Η ψυχική διάθεση επηρεάζεται από τη σωματική άσκηση. Το γρήγορο περπάτημα τρεις φορές την εβδομάδα απομακρύνει τον κίνδυνο κατάθλιψης και αναζωογονεί το συναισθηματικό μας κόσμο.Ακόμη και σε ασθενείς που πάσχουν από κατάθλιψη, οποιαδήποτε μορφή σωματικής άσκησης, βοηθά στη μείωση της σοβαρότητας της πάθησης και στην ανάρρωση. Πολλές έρευνες μέχρι σήμερα έχουν τεκμηριώσει τις θετικές επιδράσεις της σωματικής άσκησης στη ψυχολογία των ανθρώπων. Μάλιστα ορισμένες έδειξαν ότι σε ασθενείς με κατάθλιψη, η σωματική άσκηση βοηθούσε όσο και τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.Ανεξάρτητα από την ηλικία ή το φύλο, η συστηματική άσκηση του σώματος συμβάλλει σε μια καλύτερη αυτοεκτίμηση και σε λιγότερα προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας
.
Το στρες υποχωρεί πιο εύκολα μετά από μια αθλητική δραστηριότητα, το περπάτημα, το κολύμπι την ποδηλασία ή άλλη μορφή άσκησης. Η άσκηση του σώματος, είναι πιο αποτελεσματική στη μείωση του στρες σε σύγκριση με άλλους τρόπους καταπολέμησης του στρες όπως για παράδειγμα οι τεχνικές χαλάρωσης.
Η μείωση της έντασης των μυών και η αύξηση του καρδιακού ρυθμού που συνοδεύουν τη σωματική άσκηση, δημιουργούν μια γενικότερη χαλάρωση και συμβάλλουν στην εγρήγορση του οργανισμού. Αυτό μας βοηθά στο να δούμε καλύτερα τα προβλήματα που μας βασανίζουν και να βρούμε καλύτερες λύσεις
Η εξωτερίκευση της έντασης όταν κάνουμε κάποια αθλητική δραστηριότητα, ένα είδος γυμναστικής, περπάτημα ή άλλη ρυθμική σωματική δραστηριότητα, μειώνει τον εκνευρισμό που πιθανόν να μας έχει κυριεύσει κατά τη διάρκεια μια δύσκολης μέρας φορτωμένης με πολλές καταστάσεις που μας προκαλούν στρες.
Έτσι μειώνεται ο κίνδυνος να ξεσπάσουμε νευριασμένοι πάνω σε άτομα της οικογένειάς μας, στη σύζυγο μας, στα παιδιά ή ακόμη πάνω σε φίλους μας.
Άτομα που νιώθουν ότι ο ρυθμός της ζωής τους αρχίζει να γίνεται εξαιρετικά δύσκολος σε σημείο που να τους προκαλεί κατάθλιψη, θα πρέπει να ξέρουν ότι, όταν αρχίσουν να καταναλώνουν θερμίδες διαμέσου της σωματικής εξάσκησης, θα δουν βελτίωση.
Όταν κάποιος νιώθει καλύτερα σωματικά και πιο δυνατός, τότε νιώθει και πιο συναγωνιστικός και ότι έχει καλύτερο έλεγχο της ζωής του.
Πως όμως η εξάσκηση του σώματος επιδρά στον εγκέφαλο για να έχει τα πολύ θετικά αυτά αποτελέσματα στην ψυχική διάθεση; Δεν είναι ακόμη καλά γνωστοί οι μηχανισμοί των ευεργετικών επιδράσεων της άσκησης στην ψυχολογία.
Υπάρχουν όμως ήδη μερικές ενδείξεις για το πως επιτυγχάνεται αυτό:
- Η συγκέντρωση της σεροτονίνης στον εγκέφαλο αυξάνεται λόγω σωματικής άσκησης. Η σεροτονίνη επιδρά στην ψυχική διάθεση, συμμετέχει στη μετάδοση των νευρικών ώσεων και μπορεί να έχει μια λειτουργία στον έλεγχο της διάθεσης και στην κατάσταση της συνείδησης
- Η παραγωγή ενδορφινών αυξάνεται μετά από έντονη άσκηση. Οι ενδορφίνες είναι πεπτίδια που παράγονται στον εγκέφαλο και έχουν μια παυσίπονη δράση. Δρουν στον ψυχισμό και μπορούν να προκαλέσουν ευφορία
Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι κάποια μορφή σωματικής άσκησης είναι καλύτερη από τις άλλες. Το σημαντικό είναι η άσκηση να γίνεται συστηματικά.
Όλοι οι τύποι άθλησης, τρέξιμο, περπάτημα, αεροβική γυμναστική, κολύμπι, βάρη και άλλα είναι αποτελεσματικά στο να μειώνουν το άγχος και την κατάθλιψη.
Για κάποιον που για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν αδρανής, χρειάζεται να αρχίσει σταδιακά. Αρχικά μπορεί να περπατάει για 5 έως10 λεπτά κάθε μέρα. Σε μερικές μέρες μπορεί να κάνει από 30 έως 45 λεπτά περπάτημα τουλάχιστο 3 έως 4 φορές την εβδομάδα.
