Έχεις σκεφτεί ποτέ ότι για τους δυνατούς πόνους, κατά τη διάρκεια της περιόδου, μπορεί να φταίει η ενδομητρίωση; Επιπλέον, αν δυσκολεύεσαι να μείνεις έγκυος, είναι καιρός να διαπιστώσεις μήπως η αιτία είναι αυτή και πώς θα την εντοπίσεις και αντιμετωπίσεις αποτελεσματικά.
Ξέρεις ότι 61 χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν ενώσει τη φωνή τους με στόχο την ενημέρωση των γυναικών για τη σιωπηλή νόσο που δυσκολεύει τη ζωή τους και απειλεί τη γονιμότητα τους, με το μήνα Μάρτιο να έχει καθιερωθεί ως ο μήνας ενημέρωσης για την ενδομητρίωση; Ο Θάνος Παράσχος, μαιευτήρας – γυναικολόγος, ενδοσκοπικός χειρουργός, Επιστημονικός Διευθυντής του Κέντρου Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Εmbio, εξηγεί πώς μπορείς να εξασφαλίσεις μια πιο προσεγμένη διάγνωση και θεραπεία.
Τι είναι η ενδομητρίωση;
Είναι μια παθολογική κατάσταση κατά την οποία ο ιστός που καλύπτει το εσωτερικό της μήτρας (δηλαδή το ενδομήτριο) βρίσκεται εκτός της κοιλότητας της μήτρας. Οι εστίες τηςενδομητρίωσης είναι σαν μικρές μαύρες ή κόκκινες ή διαφανείς κουκίδες που προεξέχουν επάνω στη ωοθήκη, τις σάλπιγγες, το περιτόναιο και σε άλλα σημεία και μπορούν να εξελιχθούν σε κύστεις και οζίδια (εμφυτεύσεις) ενδομητρίωσης. Αυτά δυστυχώς μεγαλώνουν με αργό ρυθμό και ειδικά οι κύστεις μπορεί να φτάσουν από 2 έως 15 εκατοστά, ενώ σπάνια μπορεί να γίνουν ακόμα μεγαλύτερες.Παράλληλα, δημιουργούνται αντιδραστικά συμφύσεις από τον οργανισμό στο κύτος της κοιλίας.
Γιατί θεωρείται σιωπηλή νόσος;
Επειδή, παρόλο που σε κάποιες γυναίκες η ενδομητρίωση προκαλεί συμπτώματα όπως δυσμηνόρροια, χρόνιο κοιλιακό άλγος και πόνο τη διάρκεια της ερωτικής διείσδυσης, σε άλλες μπορεί να είναι εντελώς ασυμπτωματική και μόνο η δυσκολία στη σύλληψη μπορεί να θέσει την υποψία ότι μπορεί να υπάρχει ενδομητρίωση. Πιο συγκεκριμένα, το 40% των γυναικών που δε συλλαμβάνουν, ενώ προσπαθούν, πάσχουν από ενδομητρίωση. Το άλλο πρόβλημα που αφορά τη συγκεκριμένη πάθηση είναι ότι, ακόμα κι όταν η γυναίκα έχει συμπτώματα, δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι έχει ενδομητρίωση με τις απλές γυναικολογικές εξετάσεις, όπως για παράδειγμα με το διακολπικό υπερηχογράφημα. Έτσι, συχνά υπάρχει μια καθυστέρηση στη διάγνωση αλλά και στην αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης.
