Γνωρίζετε ότι το 15% από εμάς κάποια στιγμή στη ζωή μας θα προσβληθούμε από μύκητες στα πόδια, μια πάθηση γνωστή και ως «πόδι του αθλητή»; Το ποσοστό είναι σοκαριστικό ιδιαίτερα εάν κάποιος αναλογιστεί ότι πολλοί αγνοούμε την ύπαρξη και μεταδοτικότητα της μόλυνσης και την μεταφέρουμε εν αγνοία μας στους γύρω μας. Οι μυκητιάσεις στα πόδια μπορούν πλέον εύκολα να θεραπευτούν, εξαιτίας όμως των μύθων και τω ν παρανοήσεων που επικρατούν γύρω από το θέμα, οι περισσότεροι από εμάς δεν καταλαβαίνουμε καν ότι έχουμε προσβληθεί και δύσκολα το παραδεχόμαστε!
Μύθος: Εφόσον δεν αθλούμαι, δε μπορεί να έχω το «πόδι του αθλητή»!
Δυστυχώς, αν και όσοι περνούν αρκετές ώρες στο ζεστό και υγρό περιβάλλον ενός γυμναστηρίου ή αθλούνται σε πισίνες είναι περισσότερο επιρρεπείς, σίγουρα η μόλυνση δεν περιορίζεται μόνο σε αυτούς. Η έντονη εφίδρωση των ποδιών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες προκαλεί υγρασία που διαβρέχει και μαλακώνει το δέρμα, ιδιαίτερα ανάμεσα στα δάκτυλα, και το καθιστά ευάλωτο σε μικροτραυματισμούς και στην πρόκληση διαβρώσεων. Επιπλέον η επιβάρυνση από τις σχετικά αντίξοες συνθήκες που επικρατούν μέσα στα παπούτσια, η αυξημένη θερμοκρασία και υγρασία και το σκοτεινό περιβάλλον τους, ευνοεί την ανάπτυξη μυκήτων.
Εφόσον είστε επιρρεπείς, είναι πολύ πιο εύκολο από ότι πιστεύετε να προσβληθείτε από μύκητες στα πόδια. Άτομα που έχουν μολυνθεί κατά το παρελθόν μεταφέρουν και διασπείρουν του μύκητες σε κοινόχρηστα λουτρά, στα δάπεδα των αποδυτηρίων, σε πισίνες ακόμα και στις πετσέτες. Τα θραύσματα του μύκητα και τα λέπια του δέρματος που αποπίπτουν από τους νοσούντες προσκολλώνται σε αντικείμενα (πατώματα, λουτρά, χτένες, έπιπλα και άλλα), από τα οποία κάποιος που έρχεται σε επαφή μπορεί να μολυνθεί. Ως εκ τούτου είναι πιθανόν να προσβληθείτε από τη μόλυνση ακόμα και την ώρα που απολαμβάνετε ένα χαλαρωτικό spa.
Μύθος: «Το πόδι του αθλητή» το έχουν μόνο οι νέοι άνθρωποι που γυμνάζονται
Οι περιπτώσεις των μυκητιασικών λοιμώξεων των άκρων αυξάνονται συνήθως καθώς μεγαλώνουμε και κορυφώνονται στην ηλικία των 70-752. Αυτό συνήθως οφείλεται στη μείωση της ευκινησίας που χαρακτηρίζει τις μεγαλύτερες ηλικίες και στην επακόλουθη δυσκολία φροντίδας των άκρων ανακάλυψης ενός μυκητισιακού προβλήματος. Επιπλέον, η λοίμωξη από μύκητες δεν θεραπεύεται μόνη της. Συνεπώς, το αυξημένο ποσοστό διάδοσης σε αυτές τις ηλικίες ενδεχομένως σχετίζεται με τη μη χρήση θεραπευτικής αγωγής.
