Ο Θεσμός των Γενικών εξετάσεων, παραμένει ένας ιδιαίτερα σοβαρός θεσμός, καθώς χρίζει μια διαδικασία ιδιαίτερη κρίσιμη για τα παιδία και για τους γονείς τους. Μια διαδικασία, πάντα θεωρείται κρίσιμη, όταν μπορεί να επηρεάσει τόσο σε πρακτικό, όσο και συναισθηματικό επίπεδο την ζωή των παιδιών και των γονιών τους. Στο μυαλό των περισσότερων, οι πανελλήνιες εξετάσεις, αποτελούν το εισιτήριο για να εισαχθεί κάποιο από τα παιδία στο Πανεπιστήμιο και αυτό αποτελεί ίσως την μια όψη της αντικειμενικής αληθείας. Η άλλη όψη, θέλει να συνδέει την επιτυχία αυτή, με την ευκαιρία του κάθε παιδιού, να ευτυχίσει στην ζωή του σε όλους του τομείς
.
Αυτή του είδους η αίσθηση, προέρχεται και τροφοδοτείται από την ευρεία κοινωνία αλλά κατά κύριο λόγο από τους γονείς.
Το κομμάτι της ευτυχίας, εμπεριέχει και την επαγγελματική αποκατάσταση του ατόμου και η επαγγελματική αποκατάσταση ως γνωστόν, φέρει οικονομικές ευκαιρίες που διασφαλίζουν την οικονομική επιβίωση του ανθρώπου. Στις μέρες μας, όμως, είναι ανασφαλές να δημιουργούμε την αίσθηση στο παιδί ότι μόνο αν μπει στο Πανεπιστήμιο, τότε θα μπορέσει να αποκατασταθεί επαγγελματικά και να εξισορροπήσει οικονομικά στην ζωή του. Μην ξεχνάμε, το κομμάτι της ανεργίας στις μέρες μας, και της υπερπροσφοράς σε πολλά επαγγέλματα που απορρέουν από πανεπιστημιακές σπουδές χρόνων.
Η εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο, για πολλούς γονείς, συνδέεται με την κοινωνική ανέλιξη τόσο του ίδιου του ατόμου, όσο και της ευρύτερης οικογένειας.
Οι προσδοκίες που φέρουν τα ανεκπλήρωτα όνειρα των μεγάλων, συναντούν τις σχολικές προσπάθειες των παιδιών με στόχο να μπουν σε μια σχολή ανώτατης εκπαίδευσης έτσι ώστε οι γονείς να είναι περήφανοι τόσο για αυτά όσο και για τους εαυτούς τους.
Το γεγονός ότι, οι πανεπιστημιακές σπουδές είναι εντελώς δωρεάν, επίσης συντελούν στη πίεση των γονέων ως προς τις σχολικές επιδόσεις των παιδιών τους και στην έμμονη αυτών να εισαχθούν στο Πανεπιστήμιο. Οι γονείς, πιστεύουν ότι με την εισαγωγή ενός παιδιού, σε μια Πανεπιστημιακή σχολή, ταυτόχρονά αυτό σημαίνει την μείωση ή την απαλλαγή των οικονομικών τους καθηκόντων απέναντι στα παιδία τους. Μην ξεχνάμε όμως, πόσα χρήματα έχουν δαπανηθεί για την προετοιμασία, ή ακόμα πόσα θα χρειαστεί να δαπανηθούν, για να μπορέσει ένα παιδί να σπουδάσει σε κάποιον τόπο διαφορετικό από αυτόν τον τόπο καταγωγής του.
Κατά την διάρκεια της εφηβείας, ο γονέας εν όψη των πανελλήνιων εξετάσεων συνηθίζει να αντιμετωπίζει το παιδί του με έναν τρόπο διαφορετικό, παραθέτοντας του έναν και μοναδικό ρόλο’ τον ρόλο του μαθητή και τον ρόλο του μελλοντικού σπουδαστή. Το παιδί πλέον, δεν φέρει τον ξεχωριστό ρόλο του παιδιού με τις διαφορές εκφάνσεις της προσωπικότητας του, αλλά μετατρέπεται σε παιδί μαθητής. Οι γονείς, συχνά μπαίνουν σε συγκρίσεις, συγκρίνουν τις σχολικές επιδόσεις του παιδιού τους με αυτές των συμμαθητών του και εντάσσουν την αξιολόγηση της συμπεριφοράς του σε αυτό το πλαίσιο. Ένα παιδί, λοιπόν γίνεται αυτομάτως ένα κακό παιδί αν φέρει χαμηλούς βαθμούς και ένα καλό παιδί αν φέρει υψηλούς βαθμούς.
