Για τη χειρουργική να πούμε δυο τρία πράγματα παραπάνω δηλαδή πόσο διαρκεί, πότε επανέρχεται ο άνδρας, εάν υπάρχει ταλαιπωρία…

Ο χρόνος επέμβασης εξαρτάται από το είδος επέμβασης. Η μικροχειρουργική αποκατάσταση μιας κιρσοκήλης μπορεί να ποικίλει από σαράντα λεπτά μέχρι ενενήντα λεπτά ή και δύο ώρες, εξαρτάται από το μέγεθος των φλεβών, τη θέση των φλεβών κ.λ.π. Η αναστόμωση του σπερματικού πόρου δηλαδή όταν οι γεννητικοί πόροι του άνδρα είναι φραγμένοι, είναι μία επέμβαση που μπορεί να διαρκέσει και δύο και τρεις ώρες, γιατί γίνεται με μικροσκόπιο, χρησιμοποιώντας ράμματα τα οποία δεν φαίνονται με γυμνό μάτι. Στη περίπτωση της κιρσοκήλης αν γίνει σωστά με μικροχειρουργικό τρόπο και η βλάβη είναι αναστρέψιμη ένα ποσοστό 50%-70% των ανδρών με κιρσοκήλη μπορεί να αποκτήσει μεγάλες βελτιώσεις στο σπερμοδιάγραμμα.
Ερώτηση: Πόσο καιρό μετά την χειρουργική επέμβαση ο άνδρας μπορεί να έχει σεξουαλική δραστηριότητα;

Μετά την αποκατάσταση της ενότητας των σπερματικών πόρων ή μετά την επέμβαση αποκατάστασης της κιρσοκήλης η σεξουαλική ζωή του άνδρα μπορεί να αρχίσει 2 εβδομάδες μετά την επέμβαση.

Όσον αφορά το third line treatment, την συμπτωματική αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας, αυτή είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση. Και λέω συμπτωματική γιατί θέλω να δώσουμε έμφαση ότι αν υποθέσουμε ότι η πνευμονία είναι η ορχική βλάβη και το αποτέλεσμα της πνευμονίας, ο βήχας, είναι η έλλειψη παιδιών, η εξωσωματική γονιμοποίηση δεν θεραπεύει την αιτία, την πνευμονία, θεραπεύει μόνο τον βήχα. ’ρα δεν είναι θεραπεία, είναι λάθος να θεωρείται σαν θεραπεία. Είναι θεραπευτική αντιμετώπιση. Είναι μία αντιμετώπιση η οποία λύνει μόνο το σύμπτωμα και δεν θεραπεύει τον όρχι, δεν θεραπεύει τις διαταραχές του σπέρματος και γι’ αυτό συστήνουμε να θεωρείται σαν συμπτωματική αντιμετώπιση.
Η κλασσική είναι η σπερματέγχυση όπου τα ποσοστά επιτυχίας είναι πολύ χαμηλά , γύρω στο 10%-16%. Η απλή εξωσωματική γονιμοποίηση ή IVF όπως λέγεται εφαρμόζεται σε άνδρες που έχουν σχετικά μικρό αριθμό σπερματοζωαρίων με μέτρια κινητικότητα. Στην IVF τα σπερματοζωάρια τοποθετούνται δίπλα στα ωάρια και περιμένουμε να μπουν στα ωάρια και να τα γονιμοποιήσουν. Για τους άνδρες με μεγάλη βλάβη, που έχουν ελάχιστα σπερματοζωάρια η τελευταία μέθοδος είναι η ICSI ή στα ελληνικά ενδοοπλασμική ένεση ωαρίων. Ένα σπερματοζωάριο απομονώνεται και κάνουμε ένεση αυτού του συγκεκριμένου σπερματοζωαρίου μέσα στο ωάριο.


Αυτό γίνεται σε ειδικά δοχεία, σε ειδικούς σωλήνες;

Σε ειδικά πλαστικά πιατάκια, τα οποία λέγονται πετρίτ τρυβλία, κάτω από μικροσκοπικό έλεγχο.

Το γυμνό μάτι βλέπει ένα υγρό..
Η παραπάνω διαδικασία γίνεται κάτω από μικροσκόπιο.

Εμείς μέσω του μικροσκοπίου τρυπάμε το ωάριο και τοποθετούμε μέσα σε αυτό ένα σπερματοζωάριο. Γίνεται η γονιμοποίηση, δημιουργούμε τα έμβρυα και τα τοποθετούμε στη μήτρα. Όμως υπάρχουνε περιπτώσεις …

Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν υπάρχουν σπερματοζωάρια στο σπερματικό υγρό. Εδώ έχουμε σαν λύση τη συλλογή σπερματοζωαρίων χειρουργικά από τον όρχι ή από την επιδιδυμίδα. Η επιδιδυμίδα είναι ένας σωλήνας πάνω από τον όρχι, που μπαίνουν ανώριμα σπερματοζωάρια και βγαίνουν ώριμα σπερματοζωάρια. Με μια λοιπόν παρακέντηση συλλέγουμε τα σπερματοζωάρια από αυτόν το σωλήνα. Τα ληφθέντα σπερματοζωάρια τα επεξεργαζόμαστε και τα βάζουμε μέσα στα ωάρια προκειμένου να κάνουμε την εξωσωματική γονιμοποίηση.
Αυτές οι μορφές θεραπείας είναι οι πιο ελκυστικές για εμάς τους ουρολόγους-χειρουργούς, γιατί χειρουργούμε τον άνδρα να πάρουμε τα σπερματοζωάρια από τον όρχι, είτε σε περιπτώσεις που έχουμε ορχική βλάβη και δεν βγαίνουν έξω τα σπερματοζωάρια γιατί είναι λίγα ενδοορχικά, είτε σε περιπτώσεις που υπάρχει φυσιολογική παραγωγή σπερματοζωαρίων στον όρχι αλλά δεν βγαίνουν έξω γιατί οι γεννητικοί πόροι είναι φραγμένοι. Σε αυτές λοιπόν τις περιπτώσεις παίρνουμε σπερματοζωάρια τα επεξεργαζόμαστε και τα τοποθετούμε μέσα στα ωάρια.

