Οταν οι γονείς αναρρωτιούνται , προβληματίζονται, στεναχωριούνται …..μέσα στην άγνοιά τους!
Πολλοί γονείς συχνά αναρωτιούνται ποια είναι τα πρώτα σημάδια εκδήλωσης της Νευρικής Ανορεξίας (ΝΑ), καθώς τις περισσότερες φορές συγχέουν την έναρξη της ασθένειας με την εξέλιξη της.
Εμφανίζεται ένα πολύ συχνό φαινόμενο, όταν μια ασθενής έρχεται μαζί με την οικογένεια της στο κέντρο μας για πρώτη φορά: Η ασθενής και η οικογένεια σχεδόν πάντα διαφωνούν για την διάρκεια αλλά και την έναρξη της Νευρικής ανορεξίας. Σχεδόν ποτέ δεν ταυτίζεται η οπτική της ασθενούς με αυτή της οικογένειας.
Ο λόγος είναι πολύ απλός, οι οικογένειες αντιλαμβάνονται την έναρξη της νόσου όταν τα συμπτώματα της έχουν φτάσει στο δέκα (10), δηλαδή όταν μεγιστοποιείται η διατροφική διαταραχή και κατά συνέπεια μειώνεται το βάρος. Πρόσφατα σε μια ανάλογη συνάντηση ρώτησα την ασθενή «πόσα χρονιά είσαι στην νόσο». «Έξι χρονιά από τα δεκατρία μου», μου απάντησε. Ξαφνικά η μαμά διαφωνεί και διορθώνει «όχι τρία χρονιά είσαι, τόσα κανείς εμετούς» και απαντάει η ασθενής «και όλα αυτά που έκανα πριν τους εμετούς τι ήταν;».
Εκεί, λοιπόν, παρεμβαίνω και αρχίζω να διερευνώ μέσω ερωτήσεων όλες εκείνες τις συμπεριφορές που λειτούργησαν ως πρόδρομος του θυελλώδη και καταστροφικού ερώτα με την ανορεξία:
Είχες έντονη επιθυμία για μείωση βάρους, ξεκινώντας μια δίαιτα για να νιώσεις καλύτερα; Συνήθως τα νεαρά άτομα με παραπάνω βάρος έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν νευρική ανορεξία, στην περίπτωση που υπάρχει η γεννητική προδιάθεση. Τις περισσότερες φορές το παρουσιάζουν ως ανάγκη βελτίωσης της εικόνα τους που μπορεί να χαρακτηριστεί και ως εμμονή.
Άρχισες να περιορίζεις διάφορες τροφές, διαχωρίζοντας τις σε καλές και κακές και να κόβεις γεύματα μετρώντας τις θερμίδες ; Αρχικά εξοστρακίζονται όλα τα γλυκά και οι τροφές που περιέχουν άμυλο, και ο υπολογισμός θερμίδων ξεκινά. Τα
γεύματα που αποφεύγονται αρχικά κυρίως είναι το βραδινό και κάποια σνακ.
Μείωσες την γκάμα των τροφίμων που καταναλώνεις, φθάνοντας στο σημείο να τρως σχεδόν τις ίδιες τροφές με τις οποίες νιώθεις ασφαλής γιατί διαπίστωσες ότι τρώγοντας μόνο αυτές, μειώνεται γρήγορα το βάρος σου; Η μονοφαγία αυξάνεται με την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, γιαουρτιού και κοτόπουλου. Επίσης έχει αρχίσει να ζυγίζεται πολύ συχνά σε εβδομαδιαία βάση και ταυτόχρονα αρχίζει την άσκηση για την επιτάχυνση της απώλειας βάρους.
Αντιδράς όταν δεν έχεις το απόλυτο ελέγχο των γευμάτων σου, δηλαδή τα γεύματα τα προετοιμάζεις μόνη σου, συνήθως τρως μαζί με άλλους ή μόνη; Αντιδρά στις ποσότητες που της σερβίρονται, χαρακτηρίζοντας τις ως μεγάλες και απαιτεί να σερβίρεται μόνη της. Αρχίζει να ασκεί ελέγχο στην ποσότητα του λαδιού που μπαίνει στο φαγητό ή στη σαλάτα και σταδιακά επιλεγεί να μαγειρεύει η ιδία το φαγητό της, για να έχει άμεσο έλεγχο στη προετοιμασία και στα συστατικά του. Αποφεύγει να τρώει μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Συνήθως κλείνεται στο δωμάτιο της, υποστηρίζοντας ότι έχει φάει ήδη για να αποφυγή τις αντιδράσεις της οικογένειας.
Νιώθεις συχνά άγχος, εκνευρισμό και ενοχή όταν πεινάς, οι σκέψεις σου γυρίζουν συνεχώς γύρω από την τροφή και το σώμα; Το άγχος προκαλείται αναπόφευκτα από τον υποσιτισμό και την υποθρεψία αφού μόνο στην θέα της τροφής αντιδρά φοβικά. Εκνευρίζεται και μπορεί να γίνει επιθετική, αυτό οφείλεται κυρίως στην απόγνωση που βιώνει επειδή δεν χάνει το αναμενόμενο βάρος και στην εμμονή του ελέγχου. Ξεκινάει πρόγραμμα γυμναστικής για άμεσο αποτέλεσμα στη μείωση των κιλών.
Συγκρίνεις συχνά το σώμα σου αλλά και την τροφή που καταναλώνεις, με των άλλων; Αρχίζει να ρωτά τους γονείς ή τα αδέρφια της, για την εμφάνιση της, ζητώντας διαρκή διαβεβαίωση για το σώμα ή για συγκεκριμένα σημεία όπως την κοιλιά, τους γλουτούς, ή τα πόδια. Επίσης συγκρίνει την ποσότητα των γευμάτων με εκείνη των άλλων, χτίζοντας σταδιακά την πεποίθηση ότι τρώει περισσότερο από τους άλλους ενώ ισχύει το αντίθετο.
Τα παραπάνω ερωτήματα υποδηλώνουν το αρχικό στάδιο της Νευρικής Ανορεξίας και ταυτόχρονα την επεξήγηση της συγκεκριμένης συμπεριφοράς. Ο στόχος είναι, να αναγνωρίσετε και να κατανοήσετε εγκαίρως την έναρξη της νόσου του αγαπημένου σας προσώπου. Επειδή είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι παραπάνω σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές χτίζουν την ραχοκοκαλιά της νόσου. Στην συνέχεια έρχεται αναπόφευκτα και η απορύθμιση της βιολογίας του εγκεφάλου( λόγω του υποσιτισμού), που ενισχύει και δυναμιτίζει καταλυτικά την συμπτωματολογία της ανορεξίας.
Η Μαρία Τσιάκα σπούδασε Ψυχολογία, έχει εκπαιδευτεί και στη Συστημική Ψυχοθεραπεία, ενώ είναι υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Ψυχολογικής Ιατρικής και Ψυχιατρικής του Institute of Psychiatry, King’s College London. Επίσης, είναι μέλος διαφόρων Συλλόγων και Οργανισμών, όπως EFTA (European Family Therapy Association), ECED (European Council on Eating Disorders), AED (Academy of Eating Disorders), IAEAP (International Association for Eating Disorders Professionals).
