Σταθερή αύξηση σημειώνουν οι νεφροπάθειες στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, καθώς οι ασθενείς που πάσχουν από αυτά υπολογίζονται σε περίπου 1.000.000, δηλαδή το 10% του συνολικού πληθυσμού! Αν ο αριθμός αυτός προκαλεί δυσάρεστη έκπληξη, πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι, στη συντριπτική πλειονότητα, οι ασθενείς αυτοί δεν το γνωρίζουν…
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και οι δύο παθήσεις-μάστιγες που τον «συνοδεύουν» είναι και οι κυριότεροι υπαίτιοι για τη ραγδαία αυτή αύξηση του αριθμού των νεφροπαθών: Σακχαρώδης Διαβήτης και Υπέρταση ευθύνονται σχεδόν για 3 στα 4 (ποσοστό 71%) περιστατικά νεφρικής νόσου. Περιστατικά τα οποία είτε καταλήγουν σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, υποβαθμίζοντας δραματικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς, είτε τον οδηγούν στο θάνατο από άλλες αιτίες, με πιο συχνές τα καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά επεισόδια, καθώς και άλλες περιφερικές αγγειακές παθήσεις (π.χ. γάγγραινα)
.
Αυτό τόνισαν σήμερα σε συνέντευξη τύπου με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού (Πέμπτη 11 Μαρτίου), ο Πρόεδρος του Ελληνικού Κολεγίου Νεφρολογίας και Υπέρτασης (ΕΚΟΝΥ) αμ. επικ. καθηγητής κ. Αθ. Διαμαντόπουλος, ο καθηγητής Παθολογίας – Νεφρολογίας Α.Π.Θ. κ. Δ. Γρέκας, ο αν. καθηγητής Παθολογίας – Νεφρολογίας κ. Δ. Βλαχάκος, και ο διευθυντής ΕΣΥ νεφρολόγος κ. Αθ. Αγραφιώτης. Στη συνέντευξη παραβρέθηκε και απηύθυνε χαιρετισμό ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νεφροπαθών κ. Γ. Καστρινάκης.
Αναφερόμενος στο πρόβλημα, ο κ. Γρέκας τόνισε ότι το 30-40% των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη θα παρουσιάσουν σε κάποια φάση της ζωής τους χρόνια διαβητική νεφροπάθεια. Η προδιάθεση αυτή μπορεί να ανιχνευθεί έγκαιρα, επεσήμανε ο καθηγητής, με μια απλή ανάλυση ούρων η οποία θα διαπιστώσει την ύπαρξη πρωτεΐνης. Εάν διαπιστωθεί κάτι τέτοιο, είπε ο καθηγητής, μπορεί να διορθωθεί με φάρμακα, με το κατάλληλο διαιτολόγιο και με αλλαγή του τρόπου ζωής.
Στη συνέχεια, ο κ. Γρέκας αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες οδηγίες που εξέδωσε το ΕΚΟΝΥ προς τους διαβητικούς ασθενείς:
α) Ο διαβήτης είναι μαζί με την υπέρταση οι κύριες αιτίες χρόνιας νεφρικής νόσου και νεφρικής ανεπάρκειας.
β) Οι διαβητικοί ασθενείς πρέπει να μετρούν την κρεατινίνη στο αίμα και την πρωτεΐνη στα ούρα 1-2 φορές το χρόνο.
γ) Τα αντιυπερτασικά φάρμακα που αναφέρθηκαν παραπάνω είναι θεραπεία εκλογής για τους διαβητικούς ασθενείς, όχι μόνον για να ελέγξουν την υπέρταση τους αλλά και για να επιβραδύνουν την εξέλιξη της διαβητικής νόσου.
δ) Σε ασθενείς με διαβητική νεφροπάθεια το διαιτολόγιο που περιέχει χαμηλή ποσότητα πρωτεΐνης είναι ωφέλιμο σε μακροχρόνια βάση.
ε) Ο αυστηρός έλεγχος της γλυκόζης αίματος με σύγχρονη μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης εγγυώνται για τους διαβητικούς ασθενείς μας την αρτιότητα της παρακολούθησης της αρρώστιας τους και, επομένως, και της πρόληψης εξέλιξης αυτής προς διαβητική νεφρική νόσο.
