Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν ένα μείζονα παράγοντα νοσηρότητας και θνησιμότητας για το γενικό πληθυσμό. Είναι προτιμότερο να προλαμβάνεις, παρά να θεραπεύεις.
Ένας βασικός στόχος της σύγχρονης ιατρικής πράξης είναι η πρόληψη και η τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου. Tρεις παράγοντες κινδύνου για το έμφραγμα του μυοκαρδίου που πρέπει με κάθε τρόπο να αποφεύγονται είναι:
1) Το Κάπνισμα
2) Η Καθιστική ζωή
3) Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
Βέβαια, εκτός αυτών πρέπει να αποφεύγονται η υπέρταση, η χοληστερίνη, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία και το άγχος. Όσο περισσότερους παράγοντες κινδύνου έχουμε, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος. Τελευταία βρέθηκε ότι τον ίδιο κίνδυνο που έχει κάποιος που καπνίζει, έχει και εκείνος που κάνει καθιστική ζωή. Τα στοιχεία αυτά είναι άκρως ανησυχητικά, γιατί όλο και περισσότερους ανθρώπους και ιδίως νέους βλέπουμε να μην αθλούνται. Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι χώρες οι οποίες χρειάστηκε να μπουν υπό την επίβλεψη του Δ.Ν.Τ (π.χ Ρωσία, Τουρκία, Εσθονία), οι κάτοικοί τους παρουσίασαν αυξημένο ποσοστό εμφραγμάτων.
Ενώ μέχρι πρότινος το έμφραγμα του μυοκαρδίου παρουσιαζόταν σπάνια σε γυναίκες και νέα άτομα, σήμερα βλέπουμε κάθε μέρα όλο και περισσότερες γυναίκες και νέα άτομα να παθαίνουν έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του εμφράγματοςείναι η πρόληψη και πρόληψη σημαίνει μείωση των προδιαθεσικών παραγόντων κινδύνου, που προαναφέρθηκαν. Όσο λιγότεροι παράγοντες κινδύνου, τόσο μικρότερος ο κίνδυνος για έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Το ποσοστό εμφάνισης εμφράγματος μειώθηκε στις δυτικές κοινωνίες, όπως οι Σκανδιναβικές χώρες και οι Η.Π.Α. Αυτό επιτεύχθηκε γιατί μειώθηκαν οι παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή. Αν δε μειώσουμε τους παράγοντες κινδύνου και άρα την εμφάνιση εμφράγματος, από τη στιγμή που αυτό θα εμφανιστεί, θα πρέπει να το αντιμετωπίσουμε.
Δυστυχώς ένας στους πέντε εμφραγματίες δεν προλαβαίνει να φτάσει εν ζωή στο νοσοκομείο. Είναι σημαντικό με την εμφάνιση του πόνου στο στήθος ο ασθενής να πάρει μία ασπιρίνη, να καλέσει το ΕΚΑΒ και αμέσως να μεταφερθεί στο Νοσοκομείο για αντιμετώπιση και θεραπεία. Η καλύτερη και αποτελεσματικότερη θεραπεία στο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι να γίνει αγγειοπλαστική, δηλαδή να ανοιχτεί με τη χρήση ενός μπαλονιού, η ένοχη αρτηρία που έκλεισε με θρόμβο. Αυτό θα γίνει σε νοσοκομείο που έχει σε λειτουργία αιμοδυναμικό εργαστήριο.
