Κάθε παιδί αναπτύσσεται με τους δικούς του ρυθμούς για αυτό δεν είναι εύκολο να σας πει κανείς γιατρός με ακρίβεια πότε το δικό σας παιδί θα τελειοποιήσει μια δεξιότητα. Παρόλα αυτά μπορεί να σας πει σε ποιες ηλικίες-κλειδιά ή εξελικτικούς σταθμούς της ανάπτυξης, το παιδί σας πρέπει να έχει καταφέρει να διακρίνεται σε μία από τις κινητικές, λεκτικές, νοητικές και δεξιότητες οι οποίες απαρτίζουν από κοινού την ανάπτυξη του. Αυτό που εσείς πρέπει να κάνετε είναι να παρακολουθείται το παιδί σας και να ενημερώνεται τον γιατρό σας εάν παρακολουθείται εάν παρατηρείται μεγάλες αποκλίσεις από τους γενικούς ρυθμούς ανάπτυξης των παιδιών
.
Σε ποια περίπτωση πρέπει να επικοινωνήσω με κάποιον ειδικό.
1. Όταν το μωράκι σας κατά τον πρώτο μήνα της ζωής του δεν σας χαμογελά ή δεν σας κοιτάζει στα μάτια όταν του μιλάτε. Όλα τα νεογέννητα από την δεύτερη κιόλας εβδομάδα της ζωής τους αρχίζουν να χαμογελούν με το λεγόμενο ανακλαστικό χαμόγελο. Από τον πρώτο μήνα και μετά το χαμόγελο αυτό γίνεται συνειδητά καθώς το μωρό ανταποκρίνεται στους ήχους και τις εικόνες που του στέλνουν τα οικεία του πρόσωπα. Επίσης η οπτική επικοινωνία του μωρού με την μητέρα, πρέπει να εκδηλώνεται με την πρώτη ευκαιρία, διαφορετικά η επίσκεψη στον παιδίατρο επιβάλλεται καθώς αυτό μπορεί να συνδέεται με νευρολογία προβλήματα, διαταραχές αυτιστικού τύπου, διαταραχές στην ανάπτυξη.
2. Όταν στα πρώτα του γενέθλια δεν επαναλαμβάνει συλλαβές, δε «μπαμπαλίζει» όπως λένε οι ειδικοί, καθώς και όταν δεν δείχνεί και δεν κάνει νοήματα περισσότερα παιδία αρχίζουν να επαναλαμβάνουν συλλαβές γύρω στον 6 και στον 7 μήνα. Όταν το παιδί αρχίζει να τρώει στέρεες τροφές αρχίζει να παράγει και διαφορετικούς ήχους το στόμα του. Ο ήχος του φωνήεντός με την κίνηση της γνάθου γίνεται τώρα εύκολα συλλαβή λέει η κ. Θωμαίδου. Έτσι ξεκινά και το μπαμπάλισμα. Στην ίδια ηλικία το παιδί πρέπει να επικοινωνεί με τα χέρια του προκειμένου να καταφέρει να σας πει ακριβώς τι θέλει. Μπορεί δηλ να θέλει να σας δείξει κάτι ή απλώς να μιμείται τις χειρονομίες που βλέπει μπροστά του.
3. Όταν στην ηλικία των 16 μηνών δεν χρησιμοποιεί συνειδητά απλές λέξεις, όπως (εκτός από τις λέξεις «μαμά και «μπαμπά». Αν ένα παιδάκι δεν έχει μιλήσει μέχρι τους 16 μήνες ,ως εύρημα από μόνο του αυτό δεν σημαίνει τίποτα»λέει η κ.Θωμαίδου. Προσθέτει όμως ότι σε συνδυασμό κα με άλλα ευρήματα, όπως μια παθολογική κλινική εξέταση, μια ασθένεια που τυχόν πέρασε το παιδί στην βρεφική ηλικία όπως μηνιγγίτιδα, ευρήματα όπως το ότι πρόκειται για πρόωρο παιδί τότε η διαπίστωση ότι δεν λέει κάποιες απλές λεξούλες στο πρώτο έτος , θα οδηγήσει τον γιατρό σε περαιτέρω διερεύνηση του θέματος. Αντίθετα, ένα παιδί που γεννήθηκε φυσιολογικά, δεν πέρασε κάποια σοβαρή ασθένεια, περπατά κανονικά, πληροί τις προδιαγραφές της ηλικίας-κλειδιού που βρίσκεται, τότε η καθυστέρηση στη ομιλία δεν αποτελεί ανησυχητική ένδειξη.
