Είναι η πιο ισχυρή φλεγμονή του κατώτερου γεννητικού συστήματος, αφού ένα ποσοστό 75% περίπου των γυναικών προσβάλλεται από αυτήν, κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Από τις διάφορες μορφές μυκητών, ο ζυμομύκητας, του γένους Candida Albicans, ευθύνεται για το μέγιστο ποσοστό πρόκλησης νόσου από μύκητες, που υπολογίζεται σε 80% περίπου. H Candida Albicans, θεωρείται ως ένας φυσιολογικός ένοικος του κολπικού περιβάλλοντος και σε μικρές συγκεντρώσεις συνυπάρχει με το κολποβακτηρίδιο του Döderlein, σε ποσοστό 25-30% των υγειών γυναικών που προσέρχονται για γυναικολογική εξέταση και σε 33% περίπου των εγκύων. Η παρουσία τους σε ασυμπτωματικές γυναίκες υπολογίζεται σε 10%.
Το ποσοστό εποικισμού του κόλπου από Candida Albicans αυξάνεται σε γυναίκες που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, υποθυρεοειδισμό και ανοσοκατασταλτικά νοσήματα. Επίσης, τo ίδιο ισχύει και για άτομα τα οποία λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική αγωγή, αντιβίωση ευρέως φάσματος, Metronidazole και αντισυλληπτικών δισκίων.
Οι μισές από τις ασυμπτωματικές γυναίκες εμφανίζουν κολπική φλεγμονή, ενώ παράλληλα αυξάνεται και το ποσοστό εποικισμού του κόλπου από 10 σε 35 εώς 55% κατά το 3ο τρίμηνο της κύησης και σε 20 εώς 25% κατά τη λήψη αντισυλληπτικών δισκίων. Η μυκητιασική κολπίτιδα είναι συχνότερη κατά την αναπαραγωγική ηλικία με ηλικία αιχμής τα 16 εώς 35 έτη και έχει εποχική κατανομή με αιχμή τους θερινούς μήνες. Η σεξουαλική της μετάδοση πιθανολογείται
Η συμπτωματολογία της μυκητιασικής κολπίτιδας συνήθως εισβάλλει οξέως και πριν από την εμφανισή του ρύσεως. Το πρωιμότερο σύμπτωμα είναι ο έντονος κνησμός στον κόλπο και στο αιδοίο. Η παρατηρούμενη κολπική υπερέκκριση είναι ογκώδης, τυρώδης, λευκογύριζα, άοσμος και παραμένει προσκολλημένη στα κολπικά τοιχώματα. Συνήθως συνυπάρχει αιδοιϊκός κνησμός ο οποίος επιτείνεται κατά την ούρηση, λόγω επαφής των ούρων με τις διαβρωμένες επιφάνειες του κόλπου και του αιδοίου. Επίσης, αναφέρονται δισουρία και δυσπαρεύνεια. Μετά τη θεραπεία ένα μικρό ποσοστό των ασθενών σε χρόνια υποτροπιασμό σε μορφή η οποία ορίζεται, ως η αποδεδειγμένη συμπτωματική νόσηση για 4 φορές ανά έτος. Οι υποτροπές μπορεί να οφείλονται σε επαναμόλυνση ή σε ανθεκτικότητα έναντι των αντιμυκητιασικών φαρμάκων. Η επαναμόλυνση μπορεί να οφείλεται στη διατήρηση επίμονης πάθησης μυκητών στον ορθο ή στον κόλπο ή και στην παρουσία μυκητών στο σπέρμα.
Η καλλιέργεια είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την οριακή διάγνωση. Η θεραπεία της μυκητιασικής κολπίτιδας περιλαμβάνει αντιμυκητιασικά με τη μορφή είτε των κολπικών σκευασμάτων είτε από τον σκευασμάτων διάφορα σημεία του σώματος (δέρμα, στοματική κοιλότητα, έντερο).
Η μυκητίαση δημιουργεί άσπρα, παχύρρευστα, τυρώδη επιστρώματα σε κόλπο-τράχηλο. Μεταδίδονται βασικά με την επαφή. Άλλοι παράγοντες που συντελούν στην αναπτυξή τους είναι : κακές συνθήκες υγιεινής, αντιβιοτικά, στενά ρούχα, συνθετικά εσώρουχα, το να κάθεσαι με υγρό μαγιό σε υγρά μολυσμένα μέρη, όπως τουαλέτα, πλακόστρωτο πισίνες κ.λ.π.
Προσοχή χρειάζεται κατά την εκγυμοσύνη, ιδιαίτερα πριν τον τοκετό : 30% των γυναικών στη φάση αυτή έχουν μύκητες. Ο κίνδυνος προσβολής του νεογνού είναι πολύ μεγάλος, ιδιαίτερα δε κινδυνεύουν τα πρόωρα. Στις περιπτώσεις αυτές συνιστάται προληπτική αντισηψία.