Για τον σκοπό αυτό εδώ και τρία χρόνια στην Αττική και σε άλλα μέρη της Ελλάδας λειτουργεί συντονισμένο πρόγραμμα, όπου διενεργείται αγγειοπλαστική σε ασθενείς που υπέστησαν έμφραγμα. Στα 9-10.000 εμφράγματα περίπου στο Λεκανοπέδιο, τα τελευταία τρία χρόνια, έγιναν περισσότερες από 2.500 αγγειοπλαστικές με πολύ καλά αποτελέσματα. Υπό τον κρατικό συντονισμό συμμετέχουν τα περισσότερα από τα μεγάλα νοσοκομεία της Αττικής αναλόγως της εφημερίας. Βέβαια πρωτογενείς αγγειοπλαστικές διενεργούν και πολλά Ιδιωτικά Νοσοκομεία. Στο Τζάνειο νοσοκομείο διενεργήθηκαν περίπου 350 πρωτογενείς αγγειοπλαστικές την τελευταία τριετία με ποσοστά επιτυχίας συγκρίσιμα με εκείνα των ευρωπαϊκών κρατών. Ο χρόνος μεταφοράς του ασθενούς με το ΕΚΑΒ είναι ικανοποιητικός (για το Τζάνειο Νοσοκομείο), ο χρόνος διενέργειας αγγειοπλαστικής από την προσέλευση του ασθενούς είναι πολύ καλός, συγκρίσιμος με εκείνους των ευρωπαϊκών χωρών. Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν τα Νοσοκομεία Αθηνών ( Ιπποκράτειο, Αλεξάνδρας, Γενικό Κρατικό Αθηνών, Ευαγγελισμός, 1ο ΙΚΑ και άλλα που διαθέτουν αιμοδυναμικό εργαστήριο) και Πειραιώς ( Τζάνειο, Γενικό Κρατικό Νίκαιας). Στόχος είναι το 60-70% των εμφραγμάτων να υποβάλλονται σε αγγειοπλαστική ώστε να μειωθεί το ποσοστό θνητότητας σε 5-6%.
Εάν ωστόσο δε γίνει αγγειοπλαστική, η εναλλακτική λύση είναι η χορήγηση θρομβόλυσης ( κυρίως σε νησιά και απομακρυσμένες περιοχές) και ακολούθως η διακομιδή του ασθενούς μέσα στις επόμενες 3-6 ώρες σε καρδιολογικό τμήμα με αιμοδυναμικό εργαστήριο. Εάν ο ασθενής δεν υποβληθεί σε επαναιμάτωση (αγγειοπλαστική ή θρομβόλυση) τότε το ποσοστό της νοσοκομειακής θνητότητας είναι πάνω από 15%. Σε γυναίκα που πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη η θνητότητα μπορεί να φτάσει και το 32% εάν δεν υποβληθεί σε επαναιμάτωση. Συμπερασματικά, από το πρόγραμμα αυτό της αγγειοπλαστικής στην Αττική καταλήγουμε στα κάτωθι:
- Περίπου 3-4.000 εμφράγματα συμβαίνουν στην Αττική κάθε έτος.
- Μικρό ποσοστό (λιγότερο του 30%) διακομίζεται έγκαιρα για να υποβληθεί σε πρωτογενή αγγειοπλαστική.
- Οι εμφραγματίες καθυστερούν να ειδοποιήσουν το ΕΚΑΒ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στη χώρα μας και σε άλλες χώρες είναι η καθυστέρηση των ασθενών να ανημερώσουν το ΕΚΑΒ και δεδομένου ότι χρόνος= ζωή και μυοκάρδιο, καταλαβαίνουμε τη σημασία της έγκαιρης ειδοποίησης του ΕΚΑΒ.
- Ικανοποιητικός ο χρόνος διενέργειας της αγγειοπλαστικής από την ώρα της άφιξης του ασθενούς στο Νοσοκομείο και συγκρίσιμος με τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς χρόνους.
- Για όλα αυτά απαιτείται καλύτερη ενημέρωση του κοινού για τη στεφανιαία νόσο και το έμφραγμα, οπότε με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων όπως ο πόνος στο στήθος, να λαμβάνεται ασπιρίνη και αμέσως να ειδοποιείται το ΕΚΑΒ για να μεταφέρει τον ασθενή σε Νοσοκομείο με αιμοδυναμικό εργαστήριο, ώστε να υποβληθεί σε πρωτογενή αγγειοπλαστική. Στόχος είναι να φτάσουν οι πρωτογενείς αγγειοπλαστικές στο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου το 70 %.
Συμπερασματικά: η πρόληψη κατέχει εξέχοντα ρόλο στην προσπάθεια αντιμετώπισης των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Είναι προτιμότερο να προλαμβάνεις παρά να θεραπεύεις. Η ουσιαστική οργάνωση ενός Συστήματος Υγείας που θα δίνει έμφαση στην πρόληψη, στην τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου και σε προγράμματα ενημέρωσης του κοινού, είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητά του.
