Τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε θεραπευτικά τον καρκίνο που δεν έχει ξεπεράσει την κάψα του προστάτη.

Οι λύσεις είναι βασικά τρεις. Εγχείρηση, ακτινοβολία του προστάτη από εξωτερική πηγή, εμφύτευση στον προστάτη ραδιενεργών σωματιδίων.
Η εγχείρηση είναι η λεγόμενη ριζική προστατεκτομή. Σε πολύ κόσμο υπάρχει μια σύγχυση ανάμεσα σ`αυτή την επέμβαση, που γίνεται για καρκίνο του προστάτη, και στις επεμβάσεις που γίνονται με τομή για μεγάλες καλοήθεις διογκώσεις του προστάτη. Αυτές οι δια τομής προστατεκτομές διαφέρουν πολύ απ`τη ριζική προστατεκτομή.

Κατά τη ριζική προστατεκτομή αφαιρούνται οι λεμφαδένες της λεκάνης και ο προστάτης με την κάψα του, τις σπερματοδόχες κύστεις και το λίπος της περιοχής.
Οι αδένες αφαιρούνται γιατί έστω κι αν δεν εμφανίζονται στην αξονική τομογραφία διογκωμένοι, μπορεί, ευτυχώς σπάνια, να έχουν κάποια καρκινικά κύτταρα και αυτό πρέπει, τουλάχιστον, να το ξέρουμε.
Ο προστάτης αφαιρείται με την κάψα, γιατί αν αφήσουμε την κάψα, όπως κάνουμε στις εγχειρήσεις των καλοήθων διογκώσεων, θα έχουμε βέβαια το πλεονέκτημα να υπάρχει η κάψα σαν χρήσιμο «καλούπι» πάνω στο οποίο ο οργανισμός θα αναπλάσει την ουρήθρα που βγάζουμε μαζύ με τον προστάτη, το πιθανότερο όμως είναι πάνω σ`αυτή την κάψα να υπάρχουν καρκινικά κύτταρα τα οποία θα αναπτύξουν πάλι τον καρκίνο κι έτσι η επέμβασή μας δεν θα οδηγήσει σε ίαση.

Τις σπερματοδόχες κύστεις και το περί τον προστάτη λίπος επίσης τα αφαιρούμε, γιατί υπάρχει μια πιθανότητα να έχει επεκταθεί εκεί ο καρκίνος, πράγμα που πρέπει επίσης να το γνωρίζουμε.
Μετά την αφαίρεση του προστάτη με την κάψα και τις σπερματοδόχες κύστεις παραμένουν ελεύθερα το άκρο της ουρήθρας και το άνοιγμα της κύστεως. Αυτά πρέπει να συνδεθούν, να αναστομωθούν κατά τη χειρουργική γλώσσα, ώστε να υπάρξει και πάλι η συνέχεια ουροδόχου κύστεως και ουρήθρας. Για να βοηθηθεί η καλή επούλωση αυτής της αναστόμωσης, τοποθετείται ένας καθετήρας, ώστε για ένα διάστημα να διευκολύνεται η έξοδος των ούρων.

Η ριζική προστατεκτομή έχει, σαν επέμβαση μια σχετική βαρύτητα. Διαρκεί γύρω στις 3-4 ώρες, ορισμένες φορές απαιτεί μετάγγιση αίματος, σε αρκετές περιπτώσεις απαιτείται παράταση της παραμονής του καθετήρα ώστε να «κολλήσει» καλά η ουρήθρα με την ουροδόχο κύστη.Πάντως στις περισσότερες περιπτώσεις ο άρρωστος συνέρχεται γρήγορα και εγκαταλείπει το νοσοκομείο σε λίγες ημέρες.
Μετά την αφαίρεση του καθετήρα συνήθως παραμένει ακράτεια ούρων, η οποία στο 95% των περιπτώσεων υποχωρεί βαθμιαίως έτσι ώστε μετά κάποια στιγμή το άτομο να μην ενοχλείται. Αυτό το «βαθμιαίως» εξαρτάται απ`το πόσο γρήγορα μπορούν να υποχωρήσουν τα μετεγχειρητικά οιδήματα και να συνέλθουν οι σφιγκτηριακοί μηχανισμοί του αρρώστου, είναι δηλαδή εξατομικευμένο, κυμαινόμενο από 20 ημέρες μέχρι και δυο χρόνια. Η νεότερη σχετικά ηλικία, η καλή γενική κατάσταση και η σωματική άσκηση (περίπατος), συμβάλλουν σημαντικά στη βράχυνση της περιόδου ακράτειας μετά τη ριζική προστατεκτομή. Επίσης ορισμένες ειδικές ασκήσεις (π.χ. σύσπαση των μυών, όπως όταν θέλουμε να διακόψουμε μια ούρηση που έχει αρχίσει), πολλές φορές την ημέρα, συμβάλλουν επίσης στον ταχύτερο έλεγχο της ροής των ούρων.

