Αλλεργία ονομάζουμε την υπερευαισθησία που οφείλεται στην έκθεση του οργανισμού σε ένα αντιγόνο και την άμεση ή έμμεση απελευθέρωση παραγόντων φλεγμονής, όπως η ισταμίνη κ.ά.
Η άνοιξη και το φθινόπωρο είναι οι εποχές που ευνοούν την εμφάνιση αλλεργικών φαινομένων. Εξ αιτίας της αυξημένης θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με την υψηλή υγρασία του περιβάλλοντος, ευνοείται η ανάπτυξη εξωπαρασίτων (ψύλλοι, τσιμπούρια κ.ά.), ακάρεων, γύρης κ.ά. ισχυρών αλλεργιογόνων παραγόντων, υπεύθυνων για αλλεργικές δερματίτιδες, ρινίτιδες, επιπεφυκίτιδες.
Αλλεργικές δερματίτιδες
1. Υπερευαισθησίες στους ψύλλους
Η υπερευαισθησία στο σάλιο των ψύλλων είναι η πιο ισχυρή αλλεργική δερματοπάθεια των μικρών ζώων. Τα συμπτώματα είναι έντονος συνεχής κνησμός, ερεθισμός του δέρματος, βλατίδες και αλωπεκία (πτώση του τριχώματος), κυρίως στη ράχη, στη βουβωνική χώρα και τους μηρούς.
Η διάγνωση επιβεβαιώνεται από την ύπαρξη ψύλλων στο τρίχωμα των ζώων. Σε πολύ ευαίσθητα ζώα αρκεί και πολύ μικρός αριθμός ψύλλων για να εκδηλωθούν συμπτώματα. Συχνότερα βλέπουμε τις ακαθαρσίες στο τρίχωμα του ζώου που μοιάζουν με καφέ ή μαύρο χρώμα. Σε ορισμένα ζώα οι ενδείξεις του παρασιτισμού μπορεί να μην υπάρχουν λόγω συχνού βουρτσίσματος ή έντονης λείξεως (γλείψιμο) λόγω κνησμού. Για τη θεραπεία ενδείκνυται η χρήση εξωπαρασιτοκτόνων και η τακτική ανανέωση τους. Θεραπευτικά χορηγούνται επιδερμικές εξωπαρασιτοκτόνες αμπούλες ανά 15ήμερο, για 2-3 φορές. Το κούρεμα και ο καλός καθαρισμός του ζώου βοηθούν πολύ. Σε σοβαρές περιπτώσεις με έντονο κνησμό και τοπικές επιμολύνσεις μπορεί να χορηγηθούν αντισταμινικά, κορτικοστεροειδή και αντιβιοτικά.
2. Ατοπική δερματίτιδα
Η ατοπική δερματίτιδα είναι το αποτέλεσμα της αλλεργικής αντίδρασης σε περιβαλλοντικά αντιγόνα, όπως είναι η σκόνη του σπιτιού, οι σπόροι μυκήτων ή η γύρη. Σε πολλά ζώα, η νόσος είναι εποχική, ενώ σε άλλα εμφανίζεται όλο το χρόνο.
Τα συμπτώματα είναι κνησμός που εντοπίζεται κυρίως στο πρόσωπο, τα αφτιά, τα άκρα, την περινεϊκή χώρα και την κοιλιά. Αρχικά παρατηρείται τρώση του τριχώματος εξ αιτίας του σάλιου του ζώου.
Η αλωπεκία, οι βλατίδες και οι εφελκίδες που παρατηρούνται, οφείλονται στον αυτοτραυματισμό εξ αιτίας του κνησμού. Η εξωτερική ωτίτιδα που δεν οφείλεται σε παρασιτισμό και δεν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα μπορεί να οφείλεται σε ατοπική δερματίτιδα.
Η διάγνωση βασίζεται κυρίως στο ιστορικό και στον αποκλεισμό άλλων δερματικών παθήσεων
Η θεραπεία συνίσταται στην εύρεση και την αποφυγή του υπεύθυνου αιτίου, είναι δε, συχνά δύσκολη και αδύνατη. Για να ανακουφίσουμε τα συμπτώματα ή τις επιμολύνσεις εξ αιτίας του κνησμού χορηγούμε αντισταμινικά, κορτικοστεροειδή και αντιβιοτικά. Η ανοσοθεραπεία είναι η μόνη αιτιολογική θεραπεία χωρίς βέβαια αποτελέσματα. Έχει παρατηρηθεί βελτίωση των συμπτωμάτων όταν χορηγούμε Ω3 λιπαρά οξέα. Ο καθαρισμός του ζώου με ειδικά σαμπουάν βοηθά πολλές φορές.
3. Ανεπιθύμητες αντιδράσεις στην τροφή
Είναι δύσκολο να την ξεχωρίσουμε από τη μη εποχική ατοπική δερματίτιδα. Είναι σπάνιες στα μικρά ζώα. Θεραπευτικά συνιστάται υποαλλεργική διατροφή.
4. Αλλεργία από επαφή
Ορισμένα φυτά ή φαρμακευτικές ουσίες (όπως π.χ εντομοκτόνα ή εντομοαπωθητικά σκευάσματα) όταν εφαρμόζονται τοπικά μπορούν να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση, με ερυθρότητα, κνησμό, βλατίδες. Συνήθως, ο ερεθισμός εντοπίζεται σε περιοχές όπου το τρίχωμα είναι ορατό, όπως το όσχεο, η κοιλιακή χώρα ή τα μεσοδακτύλια διαστήματα.
