«Κρυφές επιδημίες» ονομάζονται από την ιατρική κοινότητα οι χρόνιες ηπατίτιδες Β και C, που αποτελούν σημαντικά προβλήματα δημόσιας υγείας σε όλες τις χώρες του κόσμου. Η απουσία συμπτωμάτων δεν οδηγούν τον ασθενή στον απαραίτητο διαγνωστικό έλεγχο, ενώ ταυτόχρονα το ήπαρ μπορεί να καταστρέφεται.
Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι νοσούν περίπου 300.000 άτομα με χρόνια ηπατίτιδα Β και 200.000 άτομα με χρόνια ηπατίτιδα C. Η είσοδος στη χώρα μας περισσοτέρων από 1.000.000 μεταναστών την τελευταία 20ετία από χώρες των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης αλλά και από χώρες της Ασίας και Αφρικής, που αποτελούν ομάδες υψηλής συχνότητας για ηπατίτιδα B και C, έχει αυξήσει τους αριθμούς ασθενών με χρόνιες ηπατίτιδες B και C.
Οι χώρες προέλευσης μεταναστών με τους υψηλότερους επιπολασμούς για χρόνια ηπατίτιδα Β είναι η Αλβανία και άλλες χώρες των Βαλκανίων καθώς και χώρες της Ασίας, ενώ για χρόνια ηπατίτιδα C είναι η Αίγυπτος και λιγότερο χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Δεδομένου ότι τα νοσήματα αυτά είναι ασυμπτωματικά και ο έλεγχος του πληθυσμού ή έστω των ομάδων υψηλού κινδύνου δεν είναι υποχρεωτικός, η διάγνωση γίνεται μόνον τυχαία λόγω κάποιου τσεκ-απ. Συνεπώς, οι περισσότεροι ασθενείς παραμένουν αδιάγνωστοι χωρίς να λαμβάνουν την κατάλληλη θεραπεία που θα σταματούσε την εξέλιξη της νόσου για τους ίδιους αλλά και τη συνεχιζόμενη διασπορά του ιού σε άλλους. Το μέγεθος του προβλήματος σαφώς υποεκτιμάται στις διάφορες επίσημες καταγραφές, αφού εκτός από την υποδιάγνωση δεν υπήρχε μέχρι πρόσφατα καμμία επίσημη προσπάθεια καταγραφής των διαγνωσμένων περιστατικών με χρόνια ηπατίτιδα Β και C.
Η κατάσταση αυτή οδήγησε σε οδηγία για υποχρεωτική δήλωση & καταγραφή όλων των χρόνιων περιστατικών ηπατίτιδας B & C από το Ευρωπαϊκό CDC (European Centre of Disease Prevention and Control) και το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. Οι Ευρωπαικές και Παγκόσμιες προσπάθειες, σύμφωνα με τις συστάσεις του CDC και του Ευρωπαϊκού CDC (ECDC), για τον έλεγχο της χρόνιας ηπατίτιδας B & C θα είναι από τα βασικά θέματα που θα συζητηθούν στη 18η Διεθνή Διημερίδα «Ηπατίτιδα B & C».
Τα παραπάνω στοιχεία έδωσαν στη δημοσιότητα, σε σημερινή Συνέντευξη Τύπου, οι κκ. Στέφανος Ι. Χατζηγιάννης, Oμότιμος Καθηγητής Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής της Διημερίδας, Σπύρος Ντουράκης, Καθηγητής Παθολογίας-Ηπατολογίας και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Ήπατος, και Γεώργιος Παπαθεοδωρίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας-Γαστρεντερολογίας και Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Μελέτης Ήπατος.
Η διημερίδα θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα το Σαββατοκύριακο 29 και 30 Ιανουαρίου 2011, στο Royal Olympic Hotel, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης και του Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν», με τη συμμετοχή διακεκριμένων ξένων ομιλητών.
«Η σχέση της ιογενούς ηπατίτιδας με τον ηπατοκυτταρικό καρκίνο και οι σύγχρονες δυνατότητες αντιμετώπισης του», «η σύγχρονη – άριστη θεραπεία για τη χρόνια ηπατίτιδα Β», «τα νέα φάρμακα (αναστολείς πρωτεάσης) που αναμένεται να αλλάξουν σημαντικά τη θεραπεία», είναι μερικά από τα σημαντικά θέματα που θα συζητηθούν στην διημερίδα. ‘Όπως ανέφεραν οι επιστήμονες, με τις σύγχρονες και τις νέες θεραπείες αναστέλλεται η εξέλιξη της νόσου σε όλους τους ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα Β και επιτυγχάνεται συχνά εκρίζωση του ιού της ηπατίτιδας C. Eιδικότερα, τα νέα φάρμακα για τη χρόνια ηπατίτιδα C θα αυξήσουν τα ποσοστά ίασης από 40-45% σε 70-75% με συχνά ταυτόχρονη μείωση της διάρκειας θεραπείας.
Οι επιστήμονες ανέφεραν ότι τόσο η χρόνια ηπατίτιδα Β όσο και η χρόνια ηπατίτιδα C υποδιαγιγνώσκονται και, ως εκ τούτου δεν αντιμετωπίζονται.
Οι χρόνιες ηπατίτιδες Β και C είναι σαφέστατα «ύπουλοι κίνδυνοι», αφού για χρόνια δεν προκαλούν συμπτώματα και επομένως δεν οδηγούν τον ασθενή στον απαραίτητο έλεγχο για τη διάγνωση, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να καταστρέφουν το ήπαρ. Έτσι, με την πάροδο των χρόνων και παρά την απουσία συμπτωμάτων, ένα ποσοστό των ασθενών αναπτύσσει κίρρωση, που σημαίνει πλήρη καταστροφή της δομής του ήπατος.