Από την πλευρά του, ο κ. Βλαχάκος αναφέρθηκε στη σχέση υπέρτασης και νεφρού, μιας αντίστοιχα «ολέθριας σχέσης» με του σακχαρώδη διαβήτη. Όπως τόνισε, ο νεφρός είναι το όργανο που πέραν από την απομάκρυνση των ουραιμικών τοξινών παίζει πρωταρχικό ρόλο στη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος, αφού με τα ορμονικά του συστήματα ελέγχει και διατηρεί σε φυσιολογικά επίπεδα τον όγκο του αίματος και τις περιφερικές αντιστάσεις, τις παραμέτρους, δηλαδή, αυτές που καθορίζουν μακροπρόθεσμα τα επίπεδα της πίεσης. Αντίστοιχα, ο νεφρός παίζει κεντρικό παθοφυσιολογικό ρόλο στην ανάπτυξη και συντήρηση της υπέρτασης ανεξάρτητα αιτιολογίας. Ταυτόχρονα, ο νεφρός αποτελεί όργανο-στόχο για τις καταστροφικές επιπτώσεις της υπέρτασης, αφού η υπέρταση επιταχύνει την νεφροσκλήρυνση και την ατροφία του νεφρού- που ούτως ή άλλως επέρχεται με την πάροδο της ηλικίας- και επιδεινώνει την πρωτεϊνουρία, δηλαδή την απώλεια λευκωμάτων (πρωτεϊνών) στα ούρα, η οποία επίσης επιταχύνει την προς τα χείρω εξέλιξη της νεφρικής νόσου. Για παράδειγμα, ένας ασθενής με σοβαρή και αρρύθμιστη υπέρταση έχει 22 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να οδηγήσει στον τεχνητό νεφρό και την αιμοκάθαρση, από κάποιον με φυσιολογική αρτηριακή πίεση.
Καταλήγοντας, ο κ. Βλαχάκος είπε ότι, ευτυχώς, έχει πλέον αποδειχθεί ότι η αποτελεσματική θεραπεία της υπέρτασης καθυστερεί την εξέλιξη της νεφρικής νόσου. Έτσι, αν η πίεση παραμείνει > 16/10 cmHg ο νεφρός χάνει το 12% της λειτουργίας του ανά έτος , αν η πίεση κατέβει στα 14/9 cmHg ο νεφρός χάνει το 6% της λειτουργίας του ανά έτος και αν η πίεση κατέβει στα 12-13/8 cmHg ο νεφρός χάνει το 2-3% της λειτουργίας του ανά έτος. Για σύγκριση ας σημειωθεί ότι και στον φυσιολογικό πληθυσμό ο νεφρός χάνει ούτως ή άλλως το 1% της λειτουργίας του ετησίως. Αν επιπλέον υπάρχει και απώλεια λευκωμάτων στα ούρα, πέρα από την καθ’ εαυτή πτώση της πίεσης έχει σημασία και το είδος των αντιϋπερτασικών φαρμάκων, που θα χορηγηθούν. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμοποιηθούν φάρμακα που αναστέλλουν τον άξονα ρενίνης-αγγειοτενσίνης-αλδοστερόνης, δηλαδή φάρμακα της κατηγορίας των αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου, των ανταγωνιστών του υποδοχέα της αγγειοτενσίνης ή των ανταγωνιστών της ρενίνης.
