Η Ανορεξία, η Βουλιμία
* Σοβαρές διαταραχές στη διατροφή- φόβος για απόκτηση βάρους
* Κοινωνικοπολιτιστική καταγωγή
* Μπορεί να συνυπάρχουν και άλλες ψυχολογικές διαταραχές
Η Ανορεξία είναι ψυχολογική διαταραχή, όπου το άτομο λιμοκτονεί
από παράλογο φόβο ότι θα παχύνει. Τρώει πολύ μικρή ποσότητα φαγητού, και έχει λανθασμένη εικόνα του σωματικού εγώ. Παράλληλα έχει έντονη εμμονή στη σωματική άσκηση. Η ψυχογενής ανορεξία επιβάρυνει την καρδιά, το ανοσοποιητικό σύστημα, και το μεταβολισμό. Σε ηλικίες 15-20 ετών αφορά το1-5% .
Βουλιμία
Υπερφαγία (απώλεια ελέγχου στο φαγητό) : οδηγεί σε χρήση καθαρτικών και πρόκληση εμέτου
Λανθασμένη εικόνα για τον εαυτό, εμμονή στο τέλειο σώμα
Επιβαρύνει : νεφρά, στομάχι, δόντια, αφυδάτωση
16-19 ετών: 5-10%
Ψυχολογικοί παράγοντες
- Πολιτιστικές νόρμες
- Κοινωνική πίεση
- Οικογενειακές σχέσεις (εστίαση στο βάρος και εμφάνιση, δυσλειτουργικές σχέσεις, συγκρούσεις)
- Προσωπικότητα (προσδοκία τέλειου παιδιού)
- Ανορεκτικοί: άκαμπτοι, αγχώδεις, τελειομανείς, εμμονή στην τάξη και καθαριότητα
- Βουλιμικοί: κατάθλιψη, άγχος, έλλειψη ξεκάθαρης εικόνας της ταυτότητας, αρνητική άποψη για τον εαυτό
- Τόσο οι διαταραχές διατροφής, όσο και η παχυσαρκία έχουν αυξηθεί στον ίδιο βαθμό τις τελευταίες δεκαετίες
Παχυσαρκία
Έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας στις αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Αφορά ενήλικες, παιδιά και εφήβους και αποτελεί το πιο υπερισχύον διατροφικό πρόβλημα, επισκιάζοντας τον υποσιτισμό και τις μεταδοτικές νόσους.
Αίτια
Ατομικά (γενετικά, ιδιοσυγκρασιακά)
Ψυχολογικά (φαγητό ως φάρμακο για μοναξιά, κατάθλιψη, άγχος, βαρεμάρα ή ως ανταμοιβή, ενίσχυση), λίγος ύπνος
Κοινωνικοπολιτιστικά
Τρόπος ζωής (πολύ φαγητό, λίγη δραστηριότητα,fast food,χρήση αυτοκινήτου, μάρκετινγκ τροφής, φορτωμένο πρόγραμμα, όπου η οικογένεια δεν τρώει μαζί)
ΜΜΕ:
-Καθιστική ζωή- Βλέποντας τηλεόραση, συνήθως τρώμε
-Προιόντα με ζάχαρη και λιπαρά
Επιπτώσεις
Σωματική υγεία
Ψυχική υγεία
Κοινωνική ζωή (απόρριψη, διαφοροποίηση, αρνητικά στερεότυπα, ανικανότητα συμμετοχής σε δραστηριότητες)
Επαγγελματική ζωή (λιγότερες πιθανότητες επαγγελματικής αποκατάστασης, περιορισμοί στην προώθηση καριέρας)
Ο ρόλος της δίαιτας
Είναι αρκετά αμφιλεγόμενος πλέον, γιατί μόνο 5-10% διατηρούν την απώλεια βάρους .Η έννοια της δίαιτας έχει συμβάλλει στην αύξηση των διαταραχών διατροφής και στην παχυσαρκία. Η δίαιτα οδηγεί σε τσιμπολόγημα, και σε διαταραχή των συνηθειών, Επίσης, οδηγεί σε μείωση του μεταβολισμού και επιδρά τόσο σε φυσιολογικούς, όσο και ψυχολογικούς παράγοντες (παίρνω-χάνω).Τέλος, προκαλεί κακή προσδοκία για το σώμα.
