Τα συμπτώματα των κιρσών είναι ο πόνος, το κάψιμο, και η φαγούρα στις φλέβες του ποδιού, καθώς και το αίσθημα ότι οι γάμπες γίνονται βαριές και κουρασμένες. Το πρήξιμο μπορεί να εμφανιστεί στον αστράγαλο, αν και το φαινόμενο αυτό δεν είναι απαραίτητο. Τα συμπτώματα επιδεινώνοντας μετά από ορθοστασία, η έκθεση στον ήλιο. Με την πάροδο του χρόνου, το δέρμα της κνήμης σκληραίνει, γίνεται καφέ, και εμφανίζει έκζεμα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται χρόνια φλεβική ανεπάρκεια, και αν δεν αντιμετωπιστεί ιατρικά, εξελίσσεται σε άτονο έλκος, δηλαδή σε πληγή που δεν επουλώνεται. Ακόμα πιο σοβαρές επιπλοκές είναι η θρομβοφλεβίτιδα και η αιμορραγία.
Τα στάδια ανάπτυξης των κιρσών και της φλεβικής ανεπάρκειας ταξινομούνται ανάλογα με το βαθμό σοβαρότητα τους και τη συμπτωματολογία τους από το 1 έως το 6 (CEAP Classification), με το έκτο στάδιο να είναι και το πιο σοβαρό.
Τα συμπτώματα των κιρσών είναι ο πόνος, το κάψιμο, και η φαγούρα στις φλέβες του ποδιού, καθώς και το αίσθημα ότι οι γάμπες γίνονται βαριές και κουρασμένες. Το πρήξιμο μπορεί να εμφανιστεί στον αστράγαλο, αν και το φαινόμενο αυτό δεν είναι απαραίτητο. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται μετά από ορθοστασία, η έκθεση στον ήλιο. Με την πάροδο του χρόνου, το δέρμα της κνήμης σκληραίνει, γίνεται καφέ, και εμφανίζει έκζεμα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται χρόνια φλεβική ανεπάρκεια, και αν δεν αντιμετωπιστεί ιατρικά, εξελίσσεται σε άτονο έλκος, δηλαδή σε πληγή που δεν επουλώνεται. Ακόμα πιο σοβαρές επιπλοκές είναι η θρομβοφλεβίτιδα και η αιμορραγία. Τα στάδια ανάπτυξης των κιρσών και της φλεβικής ανεπάρκειας ταξινομούνται ανάλογα με το βαθμό σοβαρότητα τους και τη συμπτωματολογία τους από το 1 έως το 6 (CEAP Classification), με το έκτο στάδιο να είναι και το πιο σοβαρό.
Μια πιο ήπια μορφή φλεβικής ανεπάρκειας είναι οι ευρυαγγείες, οι οποίες είναι διαπλατυσμένες φλέβες του δέρματος στους μηρούς, τις κνήμες, και τους αστραγάλους. Χωρίζονται σε τηλαγγειεκτασιες (βυσσινί χρώματος ενδοδερμικές φλέβες εύρους μέχρι 1mm), και δικτυωτές φλεβεκτασιες (πράσινο-μπλε χρώματος υποδερμικές φλέβες μέχρι 3mm). Οι ευρυαγγείες συνήθως προκαλούν αισθητικής φύσεως προβλήματα και αντιμετωπίζονται με σκληροθεραπεία. Οι ευρυαγγείες μαζί με τη φλεβικής δυσλειτουργία αποτελούν αίτια πρωτοπαθών κιρσών.
Δευτεροπαθείς κιρσοί εμφανίζονται όταν η αίτια της βαλβικής παλινδρόμησης στις επιφανειακές φλέβες του μέλους βρίσκεται αλλού, όπως για παράδειγμα η απόφραξη των εν τω βαθει φλεβών εξαιτίας φλεβικής θρόμβωσης, η φλεβικής δυσπλασία (συγγενείς κιρσοί). Η εμφάνιση δευτεροπαθών κιρσών είναι σαφώς πιο σπάνια, αλλά δεν πρέπει να αγνοείται ως αίτια, και πρέπει να αποκλείεται κατάσταση την εξέταση του ασθενή.