Η περίοδος της προετοιμασίας, σημαίνει για τους περισσότερους γονείς, πλήρης αφοσίωση στα μαθήματα και απουσία κοινωνικής ζωής. Δεν είναι λίγες φορές, που έχουμε ακούσει από τα χείλη των γονέων μας «τώρα είναι η χρονιά σου- πρέπει να τα ‘δώσεις όλα’ – επικεντρώσου στα μαθήματα σου μόνο- αφού μπεις στο Πανεπιστήμιο, μετά μπορείς να κάνεις ότι θες»
Στις προαναφερόμενες πεποιθήσεις που κουβαλούν οι γονείς γύρω από την επιτυχία σε μια Πανεπιστημιακή Σχολή, δεν έχω την παραμικρή πρόθεση να μειώσω την σημαντικότητα των γνώσεων και της μόρφωσης που πρέπει να λαμβάνει ένας άνθρωπος. Θα ήθελα, όμως, να τονίσω, ότι σκεπτόμενοι τόσο ‘κλειστά’ ως γονείς λειτουργούμε αυτοεγλωβιστικα τόσο για εμάς όσο και για τα ίδια τα παιδιά μας. Στην ζωή μας, πάντα υπάρχουν παραπάνω από μία επιλογές που μπορούν να μας οδηγήσουν στους ίδιους δρόμους. Θα ήταν προτιμότερο. να κοιτάξουμε τις ανάγκες των παιδιών μας και να τις διαχωρίσουμε από τις δικές μας ανάγκες. Σε αυτό το πλαίσιο αναφοράς, σημαντικό είναι να λαμβάνει κάθε γονέας τις δυνατότητες του παιδιού και να διερωτηθεί αν για αυτό, η εισαγωγή σε μια σχολή αποτελεί την καλύτερη λύση.
Πρέπει να αντιμετωπίζουμε το παιδί μας, προσγειωμένα και όχι ως παιδί «θαύμα». Πολύ πιθανό να είναι ένα παιδί σαν όλα τα άλλα με συγκεκριμένες δυνατότητες και συνήθεις προσδοκίες, το οποίο δεν θα κάνει τίποτε περισσότερο από αυτό που μπορεί. Δεν μπορούν όλα τα παιδία να γίνουν πανεπιστήμονες- πρέπει όμως εμείς ως γονείς να μάθουμε να «ακούμε» τα παιδία μας για το τι αυτά θέλουν να γίνουν και για το τι ονειρεύονται για το μέλλον τους και αν ακόμα είναι μπερδεμένα, να προσπαθήσουμε να τα συμβουλεύσουμε και όχι να τους επιβάλλουμε τις απόψεις μας και τα « θέλω» μας. Το παιδί πρέπει να πάρει τις δικές του αποφάσεις για την δική του ζωή και να έχει την ευθύνη του απέναντι σε αυτήν.
Σημαντικό είναι να τους δώσουμε την αίσθηση της ασφάλειας που ενέχει την σταθερή μας παρουσία στην ζωή τους είτε τα καταφέρουν είτε όχι να επιτύχουν. Καλούμαστε λοιπόν, εμείς να σταθούμε δίπλα τους και να τους στηρίξουμε δίχως εκφράσουμε συναισθήματα Τα παιδιά χρειάζονται δυνατούς συμμάχους δίπλα τους για να νιώθουν και αυτά δυνατά και ικανά. Επίσης, θα πρέπει ως γονείς να αξιολογούμε και την διαδικασία της προσπάθειας και της οδυνηρής ψυχοσυναισθηματικής διαδρομής που οδηγεί στις εξετάσεις.
Η προσπάθεια χρειάζεται συνεχής επιβράβευση.
Σε αυτήν την διαδρομή, καλούμαστε και πρέπει να είμαστε διπλά στα παιδία μας που βρίσκονται στην εφηβεία, μια καθόλα εύκολη περίοδος της ζωής τους, με έναν τρόπο διακριτικό και όχι πιεστικό, αφήνοντας χώρο να εκφράσουν τα συναισθήματα τους(θυμό, λύπη, χαρά) , επιτρέποντας τους ακόμα να διασκεδάσουν, να βγουν με τους φίλους τους να χαζέψουν τηλεόραση με σκοπό να διατηρήσουν την ισορροπία, τους σε όλα τα κομμάτια της ζωής τους. Η επικοινωνία, λοιπόν, ανάμεσα στο παιδί-έφηβο και στο γονέα κρίνεται πολυσήμαντη.
Φακίρη Σεβαστή
Ψυχολόγος- Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
Συμβουλευτική- ψυχοθεραπεία ζευγαριών
Bsc in Psychology University of Middlessex, U.K
Μsc in Child Development University of London – Institute of Education, U.K