Μύθος: Δε μπορεί να κολλήσεις μύκητες στα πόδια
Η μυκητίαση ποδιών είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική λοίμωξη. Σε μια δημόσια πισίνα βρέθηκαν 12 δερματόφυτα, ο μύκητας που ευθύνεται για τις δερματομυκητιάσεις ποδιών, ανά τετραγωνικό μέτρο ενώ ο αριθμός τους σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει τους 750 ανά τετραγωνικό μέτρο!3
Όπως συμβαίνει με όλες τις μυκητιασικές λοιμώξεις, οι δερματομυκητιάσεις ποδιών μπορούν να εξαπλωθούν σε όλα τα σημεία του σώματος μας – στο κεφάλι, στα χέρια ακόμα και στις μηρογεννητικές πτυχές, ιδιαίτερα εάν χρησιμοποιούμε την ίδια πετσέτα για τα πόδια και το υπόλοιπο σώμα μας. Σε περίπτωση που αγγίξετε τη μολυσμένη περιοχή, πρέπει να πλύνετε καλά και να στεγνώσετε με προσοχή τα χέρια σας.
Μύθος: Οι μυκητιάσεις ποδιών προσβάλλουν μόνο άντρες
Ενώ οι άντρες συνήθως υποφέρουν περισσότερο, σίγουρα δεν παρουσιάζεται μόνο σε αυτούς. Το γεγονός ότι δεν είναι και τόσο τακτικοί στο να αλλάζουν καθημερινά τις κάλτσες που φορούν, σίγουρα τους επιβαρύνει. Ο κανόνας είναι να φοράμε καθαρές βαμβακερές κάλτσες καθημερινά. Επιπλέον, δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε το ίδιο ζευγάρι παπουτσιών καθημερινά και εφόσον υπάρχει έντονη εφίδρωση πρέπει να αλλάζουμε τις κάλτσες και κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Μύθος: Οι μυκητιάσεις ποδιών οφείλονται στη μη τήρηση κανόνων υγιεινής
Αυτό δεν αληθεύει, δυστυχώς όμως το πιστεύουν πολλοί και αρκετοί είναι αυτοί που υποφέρουν σιωπηλά. Τα κύρια αίτια δεν σχετίζονται με την υγιεινή. Περιλαμβάνουν:
Εφίδρωση των ποδιών
Μη προσεκτικό στέγνωμα των ποδιών, ιδιαίτερα ανάμεσα στα δάκτυλα, το οποίο πολλές φορές γίνεται γρήγορα και οδηγεί στην πρόκληση μικροτραυματισμών στο δέρμα
Η κοινή χρήση πετσετών, καλτσών και παπουτσιών
Η καθημερινή χρήση των ίδιων παπουτσιών – ιδιαίτερα εάν είναι φτιαγμένα από συνθετικά υλικά
Η ανεπαρκής ενυδάτωση των ποδιών που μπορεί να οδηγήσει σε ξεφλούδισμα
Η μη χρήση υποδημάτων στους χώρους των αποδυτηρίων, στα δωμάτια των ξενοδοχείων και σε άλλα μέρη.
Μύθος: Μόλις η φαγούρα / κάψιμο εξαφανιστούν έχω θεραπευτεί
Εξαρτάται από το είδος και τη χρονική διάρκεια της θεραπείας που ακολουθήσατε. Τα περισσότερα προϊόντα δρουν ως μυκητοστατικά, σταματάνε δηλαδή την ανάπτυξη του μύκητα. Ο μύκητας όμως δεν έχει πεθάνει. Παραμένει απλά ανενεργός κατά τη διάρκεια της έκθεσης του στο φάρμακο. Τα τυπικά συμπτώματα εξαφανίζονται συνήθως μετά από μια εβδομάδα θεραπείας, οπότε ο ασθενής πιστεύει ότι έχει θεραπευτεί. Προκειμένου όμως να απαλλαγείτε οριστικά από το μύκητα μέσα σε μια εβδομάδα πρέπει να χρησιμοποιήσετε ένα «καινοτόμο μυκηκτόνο» για παράδειγμα. Διαφορετικά ο μύκητας θα εμφανιστεί ξανά – ιδιαίτερα εάν δεν ακολουθήσετε κατά γράμμα τις οδηγίες και δεν συνεχίσετε τη θεραπευτική αγωγή για όσο χρειαστεί, ίσως δηλαδή για παραπάνω από τρεις εβδομάδες από τη στιγμή που εξαφανίζονται τα συμπτώματα. Μπορεί να είναι κουραστικό αλλά αξίζει το κόπο.