Θεραπευτικά συνιστάται κατ‘ αρχήν η απομάκρυνση της αλλεργιογόνου ουσίας εφ’ όσον, βέβαια, αυτή είναι δυνατόν να καθοριστεί. Η τοπική, από το στόμα, χρήση κορτικοστεροειδών βοηθά. Δεν εμφανίζεται πολύ συχνά η παραπάνω δερματίτιδα.
Συνοπτικά, η βασική θεραπεία των αλλεργικών δερματίτιδων είναι ο εντοπισμός του αιτίου και η απομάκρυνση του.
Η χρήση εξωπαρασιτοκτόνων και η συχνή ανανέωση τους παίζει σημαντικό ρόλο στη θεραπεία. Η καθαριότητα του ίδιου του ζώου και κυρίως του περιβάλλοντος διαμονής του είναι καθοριστικός παράγων αποφυγής της νόσου. Η ενίσχυση της ποιότητας του τριχώματος με σωστή διατροφή και προσθήκη λιπαρών οξέων βοηθά σημαντικά.
Αλλεργικές επιπεφυκίτιδες – ρινίτιδες
Είναι και αυτές, κατά κύριο λόγο, εποχικές (άνοιξη – φθινόπωρο). Αίτιο της εμφάνισης τους είναι τα αλλεργιογόνα αντιγόνα.
Ως συμπτώματα παρατηρούνται έντονα ερυθρότητα και κνησμός στα μάτια, έντονη δακρύρροια που πολλές φορές γίνεται πυώδης κι ερεθιστική, ελαφρά υδαρές έκκριμα από τη μύτη, με συχνά φτερνίσματα ή ελαφρές ρινορραγίες.
Προσοχή, τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να διαφοροδιαγνωσθούν από τη λεϊσμανίαση και την ερλιχίωση που ξεκινούν με τα ίδια συμπτώματα.
Θεραπευτικά τα συμπτώματα μπορούν να βελτιωθούν ή να ανακουφιστούν με αντισταμινικά ή κορτικοστεροειδή.
Αλλεργίες και ομοιοπαθητική
Η ομοιοπαθητική μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη θεραπεία της αλλεργικής προδιάθεσης του οργανισμού των ζώων. Με την ενίσχυση του αμυντικού συστήματος και την εξισορρόπηση του συνόλου του οργανισμού, μπορεί να απαλλάξει το ζώο όχι μόνο από τα συμπτώματα αλλά και από την υπεραισθησία του στα αντιγόνα που προκαλούν αλλεργία.
Είναι σημαντικό, όμως, να προτιμάται η ομοιοπαθητική θεραπεία στην αρχή της εμφάνισης της προδιάθεσης και όχι μετά από μήνες ή έτη ανεπιτυχούς θεραπείας με κορτιζόνες και αντιβιοτικά, όταν πλέον η άμυνα του οργανισμού έχει εξασθενήσει.
Από την εμπειρία μου έχω δει θετικά αποτελέσματα με ομοιοπαθητική θεραπεία σε περιστατικά όπου δεν έδρασε ούτε καν η ανοσοθεραπεία που θεωρείται η πιο σύγχρονη αιτιολογική θεραπεία.
Κωσταντίνα Μπελτέκου – Κανούρη
Πτυχιούχος Κτηνιατρικής σχολής Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (D.V.M). Πτυχιούχος Ελληνικής Εταιρίας Ομοιοπαθητικής (1994-1997). Πτυχιούχος Διεθνούς Ακαδημίας Ομοιοπαθητικής (2000-2002). Κτηνίατρος, ελεύθερος επαγγελματίας (ιατρείο μικρών ζώων). Ομοιοπαθητικός θεραπευτής. Εμπειρία ομοιοπαθητικής θεραπείας σε άλογα ιπποδρόμου– ιππικών ομίλων. Εκπαιδεύτρια στο διετές πρόγραμμα σπουδών της Εθνικής Εταιρίας. Ομοιοπαθητικής Ιατρικής Συνεργασίας. Μέλος της Ελληνικής Κτηνιατρικής Εταιρίας (Ε.Κ.Ε.)
Μέλος της Ελληνικής Κτην. Δερματολογικής Εταιρίας (Ε.Κ.Δ.Ε.). Μέλος της Μακεδονικής Εταιρίας Ομοιοπαθητικής (Μ.Ε.Ο.). Συνδ. Μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Ομοιοπαθητικής Ιατρικής (Ε.Ε.Ο.Ι.). Συνδ. Μέλος της Εθνικής Εταιρίας Ομοιοπαθητικής Ιατρικής Συνεργασίας (Ε.Ε.Ο.Ι.Σ.)
Συμμετοχή με ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες
Διαλέξεις για θέματα: ψυχολογίας – συμπεριφοράς ανθρώπων-ζώων, ομοιοπαθητικής θεραπευτικής. Αρθογραφία σε ημερήσιο και περιοδικό τύπο. Ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Κτην. Μικρών Ζώων Αττικής (Σ.Κ.Μ.Ζ.Α.).Yπεύθυνη έκδοσης του περιοδικού των κτηνιάτρων μικρών ζώων Ν.Αττικής. 1995-2001, 2004-2006: Πρόεδρος του Σ.Κ.Μ.Ζ.Α.
2007 Αντιπρόεδρος του Σ.Κ.Μ.Ζ.Α. Συμμετοχή στην οργανωτική – επιστημονική επιτροπή σεμιναρίων – ημερίδων – εκπαιδευτικών
προγραμμάτων κτηνιατρικού – ομοιοπαθητικού ενδιαφέροντος
