Πως όμως δημιουργείται το ψυχολογικό υπόβαθρο για να αναπτυχθούν οι συμπεριφορές που αναφέραμε;

Μήπως η γονική σχέση στην οικογένεια στηρίζει κατά μεγάλο ποσοστό την δημιουργία της σεξουαλικής ταυτότητας και συμπεριφοράς ενός νέου αγοριού;
Παραδοσιακά το μεγάλωμα ενός παιδιού ανατέθηκε στη μητέρα. Ιδιαίτερα όταν πολλές φορές αυτό συμβαίνει σε μια σχέση όπου οι άντρες οπισθοχωρούν καταλήγουμε με γυναίκες που μεγαλώνουν μόνες τους τα παιδιά τους.
Η οπισθοχώρηση των ανδρών έχει σαν αποτέλεσμα η σχέση μάνας, γιου να αναδεικνύεται ως κεντρική και να δέχεται ιδιαίτερο φορτίο, διότι οι μητέρες είναι παντού παρούσες χωρίς αυτό να έχει το καλύτερο αποτέλεσμα.
Η εικόνα της μητέρας για την ζωή των αγοριών περιγράφεται ως ιδιαιτέρως καθοριστική από την φροϋδική ψυχολογία. Μ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν μια σειρά από πεποιθήσεις που ενισχύονταν από ειδικούς ψυχικής υγείας.
Οι πρώτες ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις ήθελαν τις απόμακρες και άκαρδες μητέρες υπόλογους για την συναισθηματική αστάθεια των νέων όπως εμφανίζεται και στον κινηματογράφο 1955 στην ταινία «Ανατολικά της Εδέμ».
Στην συνέχεια οι ειδικοί εντόπισαν πως επιβλαβέστερη ήταν η επιρροή των μανάδων που αγαπούσαν τα παιδιά τους υπερβολικά διότι ευνούχιζε την αντρική υπόσταση ειδικά των νέων αγοριών και έτσι δεν μπορούσαν να ολοκληρώσουν τον ανδρισμό τους.
Η δραματικότερη εκδοχή είναι αυτή του Ψυχώ 1960 όπου βλέπουμε πως η μητέρα γαλουχεί στην ενοχή τον νεαρό όταν αυτός κάνει κάτι που δεν το εγκρίνει αυτή. Μπορεί κανείς να δει πολλές εκδοχές βασιζόμενες πάντα στην κυρίαρχη ιδέα της μητρικής επιρροής στο νεαρό αγόρι.
Πολλές φορές οι μητέρες χρησιμοποιούν άθελά τους ή ηθελημένα την κατάσταση υγεία του παραδείγματος χάρη. Όταν μια μητέρα έχει κάποιο πρόβλημα υγείας ή κακή ψυχολογική κατάσταση ηχηρά, γεγονός στο οποίο έχει παίξει ρόλο και μια ανδρική παρουσία, ο γιος δυσκολεύεται να απομακρυνθεί και δεν έχει την δυνατότητα να ολοκληρώσει τον ανδρισμό του. Αν απομακρυνθεί από τη μητέρα θα αρχίσει να έχει ενοχές αν μείνει παρακολουθώντας τις φιλοδοξίες της, πιθανόν έχει θυσιάσει τα όνειρά του.
Καθώς το αγόρι γίνεται έφηβος η μητέρα πρέπει να τροποποιήσει τον τρόπο που το φροντίζει, αλλά αυτή η αναπροσαρμογή συνήθως δυσκολεύει και τα δύο μέρη. Οι μητέρες έχουν ίσως φανταστεί διαφορετικά το δόσιμο της αγάπης τους στα νεαρά αγόρια και μπορεί να του συμπεριφέρονται σαν αυτός να είναι παιδί, παράλληλα όμως καμαρώνουν την αρσενική φρεσκάδα του, που όμως τον οδηγεί σε μια νεαρή σύντροφο.
Θα επανέλθουμε αναφέροντας πως ο Φρόιντ υποστήριζε «ο άνδρας που υπήρξε ο αδιαφιλονίκητος ευνοούμενος της μητέρας του διατηρεί για όλη του τη ζωή το αίσθημα του κατακτητή, μια βεβαιότητα για την επιτυχία, που πολύ συχνά είναι πραγματική επιτυχία».
Η ομαλή απομάκρυνση του αγοριού από τη μητέρα όμως μπορεί να γίνει και για τους δύο μια οδυνηρή εμπειρία διότι ο μεν νεαρός δεν είναι επαρκώς έτοιμος γι’ αυτό, μερικές δε μητέρες, πιστεύουν ότι τα παιδιά τους δεν είναι αρκετά έτοιμα για να ανοίξουν τα φτερά τους στην πραγματικότητα, όμως μάλλον οι ίδιες δεν είναι έτοιμες να αφήσουν τα σκήπτρα της πρωτοκαθεδρίας στην συνείδηση του γιου τους και να αντιμετωπίσουν την προσωπική τους ζωή με περισσότερη συναισθηματική αυτονομία.
Η πραγματικότητα είναι πως η μητέρα μπορεί να παράσχει την τροφή, την περιποίηση, την ασφάλεια αλλά είναι δύσκολο να βοηθήσει τα νεαρά αγόρια να αναπτύξουν τον ανδρισμό τους. Τα οικογενειακά πρότυπα πρέπει να παρέχουν πρότυπα ανδρικής συμπεριφοράς.

