι όταν ο έρωτας σβήνει, δεν ξανανάβει, δεν είναι και τόσο σωστή.
Το ερωτικό πάθος, αν και λιγότερο έντονο από ό,τι στην αρχή, μπορεί να αναβιώσει ξανά και ξανά σε μια σχέση στην οποία έχει αναπτυχθεί εμπιστοσύνη και οικειότητα.
Διότι, επίσης αντίθετα με αυτό που πιστεύεται, δεν είναι η σεξουαλική επιθυμία που τροφοδοτεί το ερωτικό συναίσθημα, αλλά τα τρυφερά συναισθήματα που ξυπνούν την επιθυμία για τον άλλον.

Και στα δύο φύλα αυξάνεται σημαντικά η κορτιζόνη που είναι η κατ’ εξοχήν ορμόνη του στρες. Το γεγονός ότι η τεστοστερόνη μειώνεται στους άνδρες ενώ αυξάνεται στις γυναίκες, ερμηνεύεται από τους ερευνητές ως μια προσπάθεια της φύσης να μειώσει τις διαφορές μεταξύ των δύο. Η μείωση των διαφορών συμβάλλει στη σύναψη στενών και ισχυρών σχέσεων μεταξύ των ερωτευμένων.
Σε έρευνες με ερωτευμένους που εξέταζαν τη δραστηριοποίηση νευρικών κυκλωμάτων στον εγκέφαλο, φάνηκε ότι υπάρχει αδρανοποίηση των κυκλωμάτων εκείνων που σχετίζονται με την άσκηση κριτικής προς τους άλλους ανθρώπους και την κοινωνία γενικότερα.

Οι ορμονικές αλλαγές και η απενεργοποίηση της κριτικής διάθεσης του εγκεφάλου, βοηθούν στη διαμόρφωση καλύτερων και πιο στενών σχέσεων στο ερωτευμένο ζευγάρι.
Εξ άλλου είναι γνωστό ότι οι ερωτευμένοι τυφλώνονται από την αγάπη τους και δεν βλέπουν τα λάθη ή τις ατέλειες του αγαπημένου ή της αγαπημένης τους.

Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από την ανακάλυψη Ιταλών ερευνητών σχετικά με τις μεταβολές της τεστοστερόνης στα δύο φύλα κατά τον έρωτα. Στη σχετική έρευνα εξετάσθηκαν τα επίπεδα ορμονών σε 12 άνδρες και 12 γυναίκες που δήλωσαν ότι ήσαν ερωτευμένοι για 6 μήνες.
Τα αποτελέσματα από τους 24 ερωτευμένους συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα αποτελέσματα από 24 άλλους άνδρες και γυναίκες που είτε ήσαν μόνοι ή είχαν σταθερές μακροχρόνιες σχέσεις.
Ορισμένοι επιστήμονες, εκφράζοντας κριτική για τα ευρήματα και τα συμπεράσματα των Ιταλών ερευνητών, δηλώνουν ότι οι αλλαγές της τεστοστερόνης που παρατηρούνται πιθανόν να οφείλονται σε έντονη σεξουαλική δραστηριότητα. Σχετικά αναφέρουν ότι η περίοδος του έρωτα συνοδεύεται και από έντονο, συχνό σεξ.
Οι Ιταλοί ερευνητές όμως απέκλεισαν το ενδεχόμενο αυτό διότι τα άτομα που ήσαν στην ομάδα των 24 που δεν βρισκόντουσαν σε ερωτική φάση, είχαν ανάλογη σεξουαλική δραστηριότητα. Εξ άλλου προηγούμενες έρευνες έδειξαν στους άνδρες ότι το έντονο και συχνό σεξ, αυξάνει την τεστοστερόνη στο αίμα.
Δυστυχώς όμως όπως γνωρίζουμε, η ευτυχία του αρχικού έρωτα δεν διαρκεί για πάντα. Με τον ίδιο τρόπο που εμφανίζονται οι ορμονικές αλλαγές κατά την έναρξη του έρωτα, εξαφανίζονται όταν περάσουν από ένα έως δύο χρόνια.
Οι Ιταλοί ερευνητές μέτρησαν τα επίπεδα τεστοστερόνης στα ερωτευμένα ζευγάρια από ένα μέχρι δύο χρόνια μετά την έναρξη του έρωτά τους και βρήκαν ότι η τεστοστερόνη επέστρεψε στα φυσιολογικά της επίπεδα.

Επομένως τον πρώτο καιρό οι ερωτευμένοι είναι έρμαια των σεξουαλικών ορμονών τους.

Η δεύτερη φάση από την οποία περνάει ένα ζευγάρι έρχεται έπειτα από μερικούς μήνες, οπότε και θεωρείται ότι ξεκινάει το πραγματικό πάθος. Τότε ο οργανισμός ενεργοποιεί το σύστημα παραγωγής ντοπαμίνης, ουσία η οποία κάνει το άτομο να ποθεί το ταίρι του. Ταυτόχρονα, στον εγκέφαλο μειώνεται η συγκέντρωση σεροτονίνης, με αποτέλεσμα η έλλειψή της να δημιουργεί έμμονες σκέψεις. O ερωτευμένος σκέφτεται μόνο το άτομο που ποθεί. Oι επιστήμονες εξηγούν το φαινόμενο παρομοιάζοντας τους ερωτευμένους με τους καταθλιπτικούς, που εξαιτίας των χαμηλών επιπέδων σεροτονίνης σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου, παρουσιάζουν διάφορες εμμονές. Σε αυτή την περίοδο, τα τμήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη σωστή κρίση υπολειτουργούν, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος που επιθυμείτε να φαίνεται ιδανικός, χωρίς ελαττώματα.
Η κατάσταση αυτή δεν διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί δημιουργεί ένταση και πίεση στο άτομο. Όταν, λοιπόν, τα επίπεδα της υδροκορτιζόνης (ορμόνης που συνδέεται άμεσα με το στρες) αυξάνονται, έχει φτάσει η στιγμή να περάσει ο ερωτευμένος στην επόμενη φάση.
Στο τρίτο αυτό στάδιο, κατά το οποίο προσπαθεί να εδραιωθεί η σχέση, παίζουν ρόλο η οξυτοκίνη και η βαζοπρεσίνη, που σχετίζονται με το συναίσθημα της οικειότητας και της τρυφερότητας.

O συντονισμός όλων αυτών των ορμονών γίνεται από τον εγκέφαλο με βάση την μνήμη και καθοδήγηση από διάφορα γονίδια.
Όπως αποδεικνύεται, η ερωτική αγάπη και οι ερωτικοί δεσμοί είναι προϊόν νευροχημικών διαδικασιών. Αντίθετα με ό,τι πιστεύουμε και μας κάνει πολύ συχνά να απογοητευόμαστε και να εγκαταλείπουμε, φαίνεται πως η αντίληψη ότι όταν ο έρωτας σβήνει, δεν ξανανάβει, δεν είναι και τόσο σωστή. Το ερωτικό πάθος, αν και λιγότερο έντονο από ό,τι στην αρχή, μπορεί να αναβιώσει ξανά και ξανά σε μια σχέση στην οποία έχει αναπτυχθεί εμπιστοσύνη και οικειότητα. Διότι, επίσης αντίθετα με αυτό που πιστεύεται, δεν είναι η σεξουαλική επιθυμία που τροφοδοτεί το ερωτικό συναίσθημα, αλλά τα τρυφερά συναισθήματα που ξυπνούν την επιθυμία για τον άλλον.

Η ορμόνη της αγάπης, της εμπιστοσύνης, του σεξ, του τοκετού και της συναισθηματικής σύνδεσης: Η ωκυτοκίνη, θεραπεία για σχιζοφρένεια και αυτισμό;
Η ωκυτοκίνη ή οξυτοκίνη είναι μια ορμόνη που δεν παύει να εκπλήσσει τους ερευνητές.
Η ωκυτοκίνη επιδρά μεταξύ άλλων στην λειτουργία του εγκεφάλου και φαίνεται ότι μπορεί να προσφέρει πολλά σε διάφορες ψυχικές και κοινωνικές δυσλειτουργίες του εγκεφάλου όπως η σχιζοφρένεια και ο αυτισμός.
Παλαιότερα, η ωκυτοκίνη ήταν ευρέως γνωστή για τη δράση της στον τοκετό. Είχε αναγνωριστεί ότι βοηθούσε στην έναρξη των συσπάσεων της μήτρας για τον τοκετό. Για το λόγο αυτό χορηγείται σε έγκυες γυναίκες για να αρχίσει και να διευκολυνθεί ο τοκετός.
Σταδιακά, οι ερευνητές ανακάλυψαν και άλλες ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες δράσεις της ορμόνης. Η ωκυτοκίνη ενισχύσει τους συναισθηματικούς δεσμούς μεταξύ της μητέρας και του νεογέννητου παιδιού βοηθώντας έτσι το μητρικό θηλασμό.
Η ωκυτοκίνη σχετίζεται επίσης με την ισχυροποίηση της αγάπης και της εμπιστοσύνης μεταξύ των ανθρώπων. Κατά τον οργασμό απελευθερώνεται σε μεγάλες ποσότητες στο αίμα.
Μια έρευνα από Βρετανούς και Γερμανούς ερευνητές έδειξε ότι η ωκυτοκίνη όταν χορηγείται σε άνδρες από τη μύτη με τη βοήθεια ρινικού σπρέι τους κάνει να έχουν μεγαλύτερη συναισθηματική κατανόηση για τους άλλους.
Η χορήγηση από τη μύτη ωκυτοκίνης αυξάνει στους άνδρες την εμβίωση, δηλαδή την ικανότητα τους να κατανοούν συναισθηματικά τους άλλους στον ίδιο βαθμό που έχουν συνήθως οι γυναίκες.
Επίσης σε μια άλλη σειρά από πειράματα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι στους άνδρες η χορήγηση ωκυτοκίνης από τη μύτη βελτίωνε την ικανότητα μάθησης τους σε κοινωνικό επίπεδο των συναισθηματικών καταστάσεων.
Οι ερευνητές πιστεύουν με βάση τα ευρήματα τους ότι η ωκυτοκίνη θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως θεραπεία για ψυχικές διαταραχές που χαρακτηρίζονται από κοινωνική αποστασιοποίηση, προβλήματα στην επικοινωνία, στη σύναψη σχέσεων και στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις όπως ο αυτισμός και η σχιζοφρένεια.
Άλλες μελέτες έδειξαν ότι στον αυτισμό η ωκυτοκίνη που χορηγείται με ρινικό σπρέι μπορεί να βελτιώνει τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και τη συναισθηματική κατανόηση ή συμμετοχή σε άτομα με αυτισμό.
Τα νέα στοιχεία που έχουν προκύψει πρόσφατα για τη δράση της ωκυτοκίνης στον αυτισμό και στη σχιζοφρένεια δεν είναι αρκετά για να συστήνεται, ως θεραπεία προς το παρόν, για τις εν λόγω παθήσεις.
Χρειάζονται ακόμη πολλά ερευνητικά στοιχεία για να αποδειχθεί κάτι τέτοιο και έτσι η ωκυτοκίνη δεν μπορεί ακόμη να χορηγηθεί για τη θεραπεία των εν λόγω ψυχικών παθήσεων. Θα αναμένουμε με ενδιαφέρον τις μελλοντικές εξελίξεις στον τομέα της θεραπευτικής χορήγησης της οξυτοκίνης.
Εργαστηριακές μελέτες δείχνουν ότι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι, όπως είναι οι ερωτευμένοι, κινδυνεύουν λιγότερο από καρδιακή προσβολή και διαβήτη τύπου 2, ενώ παρουσιάζουν σπανιότερα υψηλή πίεση στη ζωή τους (και όχι στα πρώτα στάδια του έρωτα, που η πίεση ανεβαίνει λόγω αδρεναλίνης). Σύμφωνα μάλιστα με αμερικανικές έρευνες, τα ανοσοκύτταρα των ευτυχισμένων είναι περισσότερα από ό,τι των υπολοίπων ανθρώπων, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν καλύτερο ανοσοποιητικό, ενώ η χωρητικότητα των πνευμόνων τους είναι μεγαλύτερη.

Ωκυτοκίνη: Η δύναμη της αγκαλιάς
Η ωκυτοκίνη είναι μία από τις δύο σημαντικότερες ορμόνες της γαλουχίας (η άλλη είναι η προλακτίνη). Παράγεται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου και εκκρίνεται με σκοπό να ενισχύσει τη σχέση της μητέρας με το μωρό. Τα επίπεδά της είναι στις υψηλότερες τιμές τους (σε μητέρα και μωρό) την ώρα του θηλασμού. Σήμερα όμως είναι πλέον γνωστό ότι η δράση της δεν περιορίζεται στη γαλουχία. Η ωκυτοκίνη είναι η ορμόνη που κυριαρχεί στις εκδηλώσεις τρυφερότητας (ερωτικής, αδερφικής, μητρικής), γι’ αυτό και ονομάζεται ορμόνη της αγάπης ή της αγκαλιάς. Μάλιστα, τελευταία μελετάται ο ρόλος της ως θεραπευτικό μέσο σε προβλήματα όπως οι αισθητικές διαταραχές, ο πόνος, ο οστικός μεταβολισμός, η στυτική δυσλειτουργία, ο διαβήτης, οι ψυχικές διαταραχές και ο αυτισμός.
Η έκκριση της ωκυτοκίνης αυξάνει και ισχυροποιεί την εμπιστοσύνη, την εγγύτητα, την οικειότητα και τη σύνδεση ανάμεσα στους συντρόφους
Η ωκυτοκίνη είναι η ορμόνη του έρωτα, της αγκαλιάς, της σύνδεσης. Πρόκειται για μια πεπτιδική ορμόνη που εκκρίνεται από νευρικά κύτταρα της περιοχής του υποθαλάμου. Το όνομά της προέρχεται από τον συνδυασμό των λέξεων «ωκύς» και «τόκος» που σημαίνει γρήγορος τοκετός. Ετσι εξηγείται και το γεγονός πως είναι μία ορμόνη πραγματικά απαραίτητη κατά τον τοκετό. Εκτός από εκείνη την περίοδο, εντοπίζεται κατά τον θηλασμό, τη λοχεία, τον οργασμό και τη σωματική επαφή. Η βασική της επιρροή εντοπίζεται στον δεσμό της μητέρας με το βρέφος καθώς και μεταξύ των συντρόφων στα ζευγάρια.

Η δεκτικότητα προς τους άλλους, η ευκολία στη σύνδεσή μας μαζί τους, η ενσυναίσθηση και η αποδοχή τους είναι όλα αποτελέσματα της ωκυτοκίνης. Αναλυτικότερα, κατά τον τοκετό γίνεται η έκκριση της ορμόνης που μεταφέρεται μέσω του αίματος στη μήτρα και βοηθά στη σύσπαση των τοιχωμάτων της. Επιπλέον, συχνά η χορήγηση ωκυτοκίνης ενισχύει και τις ωδίνες του τοκετού, ενώ αυξάνει και την αντοχή στον πόνο. Στην περίοδο της λοχείας η γυναίκα χρειάζεται την ωκυτοκίνη για να πραγματοποιούνται οι συσπάσεις της μήτρας, η αποβολή των λόχειων και τελικά η μήτρα να επιστρέψει στο κανονικό της μέγεθος.

Επιπλέον, την ίδια περίοδο λαμβάνει χώρα και ο θηλασμός. Η μητέρα πυροδοτεί τη δημιουργία της ορμόνης, καθώς στον θηλασμό διεγείρεται η θηλή του μαστού της. Η ορμόνη θα μεταφερθεί στους μαστούς μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και θα προκαλέσει συσπάσεις των γαλακτοφόρων πόρων και αδένων ώστε να υποβοηθήσει την εκροή του γάλακτος. Αγχος, ντροπή, φόβος, κατάθλιψη και πόνοι είναι πιθανό να βασανίζουν τη λεχώνα και να διαταράσσουν τον θηλασμό. Ωστόσο, η ωκυτοκίνη, που εκκρίνεται σε μεγαλύτερες ποσότητες την περίοδο αυτή, εμποδίζει την επικράτησή τους. Παρατηρώντας τη γυναικεία απόκριση στην ορμόνη, ερευνητές έδειξαν ενδιαφέρον και για τον ανδρικό πληθυσμό. Χορηγώντας τους ποσότητα ωκυτοκίνης ρινικά, αποδείχθηκε πως η συναισθηματική τους κατανόηση παρουσιάζει αύξηση και φτάνει στα επίπεδα των γυναικών. Η ικανότητα αντίληψης συναισθηματικών καταστάσεων σε κοινωνικό επίπεδο μοιάζει να γίνεται οξύτερη.

Προτού εξαχθούν τα παραπάνω συμπεράσματα, είχε εντοπιστεί η επίδραση των υψηλών επιπέδων ωκυτοκίνης σε ένα είδος τρωκτικών. Οι επιστήμονες είχαν καταλήξει πως η ορμόνη είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση μακροχρόνιων σχέσεων χωρίς τον κίνδυνο της απιστίας. Τελευταία έρευνα που έγινε σε κλινική της Γερμανίας, δε, έδειξε πως ρινικοί ψεκασμοί ωκυτοκίνης πριν από τη σεξουαλική επαφή φέρνουν μεγαλύτερη ηδονή και πιο έντονο οργασμό τόσο στον άνδρα όσο και στη γυναίκα. Καθώς λοιπόν είναι εμφανής η επιρροή της εν λόγω ορμόνης στον οργανισμό, είναι μεγάλος ο αριθμός των μελετών που έχουν ξεκινήσει να γίνονται την τελευταία 10ετία. Πολύ σημαντικά είναι τα ευρήματα που αφορούν στην ωκυτοκίνη και στον αυτισμό. Ερευνα του Πανεπιστημίου του Γέιλ απέδειξε πως η ρινική χορήγηση της ορμόνης ενεργοποιεί εγκεφαλικές περιοχές που εμπλέκονται στην αναγνώριση των συναισθημάτων και της ανταμοιβής-απόλαυσης.

Καθώς τα άτομα που πάσχουν από αυτισμό έχουν σημαντικά κοινωνικά ελλείμματα, βρέθηκε πως με την ωκυτοκίνη, έστω και προσωρινά, τα εγκεφαλικά αυτά κέντρα μπορούν να λειτουργήσουν σε φυσιολογικό επίπεδο. Φαίνεται λοιπόν να υπάρχουν δεύτερες σκέψεις αναφορικά με τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον αυτισμό και την ίασή του. Μια άλλη διαταραχή που φαίνεται να μπορεί να επηρεαστεί από τη χορήγηση της ορμόνης είναι η νευρική ανορεξία. Πιο συγκεκριμένα, έρευνες σε Αυστραλία, Αγγλία και Κορέα υποστηρίζουν πως η ανησυχία αναφορικά με το βάρος και το σχήμα του σώματος, την τροφή και τις αρνητικές συνήθειες διατροφής μειώνεται εντυπωσιακά μετά από ρινική λήψη ωκυτοκίνης.
Καθώς τα ευρήματα ολοένα ισχυροποιούνται, ιδιαίτερο ενδιαφέρον φαίνεται να παρουσιάζει και η επίδραση της ωκυτοκίνης στους πάσχοντες από σχιζοφρένεια και πιο συγκεκριμένα τόσο στη βελτίωση της συναισθηματικής κατανόησης όσο και στην κοινωνική τους αλληλεπίδραση.
Καταλήγουμε συνεπώς πως η επίδραση της ορμόνης αυτής γίνεται πράγματι εμφανής και ενισχυτική αναφορικά με την αγάπη, την εγγύτητα και τη σύνδεση μεταξύ των συντρόφων. Επιπλέον, ανεξάρτητα από τους τεχνητούς τρόπους, ας μην ξεχνάτε πως η πραγματική επαφή μπορεί να επιφέρει την παραγωγή της ωκυτοκίνης που θα μας παρακινήσει να μείνουμε κοντά στον σύντροφό μας.
Βλέπουμε λοιπόν ότι αυτό που για αιώνες οι άνθρωποι ήξεραν, ότι η αγάπη μας κάνει περίεργα και τρελά πράγματα, τώρα εξηγείται με ορμονικές αλλαγές και με τροποποιήσεις της δραστηριότητας του εγκεφάλου.
Οι ανακαλύψεις αυτές έχουν πολλές προεκτάσεις. Αρχικά μας επιτρέπουν να καταλάβουμε καλύτερα τι συμβαίνει μέσα μας όταν μας κτυπά ο έρωτας.

Παράλληλα όμως ορισμένοι γιατροί βλέπουν εδώ την ευκαιρία για θεραπευτικές παρεμβάσεις σε άτομα που έχουν δυσκολίες στο να συνάψουν ερωτικές σχέσεις ή ακόμη στο να έχουν μια ικανοποιητική σεξουαλική ζωή.
Αυτό φυσικά είναι ακόμη πρόωρο με βάση τα επιστημονικά δεδομένα που διαθέτουμε σήμερα. Αναμφίβολα όμως, ο τομέας αυτός των ερευνών έχει ακόμη πολλά να μας αποκαλύψει που θα είναι χρήσιμα τόσο για την κατανόηση της ψυχολογίας και συμπεριφοράς μας αλλά και για θεραπευτικούς σκοπούς…!

 

Με ρωτήσανε σήμερα λοιπόν εαν η Ενδοκρινολογία μπορεί να εξηγήσει την συμπεριφορά μας!! ….και απάντησα απόλυτα ναι σε διάφορα πεδία, όπως? μου λένε..? Ακόμη και στον Έρωτα υπάρχει επιστημονική εξήγηση και ήταν ευκαιρία να το σχολιάσω!
Όταν ερωτεύεστε, επομένως, οι ορμόνες στο σώμα σας παρουσιάζουν αξιοσημείωτες αλλαγές.

Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος
Master Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή

Μέλος της Σουηδικής Διαβητολογικής & Σουηδικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας

#########