Μια από τις πιο κοινές παθήσεις σήμερα στην Ελλάδα είναι οι κιρσοί των ποδιών, μια πάθηση η οποία ναι μεν εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες, αλλά επηρεάζει επίσης και ένα μεγάλο μέρος του ανδρικού πληθυσμού. Εκφράσεις όπως “αισθάνομαι τα πόδια μου βαριά όταν γυρίζω από τη δουλεία”, “νιώθω ένα κάψιμο στα πόδια μου”, η “ο αστράγαλος μου πρήζεται όταν στέκομαι πολλές ώρες όρθιος”, ακούγονται όλο και πιο συχνά ανάμεσα μας. Τις περισσότερες φόρες, είτε λογω φόρτου εργασίας, είτε επειδή αισθανόμαστε καλά κατάσταση τ’ αλλά, παραβλέπουμε αυτά τα προειδοποιητικά συμπτώματα, με αποτέλεσμα αυτά να διαιωνίζονται, να πολλαπλασιάζονται, και να χειροτερεύουν.
Ο ορισμός των κιρσών είναι η επιμήκυνση και διαπλάτυνση των φλεβών που βρίσκονται αμέσως κάτω από το δέρματος, και συμβαίνουν κυρίως στα κάτω άκρα. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στην κακή λειτουργία των φλεβικών βαλβίδων οι οποίες ρυθμίζουν τη ροη του αίματος στις φλέβες.
Υπάρχουν τρεις ομάδες φλεβών στα πόδια:
1) οι επιπολής (επιφανειακές), που βρίσκονται κάτω από το δέρματος
2) οι εν τω βαθει (βαθιές), που βρίσκονται ανάμεσα στους μύες
3) οι διατιτρωσες (η διατιτραινουσες), οι οποίες συνδέουν τις δυο προηγούμενες ομάδες μεταξύ τους. Και οι τρεις αυτές ομάδες έχουν βαλβίδες, οι οποίες λειτουργούν σαν φράγματα, διασφαλίζοντας τη ροη του αίματος προς μια συγκεκριμένη πορεία. Όταν όμως οι φλεβικές βαλβίδες δεν λειτουργούν σωστά, επιτρέπουν την παλινδρόμηση της ροής του αίματος, με αποτέλεσμα το αίματος να λιμνάζει παθητικά στις φλέβες. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται επιτολής φλεβική παλινδρόμηση και οδηγεί στη δημιουργία κιρσών.
Για την οριστική θεραπεία των κιρσών απαιτείται η χειρουργική επέμβαση, η οποία διαφέρει από άτομο σε άτομο, και εξαρτάται από το στάδιο της ασθενείας. Η επέμβαση απαιτείται αναισθησία, η οποία μπορεί να είναι γενική, περιοδική, η τοπική. Η εγχείρηση είναι ασφαλής, διαρκεί περίπου μια ώρα, και ο ασθενής κινητοποιείται πλήρως την ιδία μέρα. Τα τελευταία χρόνια, η εγχείρηση κιρσών έχει βελτιωθεί σημαντικά, και οι καινούργιες τεχνικές έχουν σχεδόν αντικαταστήσει την κλασσική επέμβαση της εκρίζωσης της μείζονος σαφηνής φλέβας, επέμβασης ναι μεν αποτελεσματικής αλλά αρκετά επώδυνης. Η αντίστοιχη επέμβαση σήμερα πραγματοποιείται με λέιζερ η με ραδιοσυχνότητες. Χρησιμοποιούνται ειδικοί καθετήρες που εισάγονται στην επηρεασμένη φλέβας από μια μικρή τομή του δέρματος, συνήθως με τοπική αναισθησία.