Η ριζική προστατεκτομή επηρρεάζει την στύση;

Ένα άλλο δυσάρεστο πρόβλημα μετά την ριζική προστατεκτομή είναι η ανεπαρκής στύση. Παρ`ότι στις περισσότερες ριζικές προστατεκτομές κατορθώνουμε να μην πειράζουμε τα νεύρα της στύσης, η στύση δεν επανέρχεται πάντα. Η βοήθεια με διάφορα φάρμακα (ενδοσυραγγώδης προσταγλανδίνη και Viagra και τα συναφή), μπορεί να οδηγήσει στην συν τω χρόνω επανεμφάνιση της στύσης. Στην εσχάτη ανάγκη υπάρχουν και τα ενδοπεϊκά εμφυτεύματα σιλικόνης που βοηθούν σε περιπτώσεις ατελούς στύσης.
Εναντι αυτών των μειονεκτημάτων η ριζική προστατεκτομή παρουσιάζει τρία σπουδαιότατα πλεονεκτήματα:
Προσφέρει υψηλά ποσοστά ίασης, δηλαδή πλήρους εξαφάνισης της νόσου. Τα ποσοστά αυτά συνήθως υπερβαίνουν το 85% και σε προσεκτικά επιλεγμένα περιστατικά εγγίζουν το 95%.Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι απ`τους 100 αρρώστους με περιορισμένο μέσα στην κάψα καρκίνο του προστάτη, που θα υποβληθούν σε ριζική προστατεκτομή οι 85-95 γίνονται τελείως καλά. Σ`ένα ποσοστό 5-15% η νόσος θα ξαναεμφανισθεί κάποια στιγμή.

 

  • Η επανεμφάνιση του καρκίνου θα οφείλεται σε μεμονωμένα καρκινικά κύτταρα ή μικρές ομάδες κυττάρων που κατά τον χρόνο της σταδιοποίησης υπήρχαν είτε στο χώρο της περιοχής του προστάτη αλλά πολύ πέρα απ`τα όρια της προστατεκτομής, είτε σε απομακρυσμένα όργανα του σώματος. Παρά τη σημαντική ερευνητική προσπάθεια που έχει γίνει η Ιατρική δεν διαθέτει ακόμη κανένα σίγουρο τρόπο για να εντοπίσει τέτοια κύτταρα.

 

  • Η επανεμφάνιση (υποτροπή) του καρκίνου του προστάτη σ`αυτά τα σχετικώς μικρά ποσοστά μετά τη ριζική προστατεκτομή, συνήθως γίνεται σ`ένα διάστημα κάποιων ετών μετά τη ριζική προστατεκτομή. Αυτός δε ο χρόνος καταστολής της προόδου του καρκίνου ανήκει στα θετικά σημεία της επέμβασης. Η επέμβαση αυτή, που στοχεύει στο να εκριζωθεί απ`το σώμα ο καρκίνος, σε αντίθεση με τις άλλες θεραπείες (ακτινοβολία-βραχυθεραπεία), οι οποίες προσπαθούν να εξουδετερώσουν τον καρκίνο ενώ αυτός παραμένει μέσα στο σώμα, παραμένει πάντα η λυδία λίθος για τη θεραπεία του εντός της κάψας καρκίνου του προστάτη, οι άλλες δε μέθοδοι, παραδεκτές και αξιόλογες κι αυτές, προσπαθούν να πλησιάσουν τα υψηλά ποσοστά ίασης της ριζικής προστατεκτομής.

Ένα δεύτερο πλεονέκτημα της ριζικής προστατεκτομής είναι το ότι, όταν τα παρεπόμενα της εγχείρησης υποχωρήσουν, η ποιότητα ζωής του ατόμου είναι καλή, διότι δεν κινδυνεύει να έχει τις επιπλοκές της ακτινικής κυστίτιδας ή εντερίτιδας κλπ που θα περιγράψουμε πιο κάτω.

Ένα μεγάλο πλεονέκτημα της ριζικής προστατεκτομής είναι ότι επιβεβαιώνει κατά τον ασφαλέστερο τρόπο ή διορθώνει, την προεγχειρητική σταδιοποίηση. Μετά τη ριζική προστατεκτομή τόσο οι λεμφαδένες όσο και ο προστάτης με την κάψα και τις σπερματοδόχες κύστεις εξετάζονται στο μικροσκόπιο (ιστολογική εξέταση). Ετσι επιβεβαιώνεται ότι δεν έχουν φθάσει ως τους λεμφαδένες καρκινικά κύτταρα, όπως και ότι δεν έχουν περάσει την κάψα, προς το περιπροστατικό λίπος ή τις σπερματοδόχες κύστεις.

Παράλληλα εξετάζεται σε εκτενέστερο υλικό, από το περιορισμένο της βιοψίας, ο βαθμός κακοήθειας των κυττάρων, πράγμα που θα μας διευκολύνει στο να ξέρουμε πόσο καλά αναμένονται τα αποτελέσματα της εγχείρησης. Οσο χαμηλότερο βαθμό κακοήθειας παρουσιάζουν τα κύτταρα τόσο αυξάνει το ποσοστό ίασης. Σε περίπτωση που, παρ`ελπίδα, κύτταρα κακοήθη έχουν υπερβεί την κάψα ή τα όρια της χειρουργικής εκτομής, χωρίς όμως να υπάρχουν και στους λεμφαδένες, μπορούμε να συμπληρώσουμε την θεραπεία με ακτινοβολία 4500-5000 μονάδων (cGy) (βλ. πιο κάτω).

Εάν διαπιστώσουμε καρκινικά κύτταρα στους λεμφαδένες το περιστατικό θα υπαχθεί θεραπευτικά στις πιο προχωρημένες κατηγορίες, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Η ριζική προστατεκτομή μπορεί να γίνει με τομή είτε στο κάτω μέρος της κοιλιάς είτε στο περίνεο (μεταξύ όρχεων και πρωκτού). Τα τελευταία χρόνια επιχειρείται και με λαπαροσκοπική τεχνική. Αν η τεχνική αυτή αποδειχθεί μακρόπνοα εξ ίσου αποτελεσματική, ασφαλώς θα αποτελέσει μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη. Ολοι οι τρόποι ριζικής προστατεκτομής απαιτούν γενική αναισθησία.

 

#########