Η κολπική μαρμαρυγή είναι η συχνότερη καρδιακή αρρυθμία, αν σκεφθεί κάνεις ότι τουλάχιστον 100.000 άνθρωποι πάσχουν από αυτήν στην Ελλάδα. Η συχνότητα αυξάνεται στο 4% σε άτομα μεγαλύτερα των 60 ετών και στο 7% σε ηλικίες άνω των 70. Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να συνοδεύει άλλες νόσους της καρδιάς, όπως είναι συνήθως οι παθήσεις της μιτροειδούς βαλβίδας ή η στεφανιαία νόσος. Η συγκεκριμένη αρρυθμία είναι ενδεχόμενο να προκαλέσει τη δημιουργία θρόμβου που μπορεί να οδηγήσει σε εμβολή και έτσι εμφάνιση εγκεφαλικού επεισοδίου με άγνωστες συνέπειες έως και θάνατο.

 

Ανάλογα με τον χρόνο εμφάνισης και την μορφή της κολπικής μαρμαρυγής περιγράφονται η παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή που σταματά αυτόματα εντός 48ώρου, την εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή όπου τα επεισόδια διαρκούν πέραν των 7 ημερών ή σταματά είτε με φαρμακοθεραπεία ή ηλεκτρική ανάταξη, την χρονία εμμένουσα όταν διαρκεί πέραν του έτους με τους χαρακτήρες της εμμένουσας μορφής και η μόνιμη ή χρόνια όπου αποτελεί τον μόνιμο καρδιακό ρυθμό.

Οι θεραπείες που έχουν προταθεί είναι η συντηρητική και η επεμβατική.

Στα πλαίσια της συντηρητικής αγωγής συμπεριλαμβάνεται η καρδιακή ανάταξη σε φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό και η φαρμακευτική αγωγή που έχει σκοπό τον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ακολουθείται αντιπηκτική θεραπεία για την οποία ο πάσχων πρέπει να ελέγχει σχολαστικά κάποιες παραμέτρους της πηκτικότητας του αίματός του σε τακτική βάση.

Έχει αποδειχθεί ότι η περιοχή των πνευμονικών φλεβών και του αριστερού κόλπου είναι η κυρίως υπεύθυνη περιοχή για τη δημιουργία της κολπικής μαρμαρυγής. Η κατάλυση της περιοχής αυτής, το επονομαζόμενο “ablation”, είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για την θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής επεμβατικά.

Η κατάλυση συνίσταται στην δημιουργία μονίμων θεραπευτικών βλαβών – ουλών, σε όλο το πάχος του καρδιακού τοιχώματος, ενδοκαρδιακά ή επικαρδιακά, με σκοπό την απομόνωση της εστίας πού είναι υπεύθυνη για την πυροδότηση της κολπικής μαρ­μαρυγής, μέσω κυκλοτερούς αποκλεισμού της αγωγής. Για την επίτευξη της κατάλυσης έχουν χρησιμοποιηθεί διαφορετικές μορφές ενέργειες, αλλά φαίνεται ότι η ραδιοσυχνότητα υπερτερεί των κρυοπηξίας, των μικροκυμάτων, του λεϊζερ, και της υψηλής συχνότητας υπερήχων. Η επεμβατική αγωγή μπορεί να εκτελεσθεί είτε διαδερμικά από τους καρδιολόγους, είτε χειρουργικά από τους καρδιοχειρουργούς. Μειονεκτήματα της διαδερμικής παρέμβασης είναι το πολύωρο και το επώδυνο της διαδικασίας, η πολύωρη έκθεση στην ακτινοβολία, η πιθανότητα σοβαρών επειγουσών επιπλοκών που χρήζει την άμεση καρδιοχειρουργική  παρέμβαση, η χρήση αυξημένου κόστους τεχνολογικού υλικού μιας χρήσεως και όχι τα αναμενόμενα αποτελέσματα αφού η επιτυχία της μεθόδου κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα από 30-80%.