Για να σημειωθεί κάποια βελτίωση στην ψυχική διάθεση λόγω της σωματικής άσκησης χρειάζονται τουλάχιστο μερικές εβδομάδες.
Τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται μετά από 4 μήνες συστηματικής σωματικής άσκησης. Μετά από αυτή την αρχική φάση είναι σίγουρα καλύτερα, η συνήθεια της συστηματικής άσκησης να διατηρηθεί για όλη τη ζωή.
«Νους υγιής εν σώματι υγιή»…Τη ρήση αυτή που έλεγαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά αμερικανική έρευνα, σύμφωνα με την οποία η σωματική άσκηση διατηρεί ακμαίες τις πνευματικές ικανότητες. Το επιστημονικό έντυπο Journal of the American Geriatrics Society δημοσίευσε μία επιστημονική μελέτη που αναφέρει ότι η σωματική άσκηση βοηθά την καλύτερη οξυγόνωση του εγκεφάλου και τη λειτουργία της καρδιάς, παράγοντες που ενισχύουν την καλύτερη λειτουργία του νου. Οι επιστήμονες υπέβαλαν 349 άνδρες, ηλικίας άνω των 55 ετών, σε δοκιμασίες εκτίμησης της λειτουργίας του καρδιοαναπνευστικού συστήματος. Από τους συμμετέχοντες ζητήθηκε να κάνουν στατικό ποδήλατο και στη συνέχεια να προσπαθήσουν να θυμηθούν μια σειρά από λέξεις και φράσεις. Διαπιστώθηκε ότι οι άνδρες που ήταν περισσότερο γυμνασμένοι εμφάνιζαν μικρότερη νοητική δυσλειτουργία, αφού παρουσίασαν τα ίδια αποτελέσματα στις δοκιμασίες τόσο στο αρχικό, όσο και στο τελικό στάδιο της έρευνας. Οι ερευνητές εξηγούν ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα της σωματικής άσκησης όσον αφορά τις πνευματικές ικανότητες είναι πολλά. Κυρίως, αποδίδονται στην καλή καρδιακή λειτουργία που οξυγονώνει σωστά τον εγκέφαλο. Η απροβλημάτιστη ροή του αίματος στον εγκέφαλο ενισχύει τις νοητικές λειτουργίες τόσο σε υγιή άτομα, όσο και στους πάσχοντες από τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Όπως το σώμα χρειάζεται τη γυμναστική για να είναι υγιές έτσι και η ψυχή χρειάζεται το πνεύμα και το συναίσθημα. Η άσκηση σε όλες τις μορφές της, δεν είναι κάτι άγνωστο ή πρωτόγνωρο στις σύγχρονες κοινωνίες. Επίσης δεν αποτελεί εύρημα σημερινό. Βασικό στοιχείο της άσκησης αποτελεί η κίνηση. Η κίνηση υπάρχει σαν χαρακτηριστικό σε κάθε μορφή ζωής. Είναι ανάγκη μέσα από την οποία γεννήθηκε η άσκηση. Η άσκηση, σαν συνειδητοποιημένη κίνηση στον άνθρωπο, έχει άμεση σχέση με τη βιολογική και πολιτιστική του εξέλιξη. Κύρια αιτία της άσκησης φαίνεται πως στάθηκε ο αγώνας για επιβίωση του ανθρώπου. Αυτό μας διδάσκει η ιστορία του ανθρώπου από την εποχή της ύπαρξης του σ΄ όλο τον κόσμο. Η ανάγκη της άμυνας ή της επίθεσης, η προσπάθεια περάσματος υδάτινης έκτασης, η αναρρίχηση σε δέντρα ή βράχους γέννησε τη ανάγκη για δρόμο, πάλη, άλμα, κολύμπι, χτυπήματα ( judo -πυγμαχία ) και άλλα. Έτσι ο άνθρωπος οδηγήθηκε στο “sport” που σημαίνει κίνηση με ψυχαγωγικό χαρακτήρα.
Όλοι οι τύποι άθλησης, τρέξιμο, περπάτημα, αεροβική γυμναστική, κολύμπι, βάρη και άλλα είναι αποτελεσματικά στο να μειώνουν το άγχος και την κατάθλιψη.
Για παράδειγμα, το περπάτημα αποδεικνύεται ότι βοηθά σημαντικά όχι μόνο τη σωματική υγεία αλλά και την ψυχική υγεία. Παράλληλα το τακτικό περπάτημα ακόμα και για μικρές αποστάσεις, βοηθά στη διατήρηση και βελτίωση των πνευματικών ικανοτήτων.Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει κατά τα τελευταία χρόνια, έχει τεκμηριωθεί ότι άτομα τα οποία κάνουν σωματική εξάσκηση με τακτικό περπάτημα, έχουν λιγότερο κίνδυνο να υποστούν απώλεια μνήμης λόγω αύξησης της ηλικίας. Επιπρόσθετα, φαίνεται ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα του περπατήματος για τη μνήμη, αυξάνονται με την αύξηση της απόστασης που περπατά κάποιος. Άτομα τα οποία περπατούν τακτικά, όπως για παράδειγμα 1,5 έως 2 χιλιόμετρα κάθε μέρα, θα έχουν θετικές επιπτώσεις στην πνευματική τους υγεία. Είναι γνωστό ότι το περπάτημα, όπως και άλλες μορφές σωματικής εξάσκησης, έχουν καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη των αγγειακών καρδιακών και εγκεφαλικών παθήσεων.