4. Όταν στην ηλικία των 18 μηνών δεν περπατάει μόνο του.:Ένα παιδί μπορεί να περπατήσει από τον 8-9 κιόλας μήνα. Αυτό όμως δεν είναι ο κανόνας.To εύρος της βάδισης είναι μεγάλο. Το 70% των παιδιών περπατάει μέχρι τον 14 ο μήνα (τουλάχιστόν τρία –τέσσερα βήματα μόνος του χωρίς βοήθεια). Το υπόλοιπο 30% περιλαμβάνει τα παιδί εκείνα που δεν περπατούν επειδή έχουν κάποιο νευρολογικό πρόβλημα καθώς και εκείνα που απλώς τεμπελιάζουν. Από αυτά μόνο το 5% έχουν κάποιο παθολογικό πρόβλημα. Το περπάτημα στις μύτες που εμφανίζεται συχνά στην ηλικία αυτή συνδέεται με νευρολογικές διαταραχές ή διαταραχές στην ανάπτυξη, χωρία αυτό να σημαίνει ότι είναι πάντοτε ο κανόνας.
5. Εάν στα δύο του χρόνια το παιδί μου δεν ενώνει δυο λεξούλες για να κάνει μια μικρή πρόταση π,χ 6932971379 μαμά ατά, μαμά νάνι. Αυτό φυσικά θα έρθει ως συνέχεια του μπαμπαλίσματος που θ έχει ξεκινήσει ήδη από τον πρώτο χρόνο. Από τον πρώτο χρόνο ,ακόμη και αν το παιδί δεν έχει αποκτήσει λεκτικό πλούτο θα πρέπει να κάνει συνεχώς την ταύτιση των λέξεων με τα πρόσωπα και τα αντικείμενα και θα πρέπει να λένε τουλάχιστόν δύο με τρεις λέξεις εξαιρουμένων των λέξεων «μαμά και μπαμπά»
6. Όταν στην ίδια ηλικία δεν αποκρίνεται στο κάλεσμα του ονόματος του. Σε αυτήν την ηλικία των 2,5 το παιδί πρέπει να έχει κατακτήσει όχι μόνο το επίπεδο της κατανόησης αλλά και αυτό του εξωτερικού λόγου και της ανταπόκρισης και της επικοινωνίας. Ένα παιδί ήδη από τους 18 μήνες πρέπει να κατανοεί καταστάσεις, αργότερα και έννοιες πχ ξέρει ότι ετοιμαζόμαστε να βγούμε έξω για βόλτα, θα βάλουμε μπουφάν και θα πάρουμε μαζί τσάντα ή κλειδιά. Η ικανότητα κατανόησης της κατάστασης είναι μια ικανότητα που αναπτύσσετε πολύ πριν το παιδί συμπληρώσει τα δύο του χρόνια. Η ικανότητα του λόγου συχνά έπεται της ικανότητας της κατανόησης και πρέπει να εμφανίζεται μέχρι τα δύο χρόνια. Οι δύο αυτές ξεχωριστές ικανότητες αντιστοιχούν σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου. Δεν σημαίνει δηλαδή ότι επειδή κατανοεί το παιδί θα μιλήσει κιόλας, δεν είναι συνέπεια το ένα του άλλου.