Η φλέβας συγκλείνεται χωρίς να εκριζωθεί, και σε συνδυασμό με μικροφλεβεκτομες η και με σκληροθεραπεια, θεραπεύονται οι κλάδοι της φλέβας και οι διατιτρωσες φλέβες που προκαλούν τους κιρσούς. Η σύγκλειση των στελεχών των φλεβών επιβεβαιώνεται με υπερηχογραφικο έλεγχο, εφαρμόζεται ελαστικός, επίδεσμος στο πόδι, και ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του την ιδία μέρα.
Πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι με σωστή εγχείρηση κιρσών, ένα ποσοστό περίπου 20% των ασθενών θα ξαναεμφανίσει κιρσούς σε διάστημα πενταετίας. Οι ασθενείς αυτοί μπορεί να χρειαστούν νέα επέμβαση. Συνιστάται λοιπόν μεταξύ την εγχείρηση η αποφυγή ολων των παραγόντων που προκαλούν κιρσούς, όπως η πολύωρη ορθοστασίας, η παχυσαρκίας, καθώς και η συστηματική χρησιμοποίηση ελαστικών καλτσών. Μεταξύ την εγχείρηση, τα συμπτώματα που ταλαιπωρούσαν τον ασθενής αποτελούν παρελθόν, και η πιο συνηθισμένη έκφραση που ακούει ο γιατρός είναι “αισθάνομαι ότι έχω καινούργια πόδια”!
Ανακεφαλαιώνοντας, οι κιρσοί σήμερα αποτελούν μια πολύ συχνή πάθηση, η οποία επηρεάζει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Υπολογίζεται ότι το 40-50% των Ελλήνων πάσχει από κάποια μορφή φλεβικής ανεπάρκειας των ποδιών. Οι γυναίκες αποδεικνύονται 5 φόρες πιο ευπαθείς από τους άνδρες, κυρίως λογω των ορμονών και της εγκυμοσύνης, καθώς επίσης και δραστηριοτήτων όπως η ηλιοθεραπεία, το σολαριουμ, και η σάουνα, στις οποίες ς επιδίδεται περισσότερο το γυναικείο φύλο, και εκδηλώνουν πιο έντονα το πρόβλημα όταν διανύουν τη δεκαετία των ’50-’60. Οικογενειακό ιστορικό κιρσών παρατηρείται στο 15% των ασθενών.
Η εμφάνιση κιρσών παρουσιάζεται συνήθως και στα δυο πόδια, αν και αυτό δεν είναι απαραίτητο. Η θεραπεία, ανάλογα με το στάδιο της πάθησης, είναι συντηρητική, αν και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων χρειάζεται χειρουργική επέμβαση. Η εγχείρηση είναι ασφαλής, σχεδόν ανώδυνη, και επιτυγχάνει εξαιρετικά αποτελέσματα.
Γρηγόριος Χ. Νακόπουλος
Αγγειοχειρουργός
2001 – PRESENT
Thorek Memorial Hospital, Chicago
Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής
Λαπαροσκοπικές, Ενδοαγγειακές, Ενδοσκοπικές
Πρόεδρος Επιτροπής Εκπαίδευσης & Αντιπρόεδρος τμήματος Ειδικοτήτων σε συνεργασία με το MIDWESTERN UNIVERSITY
Swedish Covenant Hospital Chicago, Chief Surgeon
Λαπαροσκοπικές, Ενδοαγγειακές, Ενδοσκοπικές & Ρομποτικές Επεμβάσεις
St. James Olympia Fields Hospital & Health Centre Chicago
Λαπαροσκοπικές, Ενδοαγγειακές, & Ενδοσκοπικές & Ρομποτικές Επεμβάσεις
Lincoln Park Hospital Chicago
Λαπαροσκοπικές, Ενδοαγγειακές, Ενδοσκοπικές & Ρομποτικές Επεμβάσεις