Στο μέλλον τι υπάρχει; Υπάρχει κάτι στο μέλλον, κάτι συναρπαστικό για την θεραπευτική αντιμετώπιση των πλέων δύσκολων μορφών ανδρικής υπογονιμότητας;

Εγώ θα έβλεπα τρεις ελκυστικές διεξόδους. Υποθέτουμε ότι ένας ασθενής δεν έχει σπερματοζωάρια ούτε στο σπερματικό υγρό ούτε στον όρχι. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσε κάποιος να πάρει πολύ ανώριμα κύτταρα από τον όρχι που λέγονται σπερματοκύτταρα, και να τα καλλιεργήσει σε ειδικές συσκευές που λέγονται τεχνητοί όρχεις (Artificial testicle). Οι πρώτες δημοσιεύσεις αυτής της νέας μορφής θεραπείας έχουν γίνει από την ομάδα μας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Η δεύτερη μορφή θεραπείας για το μέλλον για άνδρες χωρίς σπερματοζωάρια είναι οι μεταμοσχεύσεις κυττάρων από τον όρχι. Αν μεταμοσχεύσουμε ανθρώπινα ανώριμα κύτταρα, σπερματοκύτταρα, από έναν άνδρα με ορχική βλάβη που δεν μπορεί να κάνει σπερματοζωάρια στους όρχεις αρουραίων ή ποντικών μπορούμε εντός εισαγωγικών να ξεγελάσουμε τον αρουραίο ή τον ποντικό και να τους κάνουμε να νομίσουν ότι τα σπερματοκύτταρα αυτά είναι δικά τους. Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι ο αρουραίος να παράγει ανθρώπινα σπερματοζωάρια. Αυτά τα πειράματα έχουν γίνει και από τη δική μας ομάδα και έχουν δημοσιευθεί. Θα μπορούσε λοιπόν κάποιος να πει ότι με αυτό τον τρόπο εξαφανίζεται η ανδρική υπογονιμότητα γιατί ένας άνδρας που δεν έχει δικά του σπερματοζωάρια μπορεί να αποκτήσει τα δικά του σπερματοζωάρια στον όρχι ενός αρουραίου ή ποντικού. Αυτή η μέθοδος όμως υπόκειται σε αυστηρούς γενετικούς και ηθικούς περιορισμούς.
Η τρίτη γραμμή θεραπείας για το μέλλον θα μπορούσε να είναι η χρήση των εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων που ονομάζονται stem cells. Σημαίνει ότι ίσως είναι δυνατόν από τα νεογέννητα παιδιά να συλλέγουμε εμβρυϊκά κύτταρα, τη στιγμή της γέννησης τους από τον ομφάλιο λώρο και αυτά τα εμβρυϊκά κύτταρα να τα καταψύχουμε. Κάθε άνθρωπος που γεννιέται να έχει μια αποθήκη εμβρυϊκών κυττάρων για όλη του τη ζωή. Αυτά τα εμβρυϊκά κύτταρα, αν ο άνδρας νοσήσει και δε μπορεί να παράγει σπερματοζωάρια θα μπορούσαν λογικά να χρησιμεύσουν για την παραγωγή σπερματοζωαρίων.
Ένα μικρό ποσοστό της ανδρικής υπογονιμότητας οφείλεται σε γενετικά προβλήματα που έχουν σχέση με το χρωματόσωμα Y. Όταν λείπουν ορισμένα τμήματα από αυτό το χρωματόσωμα Y, που λέγονται περιοχές azf-a, azf-b και azf-c ο άνδρας εκ κατασκευής δεν μπορεί στις περισσότερες περιπτώσεις, όχι σε όλες, να παράγει σπερματοζωάρια. Σε αυτές λοιπόν τις περιπτώσεις θα μπορούσαν λογικά να μολυνθούν οι όρχεις του ανθρώπου με έναν αδρανοποιημένο ιό, ο οποίος ιός θα μετέφερε το γεννητικό υλικό που λείπει. Ίσως με αυτόν τον τρόπο να μπορούσε ο άνθρωπος να παράγει σπερματοζωάρια, γιατί πια θα είχε όλο το απαραίτητο γενετικό υλικό. Παράλληλα ο ιός θα έχει εφοδιαστεί με ιδιότητες αυτοκαταστροφής. Αυτή είναι η λεγόμενη gene therapy. Η εφαρμογή της όμως μπορεί να συνοδευτεί από σοβαρές παρενέργειες.

Νικόλαος Σοφικίτης M.D., Ph.D., DMSci

Καθηγητής Ουρολογίας
Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

#########