7. Όταν γύρω στα 2,5 του χρόνια δεν δείχνει να καταλαβαίνει πώς να παίξει με τα άλλα παιδιά. Η ηλικία αυτή είναι της κοινωνικοποίησης του παιδιού και η ηλικία που το παιδί θα έχει κατακτήσει την γνώση του πώς να χειρίζεται , να παίζει με τα διάφορα αντικείμενα. Ένα παιδί που μεταχειρίζεται όλα τα παιχνίδια με τον ίδιο τρόπο πρέπει να εξεταστεί από τον γιατρό. Όπως επίσης και ένα παιδί που δεν θέλει να μοιράζεται ή να δείχνει τα παιχνίδια του. Σε αυτήν την ηλικία το παιδί πρέπει να έχει δώσει δείγματα καλής επικοινωνίας και κατανόησης, καλής κοινωνικής δεξιότητας και καλής χρήσης των παιχνιδιών , διαφορετικά είναι ύποπτο για διαταραχές αυτιστικού τύπου.
8. Όταν στα τέσσερα χρόνια δεν μιλά καθαρά, χωρίς συντακτικά ή γραμματικά λάθη. Καθαρή ομιλία σημαίνει ότι δεν παραλείπει γράμματα ή συλλαβές από το λεξιλόγιο του.
Μαντούδης Στέλιος
Αναπτυξιακός Εργοθεραπεύτης
Σπούδασε Eργοθεραπεία στο Τ.Ε.Ι Αθήνας και στη συνέχεια εκπαιδεύτηκε στο Royal Free Hospital του Λονδίνου, στην Αναπτυξιακή Εκτίμηση με την κλίμακα Bayley, movement ABC. Από την αρχή της σταδιοδρομίας του είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ερεύνα και έχει πάρει μέρος σε αρκετές παιδιατρικές μελέτες, που έχουν πραγματοποιηθεί στα Δημόσια Νοσοκομεία. Είναι δημιουργός της Ανιχνευτικής Δοκιμασίας Σχολικής Ετοιμότητας Α΄ ΤΕΣΤ, για την οποία βραβεύτηκε από την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία. Ενώ συνεχίζει με αμείωτο ενδιαφέρον την ερεύνα και την μελέτη νέων αναπτυξιακών δοκιμασιών για τα παιδιά και τους εφήβους. Είναι γραμματέας στην εταιρεία Αναπτυξιακής Υγείας εφήβων που έχει ως αντικείμενο την διάδοση της γνώσης γύρω από θέματα αναπτυξιακής υγείας για παιδιά και εφήβους. Έχει συνεργαστεί με ιδιωτικά νοσοκομεία όπως το Ιατρικό κέντρο Αθηνών και το Ιασώ, με την ειδικότητα του παιδιατρικού εργοθεραπευτή. Παράλληλα είναι επί δεκαέξι συνεχή έτη, είναι επιστημονικός συνεργάτης της Μονάδας αναπτυξιακής παιδιατρικής στη Β΄ πανεπιστημιακή κλινική του Νοσοκομείου Παίδων Αγλαΐα Κυριακού, όπου παραδίδει μαθήματα σε ειδικευόμενους παιδίατρους. Είναι εισηγητής στα σεμινάρια για την απόκτηση της πιστοποίησης της Ανιχνευτικής Δοκιμασίας Α΄ ΤΕΣΤ, που απευθύνονται σε Παιδίατρους και Ειδικούς θεραπεύτες. Αρθρογραφεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά, εφημερίδες, ενώ έχει δώσει πολλές συνεντεύξεις στην τηλεόραση. Είναι υπεύθυνος στα τρία κέντρα που λειτουργούν στην Αθήνα, κάνοντας διάγνωση και σχεδιάζοντας την παρέμβαση για παιδιά με αναπτυξιακές μαθησιακές και συναισθηματικές διαταραχές, μαζί με την επιστημονική του ομάδα, που αποτελείται από παιδονευρολόγους, ψυχολόγους, λογοθεραπευτές, ειδικούς παιδαγωγούς.