Πως όμως το νεαρό αγόρι γαλουχείται και συναντά τα ανδρικά πρότυπα;

Ο νέος σ’ αυτό το στάδιο ζωής πρέπει να συνδεθεί με άλλους νέους, να αναμετρηθεί σε πλαίσια κοινωνικών ομάδων, να ισχυροποιήσει τη θέση του έναντι των άλλων, να μάθει μέσα και από αυτές τις εμπειρίες να αποδεσμευτεί από το σπίτι του και να μπει σε ενήλικη φάση ζωής.
Η απουσία ενός πατέρα ή πατριού, δεν τους δίνει την δυνατότητα να συνδεθούν και καθώς μεγαλώνουν, μεγαλώνει ο κενό που νοιώθουν για την έλλειψη μιας τέτοιας σχέσης. Κάθε αγόρι νοιώθει ακατανίκητη την ανάγκη να θαυμάσει τον πατέρα του, λαχταρά να του διδάξει να κάνει αρρενωπές πράξεις.
Όταν τα αγόρια είναι πολύ καιρό με την μητέρα τους νοιώθουν αυτή την συνύπαρξη ως καταπίεση που τους στερεί την ορμητικότητα του φύλου τους.
Ζητά λοιπόν από τον δυνατό του πατέρα να ανακόψει την υποταγή του στην μητρική υπεροχή.
Όταν ένα αγόρι έχει πατέρα, ή παππού, ή θείο οικειοποιούνται αρρενωπές συμπεριφορές και κάνουν την ταύτιση με το προσωπικό τους ακατέργαστο στοιχείο.
Όταν αυτά τα μοντέλα δεν ιντριγκάρουν επαρκώς το νεαρό αγόρι τότε αρχίζει η αναζήτηση σε κινηματογραφικούς ήρωες, ήρωες των σπορ, ή σε άλλα άτομα με υπερβολικές συμπεριφορές.
Τα αγόρια που δεν συνδέονται συναισθηματικά με κάποιο αντρικό μοντέλο μπορεί στην προσπάθειά τους να νοιώσουν άντρες να χρειαστεί να λειτουργήσουν υπερβολικά.
Όπως για παράδειγμα με εντυπωσιασμό στο σώμα, με έντονες βίαιες πράξεις και αγριότητα. ’ρα τα αγόρια με την έλλειψη προτύπων μπορεί να αποπροσανατολιστούν.
Από την άλλη μεριά όπως και η μητέρα πιθανόν και ο πατέρας δεν αντιμετωπίζουν σαν άντρα το νεαρό αγόρι. Και ο πατέρας που βλέπει στο νεαρό παιδί να αλλάζει η σωματική διάπλαση, η χροιά της φωνής, πιθανώς δυσκολεύεται και πιθανόν πρέπει να επαναφέρει στο νου του την σχέση με τον δικό του πατέρα. Η αδεξιότητα των γονιών και ειδικά του πατέρα να αποδεχτεί τον νεαρό άντρα είναι δικαιολογημένη. ’λλωστε είναι κλασσική η ψυχαναλυτική ερμηνεία που θεωρεί αναμενόμενο τον ανταγωνισμό που προκύπτει μεταξύ πατέρα και γιου.
Κατά το οιδιπόδειο κάθε άντρας έχει ακατανίκητη επιθυμία να αναμετρηθεί με τον πατέρα του και να υποτάξει την δύναμή του. Καθώς επίσης έχει την ίδια επιθυμία ή ερωτική ανεξήγητη έλξη για την μητέρα του.
Σίγουρα αυτή είναι η βασική και πρωταρχική σύλληψη η οποία όμως έχει υποστεί πολλές επεξεργασίες και εκδοχές στην σύγχρονη ψυχιατρική και ψυχολογία.
Aρα λοιπόν είχαμε μείνει στον αγώνα που δίνει ένας νεαρός προκειμένου να σχηματίσουν και στον περίγυρό του ότι γίνεται άντρας. Ο προσφιλέστερος τρόπος είναι να μοιράζεται με τους συνομήλικούς του τις ταραχές που βασανίζουν το κορμί του και την ανυπομονησία που τον διακατέχει.
Φυσικά δεν μπορεί να εκφρασθεί επαρκώς για το τι συμβαίνει στο κορμί του. Με την ομάδα των συνομηλίκων νοιώθει πιο άνετα να μοιραστεί αυτές τις τρομακτικές γι’ αυτόν αλλαγές.
Μ’ αυτόν τον τρόπο είτε μέσα από την φαντασία, είτε μέσα από την πραγματικότητα με αλήθεια ή ψέματα, τα νεαρά αγόρια μοιράζονται την εφηβεία και ανακαλύπτουν πως θα ολοκληρώσουν τον ανδρισμό τους.
Πόσο όμως συμπίπτει η φαντασία ολοκλήρωσης με την πραγματικότητα; Ποιο είναι το κατάλληλο πρόσωπο για να ικανοποιηθεί το νεαρό αγόρι, η ψυχή του και το πεινασμένο του σώμα;
Η εισαγωγή στην ερωτική πράξη είναι δύσκολη και πολύπλοκη. Η «πρώτη φορά» δεν είναι μια στιγμή παράφορου έρωτα, αλλά μια στιγμή γεμάτη συναίσθημα, ενοχές και σύγχυση.

Karl and Anne Taylor Fleming.
«Η πρώτη φορά»

 

 

Δρ. Θάνος Ε. Ασκητής

Νευρολόγος – Ψυχίατρος
Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Παν/μίου Αθηνών
Πρόεδρος
του Ινστιτούτου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας
Πρώην Βουλευτής Αθηνών
Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας

#########