Η δυσπαρεύνεια είναι ο επαναλαμβανόμενος και επίμονος πόνος που εμφανίζεται πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά την συνουσία. Η δυσπαρεύνεια διακρίνεται σε επιφανειακή και εν τω βάθει. Όταν ο πόνος κατά την επαφή βιώνεται από τη γυναίκα στην περιοχή της εισόδου του κόλπου μιλάμε για επιφανειακή δυσπαρεύνεια ενώ όταν ο πόνος βιώνεται στο βάθος του κόλπου μιλάμε και χαμηλά στην κοιλιά μιλάμε για εν τω βάθει δυσπαρεύνεια. Αποτελεί αρκετά συχνό πρόβλημα για το οποίο παραπονιούνται οι γυναίκες στο γυναικολόγο. Η δυσπαρεύνεια μπορεί να εμφανιστεί και σε άνδρες, μολονότι όχι πολύ συχνά. Η προστατίτιδα, μία φλεγμονή του προστάτη ή η χρήση ορισμένων αντικαταθλιπτικών φαρμάκων είναι πιθανό να προκαλέσουν πόνο στον άνδρα κατά τον οργασμό.

Η δυσπαρεύνεια είναι συχνότερη στις γυναίκες. Ο πόνος κατά τη διάρκεια της συνουσίας μπορεί να παρουσιαστεί κατά τις πρώτες προσπάθειες για συνουσία ή χρόνια αργότερα και οι αιτίες να είναι οργανικές δηλαδή να υπάρχει κάποια πάθηση στη γυναίκα ή ψυχολογικές.

 

 

ΟΡΓΑΝΙΚΈΣ ΑΙΤΙΕΣ

 

Σε μία γυναίκα που δεν είχε ποτέ ολοκληρωμένες σεξουαλικές σχέσεις, η είσοδος του κόλπου είναι κλειστή, μερικά ή ολικά από τον παρθενικό υμένα. Η διείσδυση του πέους κατά τη διάρκεια της πρώτης σεξουαλικής επαφής μπορεί να σχίσει τον υμένα και να προκαλέσει πόνο. Η παρουσία κακώσεων στην γεννητική περιοχή μπορεί να προκαλέσει πόνο κατά τη διάρκεια της επαφής όπως επίσης και η ανεπαρκής ύγρανση του κόλπου που οφείλεται συνήθως σε περιορισμένα προκαταρκτικά ερωτικά παιχνίδια. Η μόλυνση των εξωτερικών γεννητικών οργάνων της γυναίκας δηλαδή του αιδοίου από μικρόβια ή ιούς όπως ο ιός του έρπητα ή ακόμα οι δερματίτιδες ή τα νεοπλάσματα του αιδοίου μπορεί να προκαλέσουν πόνο. Οι αδένες της γεννητικής περιοχής δηλαδή οι βαρθολίνειοι αδένες και οι αδένες γύρω από την ουρήθρα μπορεί να μολυνθούν και να προκαλέσουν πόνο. Ένα προφυλακτικό ή ένα κολπικό διάφραγμα που δεν εφαρμόζει καλά ή μια αλλεργική αντίδραση σε αντισυλληπτικό σπόγγο ή κρέμα μπορεί να ερεθίσει τον κόλπο ή τον τράχηλο της μήτρας. Η γυναίκα μπορεί να έχει κάποια συγγενή ανατομική ανωμαλία, όπως άκαμπτο υμένα ή παθολογικό διαχωριστικό τοίχωμα στον κόλπο δηλαδή κολπικό διάφραγμα. Οι φλεγμονές του κόλπου (κολπίτιδα) από μύκητες, μικρόβια και ιούς συχνά προκαλούν πόνο στην επαφή. Επίσης, οι μολύνσεις του τραχήλου της μήτρας ή των σαλπιγγών είναι συχνά επώδυνες. Η ενδομητρίωση δηλαδή η παρουσία ενδομητρίου σε περιοχές εκτός της φυσιολογικής του θέσης που είναι το εσωτερικό της μήτρας προκαλεί συχνά δυσπαρεύνεια. Όγκοι στην πύελο όπως τα ινομυώματα ιδίως όταν είναι μεγάλου μεγέθους προκαλούν πόνο.

Πόνο στην επαφή προκαλούν συχνά και οι συμφύσεις (ινώδεις μεμβράνες) που σχηματίζονται μεταξύ των εσωτερικών γεννητικών οργάνων της γυναίκας και του εντέρου και συχνά οφείλονται σε μολύνσεις της πυέλου ή σε χειρουργική επέμβαση. Το πρόβλημα αυτό είναι συχνότερο στην εμμηνόπαυση και αυτό γιατί : Η σεξουαλική δραστηριότητα στα ηλικιωμένα άτομα διατηρείται σε αρκετά υψηλά επίπεδα. Η συχνότητα των σεξουαλικών επαφών των γυναικών εξαρτάται από τη σεξουαλική δραστηριότητα των ανδρών. Η έλλειψη της σεξουαλικής δραστηριότητας στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες οφείλεται σε ανικανότητα ή έλλειψη ενδιαφέροντος ή δυσλειτουργεία του συζύγου.

Η έλλειψη των οιστρογόνων η οποία συνήθως επέρχεται μετά την εμμηνόπαυση, προκαλεί ξηρότητα και λέπτυνση του τοιχώματος του κόλπου με πιθανή συνέπεια τον πόνο κατά την συνουσία. Η χειρουργική αποκατάσταση των ρήξεων κατά τον τοκετό ή άλλες εγχειρήσεις όπως η κολπορραφία που έχουν ως συνέπεια τη στένωση του κόλπου μπορεί να καταστήσουν επώδυνη τη συνουσία.