Και πώς γίνεται η διάγνωση;
Ενώ είναι σχετικά εύκολο με βάση τα συμπτώματα να τεθεί από τον γυναικολόγο η υποψία ενδομητρίωσης, ο μόνος σίγουρος τρόπος για να επιβεβαιωθεί η διάγνωσή της είναι μέσω τηςδιαγνωστικής λαπαροσκόπησης. Αν κατά τη διάρκεια της εξέτασης διαπιστωθεί ότι όντως υπάρχουν εστίες ενδομητρίωσης, ο γιατρός θα συνεχίσει τη διαδικασία προχωρώντας σεεπεμβατική λαπαροσκόπηση, με στόχο να αφαιρεθούν οι εστίες. Πρόκειται για μια απλή επέμβαση, που πραγματοποιείται με laser ή διαθερμία μέσα από 3 μικρές σχισμές στην κοιλιά που αφήνουν ελάχιστα ορατά σημάδια, γιατί είναι πολύ μικρά και γίνονται πολύ χαμηλά στην κοιλιά. Επιπλέον, υπάρχει και μια νέα πιο εξελιγμένη μέθοδος κατά την οποία η όλη επέμβαση μπορεί να γίνει από μία μόνο τομή στον ομφαλό. Η επέμβαση δεν απαιτεί την παραμονή της γυναίκας στην κλινική και η ανάρρωση είναι πολύ γρήγορη.
Υπάρχει άλλη θεραπεία;
Αν η γυναίκα έχει ήπια συμπτώματα, μπορεί να ακολουθήσει θεραπεία με παυσίπονα ή ειδική ορμονοθεραπεία. Ορμονοθεραπεία μπορεί να χρειαστεί να κάνει και μετά από την λαπαροσκοπική επέμβαση, για να σταματήσει η έκκριση των ορμονών που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης πάθησης και επομένως να ανασταλεί η εξέλιξη της νόσου.
Πόσο σύντομα μετά την επέμβαση μπορεί να μείνει έγκυος η γυναίκα;
Αμέσως μετά την επέμβαση η ασθενής μπορεί να ξεκινήσει τις προσπάθειες για σύλληψη. Οι πιθανότητες να μείνει έγκυος θα είναι αυξημένες.
Ο ιατρικός ορισμός της ενδομητρίωσης είναι: Ενδομήτριο που συμπεριλαμβάνει ενδομητρικούς αδένες και στρώμα σε μια έκτοπη (εκτός της μητρικής κοιλότητας) θέση. Η ενδομητρίωση είναι ιστός όμοιος με το εσωτερικό κάλυμμα του τοιχώματος της μήτρας (δηλαδή το ενδομήτριο) που αναπτύσσεται έξω από την μήτρα, συνήθως όμως μέσα στην γυναικεία πύελο.
Πού αναπτύσσεται η ενδομητρίωση;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ενδομητρίωση αναπτύσσεται μέσα στην γυναικεία πύελο με την μορφή μικρών εστιών ή εμφυτευμάτων. Οι ενδομητριωσικές βλάβες (εστίες) μπορούν να αναπτυχθούν σε όλα τα ενδοπυελικά όργανα όπως στη μήτρα, στις ωοθήκες (ωοθηκική ενδομητρίωση, σοκολατοειδείς κύστεις ή ενδομητρίωμα), στο έντερο, στην ουροδόχο κύστη, στις περιτοναϊκές επιφάνειες.
Πώς σχηματίζονται οι κύστες ενδομητρίωσης;
Όταν η γυναίκα εμφανίζει την έμμηνο ρύση (περίοδο), η ενδομητριωσική εστία εμφανίζει επίσης ροή αίματος, η οποία αθροίζεται από μήνα σε μήνα και από περίοδο σε περίοδο, περιχαρακώνεται από συμφύσεις και από τον εκφυλισμένο τοπικό ιστό και δημιουργούνται μικρές κύστεις με αίμα οι οποίες μπορεί να έχουν μέγεθος από μερικά χιλιοστά μέχρι 10cm ή και περισσότερο. Η διήθηση των παρακείμενων ιστών, όπως του εντέρου, της ουροδόχου κύστης και της μήτρας είναι αρκετά σύνηθες φαινόμενο.