Οι εργαστηριακές και κλινικές έρευνες όμως δείχνουν ότι παράλληλα με τις θετικές επιδράσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα, συμβαίνουν και άλλες βιοχημικές μεταβολές στον εγκέφαλο. Το αποτέλεσμα είναι ότι το περπάτημα βελτιώνει την κατάσταση όχι μόνο των σωματικών ικανοτήτων αλλά και των νοητικών δεξιοτήτων απομακρύνοντας έτσι τον κίνδυνο γεροντικής άνοιας.Τα άτομα που πάσχουν από ψυχικά προβλήματα, ήπιας μορφής ή σοβαρότερα, βελτιώνονται και καταπολεμούν αποτελεσματικά το στρες, την κακή ψυχική διάθεση και την κατάθλιψη όταν επιδίδονται σε αθλητικές δραστηριότητες.
Έρευνες σε ασθενείς με ψυχιατρικές παθήσεις έδειξαν ότι η τακτική εξάσκηση αυξάνει την αυτοπεποίθηση τους, βελτιώνει τις κοινωνικές τους ικανότητες, αυξάνει τα κίνητρά τους στη ζωή. Ορισμένοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι ακόμη και σε σχιζοφρενείς ασθενείς ή σε αυτούς με μανιακή κατάθλιψη, υπάρχει βελτίωση που επιτυγχάνεται διαμέσου ενός προγράμματος τακτικών αθλητικών δραστηριοτήτων. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ολοκληρωμένη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με ψυχικές παθήσεις θα πρέπει να περιλαμβάνει και ένα πρόγραμμα τακτικής σωματικής εξάσκησης εμπλουτισμένο με περπάτημα και άλλες αθλητικές δραστηριότητες. Τα στοιχεία αυτά είναι ευχάριστα και θα πρέπει να αποτελέσουν ακόμη ένα σημαντικό κίνητρο για όλους μας για να μην αμελούμε να ασκούμε το σώμα μας. Θα βοηθούμε με τον τρόπο αυτό όχι μόνο το σώμα και την καρδία μας αλλά θα προστατεύουμε τη ψυχική μας υγεία και τις νοητικές μας δεξιότητες.
Βέβαια, δεν είναι ακόμη καλά γνωστοί οι μηχανισμοί των ευεργετικών επιδράσεων της άσκησης στην ψυχολογία. Υπάρχουν όμως ήδη μερικές ενδείξεις για το πως επιτυγχάνεται αυτό:
- Η συγκέντρωση της σεροτονίνης στον εγκέφαλο αυξάνεται λόγω σωματικής άσκησης. Η σεροτονίνη επιδρά στην ψυχική διάθεση, συμμετέχει στη μετάδοση των νευρικών ώσεων και μπορεί να έχει μια λειτουργία στον έλεγχο της διάθεσης και στην κατάσταση της συνείδησης
- Η παραγωγή ενδορφινών αυξάνεται μετά από έντονη άσκηση. Οι ενδορφίνες είναι πεπτίδια που παράγονται στον εγκέφαλο και έχουν μια παυσίπονη δράση. Δρουν στον ψυχισμό και μπορούν να προκαλέσουν ευφορία
Δημήτρης Μπούκουρας
Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
LICENSE του Πανεπιστημίου X – NANTERRE των Παρισίων , Τμήμα Ψυχολογίας .
Μεταπτυχιακές Σπουδές MAITRISE του ιδίου Πανεπιστημίου , Τμήμα Ψυχολογίας .
C.E.S. στην Κλινική Ψυχολογία .
C.E.S. στην Ψυχοπαθολογία .
Αναγνώριση των Γαλλικών Πτυχίων από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών .
STAGE δύο ετών στην Ψυχοπαθολογία του Παιδιού , στις Ψυχολογικές Αντιδράσεις στις Οργανικές Παθήσεις , στο Νοσοκομείο SALPETRIERE , Παρίσι .
STAGE Άσκησης Κλινικής Ψυχολογίας και Ψυχοπαθολογίας Ενηλίκων στο SAINT-MAURICE , Νοσοκομείο ESQUIROL – FRANCE .
STAGE Νοσοκομειακού Επισκεπτηρίου Νοσηλείας Ασθενών στη SERVICE DU DR. DUCHE , νοσοκομείο SALPETRIERE .
STAGE δύο ετών Θεωρητικών και Κλινικών Παρουσιάσεων στο Νοσοκομείο SAINT – ANNE υπό τον Καθηγητή ROGER DOREY .
Συμμετοχή σε Πρακτικές Ασκήσεις Ψυχοδράματος υπό τον Καθηγητή DIDIER ANZIEU .