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής και Αμερικανικής Εταιρείας Ηλεκτροφυσιολόγων, οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, στους οποίους η φαρμακευτική αγωγή δεν είναι ικανή να διορθώσει ή να ελέγξει τις αρρυθμίες, ή στους οποίους έχει εφαρμοστεί ανεπιτυχώς η διαδερμική τεχνική κατάλυσης, είναι υποψήφιοι για χειρουργική θεραπεία. Εάν δε έχουν και άλλες καρδιακές παθήσεις πού απαιτούν καρδιοχειρουργική επέμβαση, είναι επιβεβλημένη πλέον, σύμφωνα με τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα, η χειρουργική θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής.

Με την καρδιοχειρουργική μέθοδο επιτυγχάνονται απόλυτα η δημιουργία γραμμικών ουλών χωρίς ενδιάμεσα κενά, η εξασφάλιση διαπερατότητας ουλών και μη διαφυγής έκτοπων ερεθισμάτων, η δυνατότητα επαλήθευσης απομόνωσης ιστών και η απολίνωση του ωτίου του αριστερού κόλπου.

Οι επεμβάσεις κατάλυσης της καρδιάς μπορεί να εκτελεσθούν είτε συγχρόνως με άλλη καρδιοχειρουργική επέμβαση, όπως επεμβάσεις επί των καρδιακών βαλβίδων, επεμβάσεις επί της αορτής ή επεμβάσεις αορτοστεφανιαίας παράκαμψης, είτε ως αυτοσκοπός χωρίς να συνοδεύεται από άλλη επέμβαση.

Σήμερα, με την εξέλιξη των καθετήρων και των χειρουργικών εργαλείων, η επέμβαση του λαβυρίνθου (MAZE) που απαιτούσε την μέση στερνοτομή, έχει αντικατασταθεί από την κατάλυση της καρδιάς μέσω μικρών θωρακοτομών (Utility Thoracotomy) ή την απολύτως θωρακοσκοπική μέθοδο με τη βοήθεια ολιγάριθμων μικρών τομών (συνήθως τριών), είτε μονόπλευρα στο δεξιό ημιθωράκιο, είτε αμφοτερόπλευρα. Ο συνήθης χρόνος των επεμβάσεων κυμαίνεται μεταξύ 80-200 λεπτών. Για τις επεμβάσεις αυτές απαιτείται γενική αναισθησία. Σκοπός της επέμβασης είναι η κατάλυση των πνευμονικών φλεβών μετά από παρασκευή τους εξωκαρδιακά, κατάλυση των επικαρδιακών γαγγλίων, λύση της πτυχής του Marschall, δημιουργία περαιτέρω γραμμών κατάλυσης προς τον ισθμό, αλλά και δημιουργίας πλήρους γραμμής απομόνωσης του οπισθίου τοιχώματος του αριστερού κόλπου και διατομή του ωτίου του αριστερού κόλπου.

Η καρδιοχειρουργική κατάλυση με την ελάχιστα επεμβατική μέθοδο άρχισε να εφαρμόζεται από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και κυρίως μετά το 2005 σε χώρες της Ευρώπης και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου παρατηρείται αυξανόμενος αριθμός χειρουργικών κέντρων που εκτελούν την μέθοδο, ενώ σταδιακά περιγράφονται και καινούριες τεχνικές στην δημιουργία βλαβών στο μυοκάρδιο.

Τα αποτελέσματα αφορούν την παροξυσμική κυρίως αλλά και τον τύπο της εμμένουσας κολπικής μαρμαρυγής. Τα αποτελέσματα για περιπτώσεις παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής κυμαίνονται μεταξύ 80-91.67%, σύμφωνα με τις ήδη δημοσιευμένες μελέτες σε διεθνή ιατρικά περιοδικά, με μικρή μετεγχειρητική νοσηλεία και παρουσιάζοντας ελάχιστο ποσοστό επιπλοκών και μηδενική θνητότητα. Στην Ελλάδα εκτελέσθηκε για πρώτη φορά το 2009 σε μικρό αριθμό ασθενών, παρουσιάζοντας ανάλογα αποτελέσματα στις περιπτώσεις της παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Δρ Χριστόφορος Σ. Κωτούλας, FETCS, FCCP

Καρδιοχειρουργός

«Ιασώ» General Hospital

#########