Στη μεταμόσχευση νεφρού ως θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο τελικού σταδίου αναφέρθηκε ο κ. Αγραφιώτης, ο οποίος τόνισε ότι ο επιπολασμός της νόσου στη χώρα μας αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς. Για τους ασθενείς με νεφρική νόσο τελικού σταδίου η μεταμόσχευση νεφρού αποτελεί την καλύτερη και πλέον ενδεδειγμένη λύση, είπε ο κ. Αγραφιώτης, καθώς συνδυάζει τα εξής πλεονεκτήματα:
1. Αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης
2. Καρδιαγγειακά οφέλη
3. Βελτίωση της ποιότητας ζωής, προαγωγή της σωματικής και συναισθηματικής ευεξίας και επαναφορά γονιμότητας
4. Κοινωνικοοικονομικά οφέλη:
l μεγαλύτερη πιθανότητα επιστροφής στην εργασία
l Μειωμένο υγειονομικό κόστος: Το ετήσιο κόστος της αιμοκάθαρσης στις ΗΠΑ, ανά αιμοκαθαιρόμενο νεφροπαθή, ανέρχεται σε 60000-80000$, ενώ το κόστος τον 1ο χρόνο μετά τη μεταμόσχευση ανέρχεται μεν σε 100000$ αλλά μειώνεται σε μόνον 10000$/έτος μετά τον πρώτο χρόνο.
Πρέπει ακόμη να τονιστεί ότι με την εφαρμογή νέων θεραπειών ανοσοκαταστολής, έχει συντελεστεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά στη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη επιβίωση των νεφρικών μοσχευμάτων γεγονός που αναμένεται να διευρύνει τα πλεονεκτήματα της μεταμόσχευσης σε σχέση με την αιμοκάθαρση. Χαρακτηριστικά, η μέση επιβίωση για ένα μόσχευμα από ζωντανό δότη έχει πλέον υπερβεί τα 20 έτη.
Τέλος, ο πρόεδρος του ΕΚΟΝΥ κ. Αθ. Διαμαντόπουλος, μίλησε για το τεράστιο θέμα της ποιότητας ζωής του νεφροπαθούς και του περιβάλλοντός του, θέμα το οποίο αποτελεί και σύνθημα της εφετινής Παγκόσμιας Ημέρας Νεφρού. Ο κ. Διαμαντόπουλος ανέφερε ότι διακρίνουμε την υποκειμενική και την αντικειμενική ποιότητα ζωής (Π.Ζ.). Η Υποκειμενική Π.Ζ. αφορά στο αίσθημα ευεξίας και ικανοποίησης από τη ζωή γενικώς, ενώ η Αντικειμενική Π.Ζ. αφορά στην ικανοποίηση των κοινωνικών και πολιτιστικών απαιτήσεων για υλικό πλούτο, κοινωνική αναγνώριση και σωματική ευεξία.
Έχουν επίσης προταθεί διάφορες συνιστώσες της Ποιότητας Ζωής. Ίσως οι πλέον επιτυχείς συνοψίζονται στο τρίπτυχο: Το είναι, Το ανήκειν, Το δραστηριοποιείσθαι (2). Αναλυτικότερα κάθε συνιστώσα περιλαμβάνει τα κάτωθι:
ΤΟ ΕΙΝΑΙ:
ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΕΙΝΑΙ
Να έχω τη σωματική ικανότητα να αυτοεξυπηρετούμαι
Η διατροφή μου
ΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΕΙΝΑΙ
Να είμαι ελεύθερος από έγνοιες και άγχος
Η διάθεση στην οποία συνήθως βρίσκομαι
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ
Να ελπίζω για το μέλλον
Να έχω τις δικές μου ιδέες για το ορθό και το λάθος
ΤΟ ΑΝΗΚΕΙΝ
ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΝΗΚΕΙΝ
Το σπίτι και η γειτονιά που ζω
ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΑΝΗΚΕΙΝ
Να νοιώθω κοντά στην οικογένειά μου και γενικά στους ανθρώπους
Να έχω ένα εξαιρετικό σύντροφο
ΤΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΑΝΗΚΕΙΝ
Να έχω τη δυνατότητα να χρησιμοποιώ ιατρικές και άλλες υπηρεσίες.
Να έχω χρήματα
ΤΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΕΙΣΘΑΙ
ΠΡΑΚΤΙΚEΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Oικιακές εργασίες
Εργασία επ’ αμοιβή
Παρακολούθηση σχολείων
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Εξωτερικές: Περίπατοι, ποδήλατο, κ.λπ.
Εσωτερικές: Τηλεόραση, ποδήλατο, κ.λπ.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Βελτίωση της φυσικής κατάστασης,
Ικανότητα να αντιμετωπίζω αλλαγές στη ζωή μου
