Ο Πλανήτης πενθεί. Φέτος, στην Παγκόσμια Ημέρα Ξενώνων και Παρηγορικής Φροντίδας, καλούμε τις κυβερνήσεις, τους φορείς χάραξης πολιτικής και τους παρόχους υπηρεσιών να δώσουν προτεραιότητα και να εφαρμόσουν εθνικές στρατηγικές δημόσιας υγείας για τους πενθούντες πληθυσμούς.
Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν καταγραφεί περισσότεροι από 6 εκατομμύρια θάνατοι λόγω της πανδημίας του COVID. Εκατομμύρια οικογένειες και φροντιστές θρηνούν τις απώλειες, πολλοί από αυτούς χωρίς καν να τους έχει δοθεί η ευκαιρία να πουν «το τελευταίο αντίο» στα αγαπημένα τους πρόσωπα. Αν συνυπολογίσουμε τις άλλες ασθένειες και τους πολέμους, η κατάσταση στον παγκόσμιο πληθυσμό είναι τραγική. Δεδομένου ότι κάθε θάνατος επηρεάζει άμεσα έως και 9 άτομα κι ότι περίπου 120 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν τα τελευταία δύο χρόνια, υπολογίζεται ότι ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι αυτήν την περίοδο βιώνουν πένθος από έναν ή περισσότερους θανάτους ανθρώπων που ήταν σημαντικοί για αυτούς. Παράλληλα, η τεράστια πίεση στην υγειονομική περίθαλψη κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχει οδηγήσει σε άνευ προηγουμένου θλίψη και ταλαιπωρία το υγειονομικό προσωπικό το οποίο συνεχίζει να παρέχει τις υπηρεσίες του επιβαρυμένο σωματικά και ψυχικά.
Οι υπηρεσίες Παρηγορικής Φροντίδας είναι απαραίτητες για την υποστήριξη όλων αυτών των ανθρώπων καθώς αφορά όλα τα στάδια της ασθένειας, συμπεριλαμβανομένης της παροχής φροντίδας πένθους. Πρόκειται για την συνεργασία ασθενών, ειδικευμένων γιατρών, κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων και οικογένειας και θα πρέπει να παρέχεται μέσα από προγράμματα/υπηρεσίες σε όλες τις ηλικίες ώστε να εξασφαλίζεται μια ολιστική προσέγγιση των ασθενών και των πενθούντων. Η παρηγορητική φροντίδα είναι η ενεργή ολιστική φροντίδα των ατόμων με σοβαρή ταλαιπωρία που σχετίζεται με την υγεία λόγω σοβαρής ασθένειας και ιδιαίτερα εκείνων που πλησιάζουν στο τέλος της ζωής. Η προληπτική αντιμετώπιση της επιβάρυνσης της ψυχικής υγείας κατά τη διάρκεια σοβαρής ασθένειας, θλίψης και πένθους είναι μια κρίσιμη επένδυση πόρων, από την οποία επωφελούνται οι κοινότητες καθώς εμποδίζει την απομόνωση και ενισχύει την κοινωνική συνοχή. Μέσω της επένδυσης στην υποστήριξη του πένθους στη βάση της κοινότητας, τιμάμε τη ζωή ενώ παράλληλα η ομαλά βιωμένη θλίψη μας ενώνει με συμπόνια και αλληλοϋποστήριξη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αντίκτυπος της πανδημίας στους ευάλωτους πληθυσμός είναι δυσανάλογος καθώς έχει αυξηθεί το βάρος της θλίψης στις χώρες με τη μικρότερη πρόσβαση σε υπηρεσίες Παρηγορικής Φροντίδας. Το 86% των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που χρειάζονται Παρηγορητική Φροντίδα δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτήν. 18 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο με πόνο και ταλαιπωρία, λόγω έλλειψης πρόσβασης. Μεγάλο μέρος του προβλήματος αυτού προκαλείται από την άγνοια των ευεργετικών αποτελεσμάτων της Παρηγορικής Φροντίδας.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η κατάσταση είναι απογοητευτική. Οι υπηρεσίες Παρηγορικής Φροντίδας είναι στο 0,05 ανά 100.000 κατοίκους όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στο 0,8. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τα ποσοστά στην Ουγγαρία είναι 1,1, στην Ισλανδία 1,5 και στην Ιρλανδία 1,9 (βλ. Atlas of Palliative Care in Europe, 2019).
H διεθνής επιστημονική κοινότητα με την φετινή καμπάνια για την Παγκόσμια Ημέρα Ξενώνων και Παρηγορικής Φροντίδας, επιδιώκει:
- Πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση και υποστήριξη: εκστρατείες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για το κοινό, κοινωνική και ομαδική υποστήριξη και ατομική συμβουλευτική, τριτοβάθμια υποστήριξη για τις παρατεταμένες διαταραχές θλίψης και τις ανθρωπιστικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης
- Υποστήριξη στο χώρο εργασίας, με ευέλικτες πολιτικές αδειών πένθους, εκπαιδευτικά προγράμματα για εργαζόμενους, συμμετοχή της κοινότητας στην υποστήριξη των πενθούντων και αυξημένη πρόσβαση σε προγράμματα/υπηρεσίες νοσηλείας και Παρηγορικής Φροντίδας