Γιατί η δική σου ενδομητρίωση είναι ξεχωριστή περίπτωση;
Αν και υπάρχουν διαφορετικές απόψεις όσον αφορά τα στάδια της νόσου, όλοι συμφωνούν στο ότι κάθε περίπτωση ενδομητρίωσης είναι διαφορετική από γυναίκα σε γυναίκα. Είναι δυνατό να βρούμε παρόμοιες περιπτώσεις, αλλά σε καμία περίπτωση δεν υπάρχουν ακριβώς όμοιες περιπτώσεις. Το μέγεθος του πόνου που προκαλεί η ενδομητρίωση εξαρτάται από το σημείο στο οποίο εντοπίζεται και από το συνολικό ποσό των ενδομητριωσικών εστιών.
Η εντόπιση των ενδομητριωσικών εστιών, το βάθος που διεισδύουν μέσα στους διάφορους ιστούς στους οποίους εντοπίζονται και το συνολικό τους μέγεθος ποικίλει και καθορίζει την κάθε περίπτωση. (Δες εδώ τι είναι η εν τω βάθει ενδομητρίωση και ποιες άλλες μορφές ενδομητρίωσης υπάρχουν).
Γιατί πονάς όταν έχεις ενδομητρίωση;
Μια μικρή εστία ενδομητρίωσης μπορεί να παραμείνει μικρή και σχετικά ανενεργής για πολλά χρόνια, βέβαια, ακόμα και η μικρότερη εστία μπορεί να προκαλέσει ανυπόφορο πόνο, όταν ερεθίζει ένα διερχόμενο νεύρο. Τα μεγαλύτερα εμφυτεύματα όταν ανταποκρίνονται στα ορμονικά ερεθίσματα μπορούν να μεγαλώνουν και να διηθούν τα όργανα επάνω στα οποία εντοπίζονται. Έτσι ο ιστός που περιβάλλει τις ενδομητριωσικές εστίες καταστρέφεται και αιμορραγεί. Ο οργανισμός αντιδρά και προσπαθεί να επουλώσει και να καλύψει τα σημεία της βλάβης δημιουργώντας συνδετικό ιστό (ουλές) και συμφύσεις που περιχαρακώνουν και περιορίζουν τις βλάβες.
Αν η ενδομητρίωση προχωρήσει αρκετά με τα χρόνια, τότε δημιουργούνται πολλαπλές συμφύσεις μέσα στην πύελο και τα όργανα κολλάνε μεταξύ τους. Έτσι τα όργανα της πυέλου που είναι σχεδιασμένα να κινούνται ελεύθερα, καθηλώνονται και ακινητοποιούνται, επειδή κολλάνε μεταξύ τους. Η φυσιολογική κίνηση και λειτουργία αυτών των οργάνων μπορεί να προκαλέσει μεγάλο πόνο (οι κινήσεις των σαλπίγγων και των ωοθηκών κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας, οι κινήσεις κατά τη σεξουαλική επαφή, ή οι κινήσεις του εντερικού περιεχομένου).
Ενδομητρίωση Συμπτώματα
Υπάρχει περίπτωση ασθενείς με προχωρημένη ενδομητρίωση να μην έχουν καθόλου πόνο, ενώ αντιθέτως ασθενείς με νόσο στα αρχικά στάδια να υποφέρουν από δυνατούς πόνους. Υπάρχει μια μεγάλη διακύμανση όσον αφορά τον πόνο μεταξύ των ασθενών. Ο πόνος είναι το πιο συχνό σύμπτωμα της νόσου.
Συμπτώματα ενδομητρίωσης είναι::
- Δυσμηνόρροια (σοβαρές κράμπες στην έμμηνο ροή)
- Πυελικός πόνος εκτός εμμήνου ροής
- Οσφυαλγία
- Δυσπαρεύνια (Επώδυνη συνουσία)
- Επώδυνες κενώσεις εντέρου
- Κοιλιακή διάταση
- Μετεωρισμός
- Δυσκοιλιότητα
- Πόνο κατά τη διάρκεια της άσκησης
- Επώδυνη εξέταση πυέλου
- Επώδυνη και συχνή ούρηση καθώς και άλλα συμπτώματα.
Βέβαια, κάθε γυναίκα που πάσχει δεν έχει όλα τα παραπάνω συμπτώματα, αλλά αυτά είναι τα πιο συχνά.