 

Εκτός όμως από τα οργανικά αίτια και ψυχολογικά αίτια μπορούν να προκαλέσουν δυσπαρεύνεια. Έτσι ο πόνος αυτός μπορεί να έχει μόνο ψυχολογικά αίτια που οφείλονται στο φόβο, στην ενοχή ή στην αρνητική στάση της γυναίκας απέναντι στην σεξουαλική επαφή. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ανεπαρκής εφύγρανση του κόλπου εξαιτίας της ανεπαρκούς σεξουαλικής διέγερσης και πόνο στην επαφή.

Φόβος για τη σεξουαλική επαφή λόγω σεξουαλικής κακοποίησης κατά το παρελθόν μπορεί να προκαλέσει κολποσπασμό δηλαδή μια ψυχοσωματική εκδήλωση που προκαλείται από σπασμό των μυών του πυελικού εδάφους και των προσαγωγών του μηρού με αποτέλεσμα πόνο κατά την προσπάθεια εισόδου του πέους στον κόλπο.

Η γυναίκα που πάσχει από δυσπαρεύνεια μπορεί να αναπτύξει άγχος και φόβο για τη συνουσία. Η οργή και η απέχθεια για το σεξουαλικό σύντροφο είναι άλλα πιθανά προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν.

 

Διάγνωση

Ο γιατρός πρέπει να διαχωρίσει αν η αιτία είναι οργανική ή ψυχολογική παίρνοντας πλήρες ιστορικό και κάνοντας μία πλήρη γυναικολογική εξέταση. Υπερηχογράφημα και άλλες εργαστηριακές εξετάσεις κατά περίπτωση (όπως κολποσκόπηση, υστεροσκόπηση, λαπαροσκόπηση) μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση.

 

Θεραπεία

Η αποχή από τη συνουσία, ώσπου να λυθεί το πρόβλημα έχει μεγάλη σημασία. Ωστόσο οι σεξουαλικές δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνουν διείσδυση στον κόλπο μπορούν να συνεχιστούν. Η επάλειψη με αναισθητική αλοιφή ελαττώνει τον πόνο. Ο πόνος και ο μυϊκός σπασμός μπορεί να προληφθεί με την άφθονη χρησιμοποίηση λιπαντικού πριν από την συνουσία.

Η αφιέρωση περισσότερου χρόνου στα προκαταρκτικά παιχνίδια μπορεί να αυξήσει τις εκκρίσεις του κόλπου. Μερικές φορές μια διαφορετική στάση συνουσίας, η οποία επιτρέπει μικρότερη διείσδυση ή δίνει στη γυναίκα περισσότερο έλεγχο της διείσδυσης με το να βρίσκεται από πάνω, ελαττώνει τον πόνο.

Οι γυναίκες που έχουν φθάσει στην εμμηνόπαυση μπορούν να χρησιμοποιήσουν μία τοπική κρέμα με οιστρογόνα ή να πάρουν οιστρογόνα από το στόμα για να αυξήσουν την λίπανση του κόλπου και να αντιμετωπίσουν έτσι τις επιπτώσεις της λέπτυνσης και ατροφίας των κολπικών τοιχωμάτων. Οι φλεγμονές και λοιμώξεις του αιδοίου, του κόλπου, του τραχήλου, της μήτρας και των σαλπιγγών αντιμετωπίζονται με κατάλληλα αντιβιοτικά φάρμακα. Η παρουσία πυελικών όγκων όπως κύστεων, ινομυωμάτων απαιτεί τη χειρουργική αφαιρεσή τους. Η παρουσία ενδομητρίωσης αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά ή χειρουργικά. Η ύπαρξη ανατομικών ανωμαλιών της μήτρας, συμφύσεων ή η διάνοιξη ενός άκαμπτου παρθενικού υμένα γίνεται χειρουργικά. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί η χορήγηση αναλγητικών ή ηρεμιστικών φαρμάκων.

 

 

Δρ. Νικηφόρος Κλήμης

Χειρουργός-Μαιευτήρ-Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών

Ο Δρ. Νικηφόρος Κλήμης σπούδασε Ιατρική, εξειδικεύτηκε στη Χειρουργική – Μαιευτική Γυναικολογία στην Αγγλία και είναι αριστούχος Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.Διδάσκει επίσης ως καθηγητής στα ΤΕΙ Αθηνών, στην Σχολή Επιστημών Υγείας.
Η επιστημονική του παρουσία, μέσω δημοσιεύσεων και ανακοινώσεων σε επιστημονικά συνέδρια και περιοδικά στην Ελλάδα και το εξωτερικό είναι σημαντική και χαρακτηρίζεται από ποιότητα και πρωτοτυπία.
Βασικός ομιλητής εκπομπών τόσο στην κρατική όσο και στην ελεύθερη Ραδιοφωνία και μόνιμος αρθρογράφος σε περιοδικά και εφημερίδες και σε άλλα Ημερήσια & εβδομαδιαία έντυπα, για τα προβλήματα της σύγχρονης γυναίκας, των διαπροσωπικών σχέσεων και της οικογένειας.
Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Μαιευτικής – Γυναικολογίας και της Ελληνικής Εταιρείας Οικογενειακού Προγραμματισμού, ενώ τιμώντας τον τόπο καταγωγής του δραστηριοποιείται στο ΔΣ της Ομοσπονδίας Κερκυραϊκών Συλλόγων Αττικής.
Μιλάει Αγγλικά, Γερμανικά και Ιταλικά.

#########