Οι περιστασιακές δίαιτες υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους και απαιτούν συγκεκριμένα φαγητά (Atkins).Οδηγούν σε απώλεια νερού, μυικής μάζας και όχι λίπους. Δεν περικλείουν αλλαγές στις συνήθειες (δεν υπάρχει εκπαίδευση για συντήρηση απώλειας βάρους) και δεν έχουν μακροχρόνια επιτυχία.
Παχυσαρκία στα παιδιά
Πολλά παιδιά σήμερα είναι παχύσαρκα.9.000.000 παχύσαρκα παιδιά στην Αμερική, το 1/3 θα νοσήσει από διαβήτη.
Τα παιδιά και στην Ελλάδα συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα βάρους, διατροφής και υγείας. Συχνά είναι υπέρβαρα, υπέρφαγα, αλλά υποσιτισμένα. Η γονική αδράνεια και η έλλειψη δραστηριότητας συνεπάγεται την αδράνεια και έλλειψη δραστηριότητας του παιδιού. Επίσης, η καθιστική ζωή (τηλεόραση,computers, video games), και η παχυσαρκία των γονιών είναι παράγοντες που συμβάλλουν στην παχυσαρκία των παιδιών.
Συνέπειες
Αφορούν τη σωματική υγεία (ύπνος, άσθμα, διαταραχές στο ήπαρ, διαβήτης, υπέρταση) και την ψυχολογική υγεία (άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη, διαταραχές συμπεριφοράς).Επηρεάζεται επίσης η επίδοση (παρακολούθηση, μείωση γνωστικής ικανότητας, βαθμολόγηση) και η
κοινωνικότητα (διάκριση, χλευασμός, ΄΄παρατσούκλια΄΄, στιγματισμός, περιθωριοποίηση)
Ο ρόλος του πατέρα
Ο πατέρας μπορεί να είναι ο πιό ενεργητικός, ο πιό sportif, να ενθαρρύνει τα παιδιά να προσπαθούν περισσότερο, να πηδάνε πιο ψηλά, πιο μακριά
Οδηγίες στους γονείς
Θα πρέπει να υπολογίζουμε τα μεγέθη, πόσο συχνά, τι θα φάμε, να ενθαρρύνουμε τη φυσική άσκηση, να περιορίσουμε την τηλεόραση. Οι
ΓΟΝΕΙΣ είναι πρότυπα προς ταύτιση με την υγιή διατροφή που εκείνοι ακολουθούν. Επίσης, ο οικογενειακός γιατρός μπορεί να μιλήσει στο παιδί.
Υγιή σχολεία
Θα πρέπει να δίνονται βασικές πληροφορίες για τα τρόφιμα στο σχολείο, να υπάρχουν λιγότερες διαφημίσεις και να τονίζεται η φυσική άσκηση. Επίσης θα πρέπει να δίνεται ΔΜΣ στους γονείς.
Υποστήριξη προγραμμάτων μετά το σχολείο
Οι οδηγίες πρέπει να είναι:
Λίγες
Δίκαιες
Εύκολες να τις ακολουθήσουν
Ενισχυτικές
Να διατυπώνονται θετικά
Πως θα αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα?
Να τρώμε λιγότερο (εστίαση στην υγεία και όχι στο βάρος)
Λήψη ρεαλιστικής ενεργειακής ποσότητας (λογικά, μέτριες ποσότητες, από όλη την γκάμα των φαγητών) και τακτικό ζύγισμα
Η μείωση των θερμίδων πρέπει να γίνει ήπια
Καλός ύπνος
Συστηματική άσκηση
-μακροπρόθεσμοι στόχοι
-να μπει η συμπεριφορά στο καθημερινό πρόγραμμα ρουτίνας
-τρυκ παρακίνησης
Μικρές αλλαγές
Υποστήριξη οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος
Συνειδητοποίηση της συμπεριφοράς (γιατί τρώω, πότε, που?)
Έμφαση στη δύναμη της θέλησης
Αποφύγετε την κατηγορία ή ενοχοποίηση
Μιλήστε ανοιχτά για συγκρούσεις στην οικογένεια
Ευθυγραμμίσετε τους οικογενειακούς ρόλους
Θέσετε μελλοντικούς προσανατολισμούς
Μιλήστε ανοιχτά σε γιατρό και ψυχολόγο τι σημαίνει το φαγητό για σας (αγάπη ,φυγή, αντίδοτο)
Δρ Ίλια Θεοτοκά, Κλινική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών
Αιγινήτειο Νοσοκομείο