Για να εκδηλωθεί η φλεγμονή πρέπει πρώτα να ανατραπούν οι φυσιολογικές συνθήκες που επικρατούν στον κόλπο. Στον κόλπο υπάρχει μια κατηγορία μικροβίων οι γαλακτοβάκιλοι που δρουν προστατευτικά και εμποδίζουν άλλα παθογόνα μικρόβια να αναπτυχθούν και να προκαλέσουν μόλυνση. Οι γαλακτοβάκιλοι δρουν δηλαδή ως τοπικό αντισηπτικό.
Συχνά συνυπάρχουν κι άλλα μικρόβια μέασα στον κόλπο, αλλά σε περιορισμένο αριθμό, γιατί η αναπτυξή τους εμποδίζεται από τους γαλακτοβακίλους.
Έτσι, διατηρείται μια ισορροπία του κόλπου.
Όταν η ισορροπία αυτή διαταραχθεί, μειώνονται ή εμφανίζονται τα προστατευτικά μικρόβια κι αυτό δίνει την ευκαιρία σε άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς να αναπτυχθούν και να προκαλέσουν μόλυνση.
Δύο, λοιπόν, είναι οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν το μηχανισμό άμυνας στο περιβάλλον του κόλπου : α) οι οιστρογόνες ορμόνες και β) οι γαλακτοβάκιλοι. Διαταραχές στον οργανισμό άμυνας μπορεί να προέλθουν : α) λόγω ορμονικής διαταραχής, β) από αυξημένη έκκριση υγρών από τον τράχηλο ή άλλους αδένες στην είσοδο του κόλπου, γ) από αίμα (π.χ. περίοδος), δ) από είσοδο μεγάλου αριθμού παθογόνων μικροοργανισμών (βασικά με την επαφή), ε) από καταστροφή των γαλακτοβακίλων με κολπικές πλύσεις, σπρέυ, αντιβιοτικά, στ) από κακή γενική κατάσταση και μείωση της άμυνας του σώματος (π.χ. σάκχαρο).
Η θεραπεία πρέπει να περιλαμβάνει και το σεξουαλικό σύντροφο, ανεξάρτητα από το αν αυτός παρουσιάζει συμπτώματα ή όχι και συνίσταται, καθ’όλη τη διάρκεια της θεραπείας, οι σεξουαλικές επαφές να γίνονται μόνο με χρήση προφυλακτικού.
Μερικές φορές η υποκειμενική συμπτωματολογία είναι πολύ έντονη και άλλοτε ηπιότερη και μπορεί να παρουσιάζει εξάρσεις (κατά την εμμηνόρυση ή μετά από επαφή) ή υφέσεις.
Σε 30% περίποου των περιπτώσεων, η παρουσία του δεν δημιουργεί συμπτώματα, ενώ στο υπόλοιπο είναι συμπτωματική.
Παράγοντες που κυρίως προδιαθέτουν στην ανάπτυξη της μυκητιασικής φλεγμονής είναι η χρήση αντισυλληπτικών δισκίων, η συστηματική χορήγηση κορτιζόνης, η παρουσία νοσημάτων που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, ο διαβήτης, η κύηση και κυρίως η παρατεταμένη χορήγηση αντιβιοτικών ευρέως φάσματος.
Δρ. Νικηφόρος Κλήμης
Χειρουργός-Μαιευτήρ-Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών
Ο Δρ. Νικηφόρος Κλήμης σπούδασε Ιατρική, εξειδικεύτηκε στη Χειρουργική – Μαιευτική Γυναικολογία στην Αγγλία και είναι αριστούχος Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.Διδάσκει επίσης ως καθηγητής στα ΤΕΙ Αθηνών, στην Σχολή Επιστημών Υγείας.
Η επιστημονική του παρουσία, μέσω δημοσιεύσεων και ανακοινώσεων σε επιστημονικά συνέδρια και περιοδικά στην Ελλάδα και το εξωτερικό είναι σημαντική και χαρακτηρίζεται από ποιότητα και πρωτοτυπία.
Βασικός ομιλητής εκπομπών τόσο στην κρατική όσο και στην ελεύθερη Ραδιοφωνία και μόνιμος αρθρογράφος σε περιοδικά και εφημερίδες και σε άλλα Ημερήσια & εβδομαδιαία έντυπα, για τα προβλήματα της σύγχρονης γυναίκας, των διαπροσωπικών σχέσεων και της οικογένειας.
Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Μαιευτικής – Γυναικολογίας και της Ελληνικής Εταιρείας Οικογενειακού Προγραμματισμού, ενώ τιμώντας τον τόπο καταγωγής του δραστηριοποιείται στο ΔΣ της Ομοσπονδίας Κερκυραϊκών Συλλόγων Αττικής.
Μιλάει Αγγλικά, Γερμανικά και Ιταλικά.