Μύθος: Κολλάω συνέχεια μύκητες στα πόδια
Το 50% των ασθενών υποφέρει από μυκητιάσεις ποδιών 5 φορές στο χρόνο4. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν ακολουθείται σωστά η θεραπεία. Όταν η θεραπευτική αγωγή δεν εφαρμόζεται για το προτεινόμενο χρονικό διάστημα, δηλαδή για τα περισσότερα φάρμακα για μερικές εβδομάδες μετά από την εξαφάνιση των συμπτωμάτων, ο μύκητας πέφτει σε «χειμερία νάρκη» και επανεμφανίζεται ξανά ύστερα από ορισμένες εβδομάδες ή και μήνες. Δεν πρόκειται λοιπόν για μια καινούργια μόλυνση, αλλά για μια επαναμόλυνση.
Μύθος: Οι μυκητιάσεις ποδιών οφείλονται σε μόλυνση από ευρωτομύκητα ή ζυμομήκητα
Πρόκειται για μυκητισιακές μολύνσεις των άκρων που προκαλούνται από παρασιτικούς μύκητες του δέρματος που ονομάζονται δερματόφυτα. Υπάρχουν τρία κυρίως είδη: Microsporum, Epidermophyton και Trichophyton. Το γένος Trichophyton rubrum ενοχοποιείται κυρίως για την εκδήλωση της μόλυνσης.
Μύθος: Μπορώ να αντιμετωπίσω τα συμπτώματα χρησιμοποιώντας πούδρες και ενυδατικές κρέμες
Ενώ η χρήση πούδρας και κρέμας ανακουφίζουν άμεσα από τα συμπτώματα, στην πραγματικότητα μειώνουν μόνο την εμφάνιση τους. Η χρήση κρεμών σε ξηρό και διαβρωμένο δέρμα ευνοεί στην πραγματικότητα την περαιτέρω ανάπτυξη των μυκήτων. Καθώς το «πόδι του αθλητή» προκαλείται από μύκητες, ο μοναδικός τρόπος για να απαλλαγούμε είναι η χρήση αντιμυκητιασικής φαρμακευτικής αγωγής.
Παραπομπές
1 Evans EGV The clinical efficacy of terbinafine in the treatment of fungal infections of the skin Rev Contemp Pharmacother 1997;8:325-41
2 Burzykowski T, Molenberghs G, Abeck D, Haneke E, Hay R et al High prevalence of foot diseases in Europe: results of the Achilles project Mycoses 2003;46:496-505
3 Lambert J, Richert B, Dezfoulian b, de la Brassinne M. Epidemiologie, physiopathologie et traitement d’ une affection frequente: tinea pedis Rev Med Liege 2002 ;55(3) :161-168
4 U&A Survey 2005 UK, France and Germany
5 Hay , R., Roberts, SOB, Mackenzie, DWR. Chapter 27-Mycology. In Rook, Wilkinson, Ebling Textbook of Dermatology, 5th Ed. Ed. RH Campion, JL Burton, FJG Ebling. Blackwell Sci. Pub. 1992. pp 1154-1156
Dr. Ανδρέας Κατσάμπας
Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Δερματολογικής Κλινικής και Πρόεδρος της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας
