Ενσωμάτωση των Ρομά: ο ρατσισμός συντηρεί τις ανισότητες

Τα μέλη της επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών επικρίνουν την έλλειψη πολιτικής βούλησης στα κράτη μέλη για την αποτελεσματική ενσωμάτωση, ζητώντας τη θέσπιση δεσμευτικών στόχων μετά το 2020.

Στη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, ο εισηγητής Romeo Franz (Πράσινοι, Γερμανία) παρουσίασε το σχέδιο έκθεσής του για την εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών ένταξης των Ρομά (NRIS) και το υφιστάμενο ευρωπαϊκό πλαίσιο για την καταπολέμηση των προκαταλήψεων απέναντι στα άτομα με καταβολές Ρομά στην Ευρώπη. Συμμετείχαν η επίτροπος Ισότητας Helena Dalli, ο επικεφαλής του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ Michael O’Flaherty και ο κ. Daniel Strauss εκ μέρους της γερμανικής ΜΚΟ RomnoKher.

Σχεδόν όλοι οι ομιλητές τόνισαν ότι η πρόοδος που έχει σημειωθεί την τελευταία δεκαετία είναι κατώτερη του αναμενομένου. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Ρομά είναι συνδεδεμένες με τη βαθιά ριζωμένη αθιγγανοφοβία στην Ευρώπη, είπαν οι ευρωβουλευτές, με αρκετούς να συγκρίνουν την κατάσταση στην Ευρώπη με πρόσφατα γεγονότα και ανησυχίες για το ρατσισμό στις ΗΠΑ. Κατηγόρησαν ακόμη τα κράτη μέλη της ΕΕ ότι δεν επιδεικνύουν την απαραίτητη πολιτική βούληση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κατάστασης.

Ο εισηγητής και αρκετοί άλλοι ευρωβουλευτές ζήτησαν να συμπεριληφθούν στο στρατηγικό πλαίσιο για το διάστημα μετά το 2020 νομικά δεσμευτικοί στόχοι για τα κράτη μέλη, καθώς και η σύσταση ενός παρατηρητηρίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την καταγραφή της διασπάθισης σχετικών πόρων και συστημικών διακρίσεων εναντίον των Ρομά. Είναι σημαντικό, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, να ενθαρρυνθεί ο διάλογος με την κοινωνία των πολιτών σε όλα τα επίπεδα και με πολυφωνία, μακριά από πατερναλιστικές προσεγγίσεις, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη την πολυμορφία των πληθυσμών των Ρομά στην Ευρώπη.

Μερικά μέτρα που συζητήθηκαν, τα οποία θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάσταση, είναι η βελτίωση της πρόσβασης στην ισότιμη και υψηλού επιπέδου εκπαίδευση, η παροχή μικροπιστώσεων για τη στέγαση των Ρομά, η προώθηση λύσεων σε τοπικό επίπεδο με στόχευση σε συγκεκριμένες δυσκολίες, η αξιοποίηση της δυναμικής των γυναικών Ρομά ως παράγοντα κοινωνικού μετασχηματισμού, καθώς και η σημασία της αποτελεσματικής συλλογής δεδομένων για την παρακολούθηση της εξέλιξης των σχετικών θεμάτων.

Οι Ρομά αποτελούν τη μεγαλύτερη εθνική μειονότητα της Ευρώπης, με το συνολικό πληθυσμό τους να εκτιμάται στα 10-12 εκατομμύρια. Μεταξύ αυτών, περίπου 6 εκατομμύρια ζουν στην ΕΕ, οι περισσότεροι ως Ευρωπαίοι πολίτες, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ωστόσο, πολλοί ζουν σε άσχημες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες ή στο κοινωνικό περιθώριο, τόσο σε αγροτικές όσο και σε αστικές περιοχές.

Σύμφωνα με τη δεύτερη δημοσκοπική έρευνα του Οργανισμού για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα της ΕΕ για τις μειονότητες που δημοσιεύθηκε το 2016, 80% των Ρομά στα εννέα κράτη μέλη με τις πολυπληθέστερες σχετικές μειονότητες ζει κάτω από το αντίστοιχο όριο της φτώχειας. Η πανδημία του κορονοϊού και η οικονομική κρίση που προκάλεσε έχουν μεγεθύνει ακόμη περισσότερο το φαινόμενο της μακροπρόθεσμης φτώχειας και του αποκλεισμού που αντιμετωπίζουν οι Ρομά.

Το 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε τη σύνταξη εθνικών στρατηγικών για την ένταξη των Ρομά μέχρι το 2020. Στόχος του πλαισίου αυτού ήταν η προώθηση της ίσης αντιμετώπισης των Ρομά και η ένταξή τους στις κοινωνίες της Ευρώπης μέσω της θέσπισης συγκεκριμένων στόχων σχετικά με την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση, την απασχόληση, την περίθαλψη και τη στέγαση. Η πρωτοβουλία αυτή ενισχύθηκε και από τη Σύσταση του Συμβουλίου του 2013, η οποία επικεντρώθηκε στην καταπολέμηση των διακρίσεων και τη μείωση της φτώχειας, καθώς και από τη θέσπιση της ετήσιας υποχρέωσης των κρατών μελών να συντάσσουν σχετικές εκθέσεις από το 2016 και έπειτα.

Η έκθεση ιδίας πρωτοβουλίας του ΕΚ αποσκοπεί στην χρησιμοποίησή της από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα πρέπει να υποβάλει μια νέα πρόταση στρατηγικής για την ενσωμάτωση των Ρομά μετά το 2020.