Ακόμη και οι ασθενείς με κίρρωση μπορεί να μην έχουν συμπτώματα για λίγα χρόνια, αλλά η νόσος χειροτερεύει συνεχώς και μπορεί να εμφανισθούν υγρό στην κοιλιά (ασκίτης), αιμορραγία από φλέβες (κιρσούς) του οισοφάγου, εγκεφαλοπάθεια ή ίκτερος. Όλοι οι ασθενείς με κίρρωση έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο ήπατος. Οι επιπλοκές της κίρρωσης και ο καρκίνος ήπατος είναι οι συχνότερες αιτίες θανάτου των ασθενών με χρόνιες ηπατίτιδες Β και C.
H διάγνωση της χρόνιας ηπατίτιδας Β και C γίνεται εύκολα με ειδικές εξετάσεις αίματος για τους δείκτες του κάθε ιού.
Για την ηπατίτιδα Β σε εξετάσεις πρέπει οπωσδήποτε να υποβάλλονται:
- Όλα τα άτομα που έχουν αυξήσεις των ηπατικών ενζύμων (τρανσαμινασών)
- Όλοι οι συγγενείς πρώτου βαθμού (παιδιά, γονείς και αδέλφια) ασθενών με οξεία ή χρόνια ηπατίτιδα Β
- Όλες οι έγκυες γυναίκες
- Όλα τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για ηπατίτιδα Β (σεξουαλικοί σύντροφοι ασθενών με ηπατίτιδα Β, ομοφυλόφιλοι, ετεροφυλόφιλοι με πολλαπλούς (>3) ερωτικούς συντρόφους, χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών, πολυμεταγγιζόμενοι, αιμοκαθαιρόμενοι, μεταμοσχευμένοι, προσωπικό και τρόφιμοι των φυλακών, εργαζόμενοι σε υπηρεσίες καθαριότητας και επεξεργασίας λυμάτων και εργαζόμενοι στις υπηρεσίες υγείας)
- Όλοι οι μετανάστες από χώρες υψηλής ενδημικότητας για ηπατίτιδα Β.
Για την ηπατίτιδα C σε εξετάσεις πρέπει οπωσδήποτε να υποβάλλονται:
- Όλα τα άτομα που έχουν αυξήσεις των ηπατικών ενζύμων (τρανσαμινασών)
- Πρώην και ενεργοί χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών
- Όσοι έχουν υποβληθεί σε μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του ή μεταμόσχευση οργάνου πριν από το 1992
- Όσοι έχουν υποβληθεί ή υποβάλλονται σε τεχνητό νεφρό
- Όσοι έχουν εκτεθεί παρεντερικά σε δυνητικά μολυσμένα ιατρικά ή παραϊατρικά εργαλεία
- Ερωτικοί σύντροφοι ατόμων με ηπατίτιδα C
- Άτομα με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους
- Παιδιά μητέρων με ηπατίτιδα C
- Όλοι οι μετανάστες από χώρες υψηλής ενδημικότητας για ηπατίτιδα C
Εξελίξεις στη θεραπεία
Με τις νεότερες εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με χρόνιες ηπατίτιδες Β και C που υπάρχουν σήμερα, προλαμβάνεται η ανάπτυξη κίρρωσης και καρκίνου σε ένα σημαντικό ποσοστό των ασθενών, ενώ συχνά μπορεί να επιτευχθεί και εκρίζωση του ιού κυρίως σε ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα C, όπως ανέφεραν οι ομιλητές.
Η θεραπεία στη χρόνια ηπατίτιδα Β επιτυγχάνει πρόληψη της κίρρωσης και του καρκίνου και βελτίωση των βλαβών του ήπατος. Λόγω των αποτελεσματικών θεραπειών, οι μεταμοσχεύσεις ήπατος για χρόνια ηπατίτιδα Β έχουν ελαττωθεί σημαντικά την τελευταία 10ετία.
Οι εγκεκριμένες θεραπευτικές επιλογές είναι δύο κύριων κατηγοριών: α) ιντερφερόνες-άλφα: συνήθως πεγκυλιωμένη ιντερφερόνη-άλφα (υποδόρια ένεση μία φορά την εβδομάδα για 12 μήνες) και β) αντιικά φάρμακα: λαμιβουντίνη, αντεφοβίρη, εντεκαβίρη, τελμπιβουδίνη και τενοφοβίρη (όλα δισκία από το στόμα για αρκετά χρόνια).
Σημαντική εξέλιξη, που αναμένεται να συζητηθεί στο Συνέδριο, αποτελεί η θεραπεία στη χρόνια ηπατίτιδα C, η οποία επιτυγχάνει συχνά εκρίζωση του ιού. Η θεραπευτική αντιμετώπιση στηρίζεται στο συνδυασμό πεγκυλιωμένης ιντερφερόνης-άλφα (υποδόρια ένεση μία φορά την εβδομάδα) και ριμπαβιρίνης (δισκία από το στόμα). Η διάρκεια της θεραπείας είναι 6 ή 12 μήνες. Η πιθανότητα εκρίζωσης του ιού της ηπατίτιδας C μετά από θεραπεία κυμαίνεται μεταξύ 75-85% για γονότυπο 2 ή 3 και 40-50% για γονότυπο 1 ή 4. Εντός του 2011 ή αρχές του 2012, αναμένεται να κυκλοφορήσουν νέα φάρμακα για την ηπατίτιδα C (αναστολείς της πρωτεάσης του ιού). Τα φάρμακα αυτά, σε συνδυασμό με την υπάρχουσα θεραπεία, θα αυξήσουν το ποσοστό εκρίζωσης του ιού στο δύσκολο γονότυπο 1 σε ποσοστά 70-75% ελαττώνοντας συχνά και τη διάρκεια θεραπείας.
